Nowenną (łac. novem – dziewięć) nazywa się jak wspomniano wyżej dziewięciodniową modlitwę, czyli modlitwę, która jest odmawiana przez dziewięć kolejnych dni w szczególnej intencji. Może być odmawiana publicznie bądź prywatnie, zazwyczaj przed większym świętem bądź uroczystością.
Tradycja Kościoła przyjmuje, że pierwszą nowenną była wspólna modlitwa Apostołów trwająca od Wniebowstąpienia Jezusa aż do momentu Zesłania Ducha Świętego. Na jej pamiątkę do dziś od piątku po uroczystości Wniebowstąpienia Pańskiego do soboty przed niedzielą Pięćdziesiątnicy (włącznie) w kościołach rzymskokatolickich odprawia się nowennę modlitw do Ducha Świętego. Jej celem jest przygotowanie wiernych na przyjęcie darów Ducha w uroczystość Zesłania.
Zdarza się, że nowenną określona zostaje modlitwa trwająca więcej niż 9 dni. Tak jest chociażby w przypadku Nowenny Pompejańskiej, która trwa aż 54 dni, podczas których codziennie odmawia się dawne trzy części Różańca Świętego.
Wyróżnia się także tzw. Wielkie Nowenny, które są odmawiane przez 9 lat. Mają przygotować wiernych do nadchodzącego wydarzenia – są programami duszpasterskimi. W Polsce tego typu program był realizowany w latach 1957-1966, a jego celem było przygotowanie Polaków do obchodów tysiąclecia chrztu Polski. Obecnie trwa z kolei Wielka Nowenna Fatimska, która ma poprzedzić setną rocznicę objawień fatimskich. Rozpoczęła się 13 maja 2009 r., a kończy 13 maja 2017 r.
Dla Ojca Franciszka modlitwa była niezmiernie ważna, nie tylko w osobistym życiu, ale również stanowiła istotę życia całego braterstwa. W swoich pismach wielokrotnie upominał braci i przestrzegał, aby czy to przez naukę, czy też pod pozorem pracy lub nagrody, nie odwracali umysłu i serca od Pana oraz nie gasili ducha świętej modlitwy i pobożności. Zawsze, o ile tylko mógł, zachęcał braci, wszystkich napotkanych ludzi, jak również stworzenia do wychwalania i uwielbiania Stwórcy. Biedaczyna tak uczył modlitwy: „kiedy się modlicie mówcie: «Ojcze nasz», a także: «Kłaniamy Ci się Chryste, tu i we wszystkich kościołach Twoich, które są na całym świecie i błogosławimy Tobie, żeś przez krzyż swój święty odkupił świat». Franciszek także, ukazywał braciom wartość pokornej modlitwy.
W „Zwierciadle doskonałości” czytamy: „Pan buduje i nawraca dzięki modlitwom i łzom świętych ubogich, pokornych i prostych braci. (…) Ci bracia są moimi «Rycerzami Okrągłego Stołu», którzy ukrywają się w odosobnionych i odległych miejscach, by pilniej oddać się modlitwie i rozmyślaniom, opłakując grzechy swoje i innych, żyjąc w prostocie i postępując w pokorze, a Bóg zna ich świętość, choć czasem braciom i ludziom pozostaje nieznana. Gdy ich dusze zostaną przedstawione Panu przez aniołów, wówczas Pan pokaże im owoc i zapłatę za ich pracę, to znaczy wiele dusz, które zostały zbawione dzięki ich modlitwom i łzom”.
Franciszek uczy nas też jak się modlić, zarówno w zwykły sposób, poznany już w dzieciństwie, jak również swymi uczuciami, tym co nas obecnie dotyka, a nawet bólem czy cierpieniem, jakie przeżywamy łącząc je z Męką Chrystusa, czy ofiarując Bogu na przebłaganie za grzechy swoje czy innych.
Wskazówki te przez osiem wieków nic nie straciły na swojej wartości, a wręcz przeciwnie, nawet zyskały. Wielu ludzi XXI wieku skarży się, że – przeżywając różne trudne sytuacje, których jak się wydaje, kiedyś było mniej w pracy czy rodzinie – nie umie już się modlić. A zapominają, że to wszystko można przeżyć z Bogiem, ponieważ sam Chrystus powiedział: „Przyjdźcie do Mnie wszyscy, którzy utrudzeni i obciążeni jesteście, a Ja was pokrzepię” (Mt 11, 28). Poverello obecnie przypomina nam to bardzo wyraźnie.
