Gotycki obraz “Madonna z Dzieciątkiem” ufundowany przez kupców holenderskich z kościoła gdańskich dominikanów będzie prezentowany na wystawie czasowej w Muzeum Historii Kultury w Magdeburgu.
Obraz został namalowany krótko po 1466 roku przez gdańskiego malarza nieznanego z nazwiska. Obraz przedstawia dwie postaci Najświętszą Maryję Pannę oraz Dzieciątko Jezus. Pierwotnie znajdował się w nieistniejącym już ołtarzu bocznym naszego kościoła, w której nabożeństwa odprawiano dla przybyszów z Niderlandów.
Na obrazie herb Gdańska został umieszczony obok herbów niderlandzkich, jest to świadectwo rozległych powiązań handlowych miasta Gdańska. Korona nad herbem Gdańska symbolizuje przywileje otrzymane od polskiego króla. Powstanie obrazu wiąże się także z zakończeniem konfliktu pomiędzy Gdańskim a głównymi miastami handlowymi Holandii, które podczas wojny trzynastoletniej prowadziły handel z krzyżakami.
Obraz jest także wyrazem głębokiej pobożności kupców przybywających do naszego miasta, którzy fundując obraz oddawali się pod opiekę Matki Bożej oraz związków kupców, którym patronuje Święty Mikołaj, z klasztorem gdańskich dominikanów.
Obraz wraz z ramą ma wymiary 247,5 x 147 x 11,4. Podłoże obrazu oraz XIX-wieczna rama są wykonane z dębowych desek. Koronę i krzyże na herbie Gdańska wyzłocono, a krzyże na herbie Amsterdamu pokryto srebrem. Powierzchnia tła wyzłocona jest 24 karatowym złotem.
Obraz przeszedł kilka napraw w XIX wieku (prawdopodobnie wtedy wyzłocono tło, wcześniej było srebrzone) oraz konserwację w 1977 roku oraz 2006 roku. Jego stan został na ostatniej komisji konserwatorskiej określony jako bardzo dobry i stabilny.
Uważny obserwator dostrzeże na płaszczu Maryi zarys buta. Trudno stwierdzić jaka jest historia tego elementu, jedna z hipotez mówi, że artysta miał zamiar malować inny obraz na desce, ale ostatecznie zmienił całą kompozycję.
Wiele średniowiecznych obrazów posiada charakterystyczne wstęgi z napisem. Także nasz obraz „Madonna z Dzieciątkiem” posiada wstęgę, którą w ręku trzyma Chrystus. Rozczytanie czcionki, która w XIX wieku została nieco pogrubiona, nie jest łatwe, ale znajomość innych dzieł sztuki z tego okresu pozwala stwierdzić, że napis brzmi: Sum quod eram, nec eram quod sum; nunc dicor utrumque. Można go przetłumaczyć na język polski w następujący sposób: Jestem czym byłem, i nie byłem czym jestem, teraz jestem nazywany jednym i drugim. Ponieważ wstęgę trzyma Chrystus do wyjaśnienia tekst należy przyjąć interpretację chrystologiczną – Jestem czym byłem [Bogiem], i nie byłem tym czym jestem [obecnie, czyli człowiekiem], teraz jestem nazywany jednym i drugim – [Bogiem i człowiekiem].
Choć zdanie to było także odnoszone do Matki Bożej, wtedy można przyjąć następującą interpretację: Jestem czym byłam [Dziewicą], i nie byłam czym jestem [Matką], teraz jestem nazywana jednym i drugim [Dziewicą i Matką].
Obraz „Madonna z Dzieciątkiem” z kościoła św. Mikołaja, po uzyskaniu wszelkich pozwoleń konserwatorskich i administracyjnych, od 2 września 2019 roku do 2 lutego 2020 roku będzie eksponowany na prestiżowej wystawie czasowej pt. „Fascynacja Miastem. Urbanizacja Europy w średniowieczu a prawo magdeburskie” w Muzeum Historii Kultury w Magdeburgu. Wystawa została zorganizowana we współpracy z Saksońską Akademią Nauk oraz magdeburskim Centrum Wystaw Średniowiecznych.
Na ponad 1200 m2 powierzchni wystawienniczej prezentowane będą cenne obrazy, rzeźby, rękopisy i starodruki, a także przedmioty codziennego użytku z całej Europy.