Modlitwa wstępna na każdy dzień nowenny
Wszechmogący, wieczny Boże, Ty przez Jednorodzonego Syna swego oświeciłeś nasze dusze światłem Ewangelii i wprowadziłeś na drogę życia; daj nam, przez zasługi świętego Ojca naszego Franciszka, najdoskonalszego naśladowcy i miłośnika Jezusa Chrystusa, abyśmy przygotowując się do uroczystości tego świętego Patriarchy, przejęli się głęboko duchem ewangelicznym, a przez to zasłużyli na wysłuchanie naszych próśb, które pokornie składamy u stóp Twego Majestatu. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Modlitwy na poszczególne dni nowenny
Dzień 1 – 25 września
Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś: “Jeśli się nie nawrócicie, wszyscy zginiecie” (Łk 13,3). Błagamy Cię, udziel nam takiego męstwa i wielkoduszności, z jakim święty nasz Ojciec Franciszek porzucił światowe życie i wszedł na drogę ewangelicznej doskonałości, abyśmy uznali nasze błędy, ze szczerą skruchą czynili za nie pokutę i z mężnym sercem rozpoczęli nowe życie. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Dzień 2 – 26 września
Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś: “Nie gromadźcie sobie skarbów na ziemi, gdzie mól i rdza niszczą, i gdzie złodzieje włamują się i kradną. Gromadźcie sobie skarby w niebie” (Mt 6,19-20). Daj nam to wspaniałe umiłowanie ubóstwa, któ rym święty Franciszek wsławił się w Twoim Kościele, abyśmy całym sercem szukali jedynie Królestwa Bożego i jego sprawiedliwości wierząc, że “wszystko inne będzie nam dodane” (Mt 6,33). Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Dzień 3 – 27 września
Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś: “Wysławiam Cię, Ojcze, Panie nieba i ziemi, że zakryłeś te rzeczy przed mądrymi i roztropnymi, a objawiłeś je prostaczkom” (Mt 11,25). Daj nam tę pokorę umysłu i serca, jaką jaśniał nasz Seraficki Ojciec Franciszek, abyśmy zostali zaliczeni do tych prostych ludzi, którym Bóg objawia swe prawdy i obdarza łaską. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Dzień 4 – 28 września
Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś: “Jeśli się nie odmienicie i nie staniecie jak dzieci, nie wejdziecie do Królestwa niebieskiego” (Mt 18,3). Daj nam tę słodycz i prostotę, którą święty Franciszek podbijał świat, abyśmy i my, “stawszy się wszystkim dla wszystkich, wszystkich pociągali do Boga” (1Kor 9,22). Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Dzień 5 – 29 września
Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś: “Jeśli kto chce pójść za Mną, niech się zaprze samego siebie, niech weźmie krzyż swój i niech Mnie naśladuje” (Mt 16,24). Daj nam, abyśmy wpatrzeni we wzór świętego Ojca Franciszka, naznaczonego stygmatami Twej Męki, chętnie dźwigali swój codzienny krzyż i dostąpili owoców Twej zbawczej Męki. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Dzień 6 – 30 września
Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś: “Miłujcie waszych nieprzyjaciół, módlcie się za tych, którzy was prześladują” (Mt 5,44). Daj nam tę łaskę, abyśmy naśladowali świętego Ojca Franciszka, obejmującego miłością nawet największych grzeszników, i nie mieli nigdy w sercu niechęci do nikogo, lecz wszystkich miłowali uczynkiem i prawdą. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Dzień 7 – 1 października
Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś: “Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi” (Mt 5,9). Daj nam, abyśmy pokój i dobro, które święty Ojciec Franciszek głosił skłóconemu światu, zawsze zachowywali w swoich sercach i przekazywali naszym bliźnim, i w ten sposób zasłużyli na miano prawdziwych dzieci Bożych. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Dzień 8 – 2 października
Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś: “Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a otworzą wam” (Łk 11,9). Natchnij nas pokorną wytrwałością w modlitwie, abyśmy na wzór świętego Ojca Franciszka w naszych potrzebach uciekali się najpierw do Boga i osiągnęli zbawienny skutek naszych modlitw. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Dzień 9 – 3 października
Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś: “Jeśli Mnie kto miłuje, będzie zachowywał Moją naukę, a Ojciec Mój umiłuje go i przyjdziemy do niego i będziemy w nim przebywać” (J 14,23). Użycz nam tej seraficznej miłości, jaką pałało serce świętego Ojca Franciszka, abyśmy przez żarliwość uczuć i doskonałość uczynków mogli dojść do zjednoczenia z Bogiem już tu na ziemi, a potem w niebie złączyć się z Nim na zawsze. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Modlitwa na zakończenie każdego dnia nowenny
Panie Jezu Chryste, Ty ukazałeś znamiona swej Męki w ciele świętego Ojca Franciszka, aby oziębły świat na nowo zapalić do miłości. Wspomóż nas, abyśmy wytrwale niosąc krzyż naśladowali Ciebie, a przez to zasłużyli na miano prawdziwych Twoich uczniów. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
pm/red.