Publikujemy kalendarium najważniejszych wydarzeń 2021 roku w Kościele katolickim na świecie:
STYCZEŃ
11, Ziemia Święta. Po raz pierwszy od 54 lat grupa księży katolickich, gości, żołnierzy i dziennikarzy mogła obchodzić święto Chrztu Pańskiego w kaplicy nad brzegiem Jordanu. Miejscowość Qasr Al-Yahud (Zamek Żydów), którą tradycja wiąże z ochrzczeniem Pana Jezusa przez św. Jana Chrzciciela, była niedostępna od 1967 r., czyli od tzw. wojny sześciodniowej. Obszar wielkości 55 hektarów był zaminowanym i zamkniętym terenem wojskowym. Uczestników pielgrzymki prowadzili o. Francesco Patton – przełożony franciszkańskiej Kustodii Ziemi Świętej i abp Leopoldo Girelli – nuncjusz apostolski w Izraelu.
17, Francja. W Paryżu odbył się doroczny Marsz dla życia. Tym razem ze względu na pandemię liczba uczestników była z góry ograniczona do 5 tys. osób. Kolejnych 10 tys. uczestniczyło w nim za pośrednictwem internetu. W tym roku Marsz odbywał się w wyjątkowo dramatycznym kontekście i to nie tylko ze względu na pandemię, lecz także z powodu nowego projektu prawa o bioetyce, które Zgromadzenie Narodowe ostatecznie przyjęło 1 lipca. Nowa ustawa nie tylko udostępnia zapłodnienie in vitro parom lesbijskim i samotnym kobietom, lecz przesuwa granice aborcji na życzenie z 12. na 14. tydzień ciąży, a także przewiduje możliwość późnych aborcji, aż do końca ciąży, w wypadku problemów psycho-społecznych matki, znosząc zarazem klauzulę sumienia dla personelu medycznego.
22, USA. W Waszyngtonie odbył się doroczny Marsz dla życia. W tym roku z powodu ograniczeń związanych z pandemią koronawirusa został on przeniesiony do internetu. W ostatnich latach uczestniczyło w nim każdorazowo średnio około 100 tys. osób. 22 stycznia jest Dniem Modlitwy o Prawną Ochronę Dzieci Nienarodzonych i upamiętnia dzień, w którym w 1973 r. zapadł wyrok Sądu Najwyższego, legalizujący aborcję w tym kraju. W dniach 21-19 stycznia katolicy uczestniczyli także w nowennie w intencji obrony życia pod hasłem „9 dni dla życia”.
29, USA. Uchylenie przez prezydenta Joe Bidena ograniczeń aborcyjnych obowiązujących za rządów Donalda Trumpa wywołało krytykę ze strony biskupów amerykańskich. Kwestia ta była przedmiotem konfliktu przez cały rok.
31, Włochy. Palestynka z Izraela, 58-letnia Margaret Karram została wybrana na nową przewodniczącą ruchu Focolari. Jej poprzedniczkami były dwie Włoszki: założycielka Chiara Lubich i Maria Voce.
LUTY
3, Kamerun. W dniach od 28 stycznia do 3 lutego wizytę w Kamerunie złożył sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolin. Obok spotkania z władzami najbliższy współpracownik Ojca Świętego nałożył paliusz arcybiskupowi Bamendy – Andrew Nkea Fuanyi oraz odwiedził ośrodek charytatywny Foyer de l’Esperance w Jaunde. Metropolia Bamenda leży w północno-zachodniej części Kamerunu, posługującej się językiem angielskim. Na tym terenie działają separatyści ambazońscy, dążący do ustanowienia oddzielnego państwa.
15, Brazylia. W Środę Popielcową ruszyła tam kolejna edycja wielkopostnej Kampanii Braterstwa, która ma na celu promocję wiary i międzyludzkiej solidarności. W przesłaniu do brazylijskich katolików Franciszek zaznaczył, że przezwyciężenie obecnego kryzysu koronawisrusa uda się w takim stopniu, w jakim będziemy w stanie pokonać podziały i zjednoczyć się wokół życia. Wskazał również, że temat tegorocznej kampanii „Braterstwo i dialog: zobowiązanie miłości” zaprasza, aby usiąść i słuchać innych i w ten sposób pokonać przeszkody świata, który często jest „światem głuchych”. Kampania miała charakter ekumeniczny, a do jej przygotowania zaproszono przedstawicieli kilku wspólnot chrześcijańskich.
21, Niemcy. Kard. Rainer Maria Woelki, arcybiskup Kolonii, krytykowany za zarządzanie kryzysowe, zaapelował o zrozumienie dla drugiego raportu o nadużyciach seksualnych duchownych wobec nieletnich i przyznał się do błędów w postępowaniu z takimi przypadkami w przeszłości.
MARZEC
5-8. Irak – wizyta papieża Franciszka. Msze św. w obrządku chaldejskim w Bagdadzie i w Irbilu z udziałem 10 tys. wiernych, spotkania z władzami i przedstawicielami społeczeństwa, z duchowieństwem i osobami konsekrowanymi w katedrze Katolickiego Kościoła Syryjskiego w Bagdadzie, wizyta u wielkiego ajatollaha Alego al-Sistaniego w Nadżafie, spotkanie międzyreligijne w Ur – miejscu narodzin Abrahama, modlitewne nabożeństwo żałobne w Mosulu za ofiary wojny, jaka w latach 2014-17 toczyła się w Iraku oraz spotkanie z chrześcijanami z Równiny Niniwy połączone z modlitwą „Anioł Pański” w Al-Tahira, w bazylice Niepokalanego Poczęcia NMP w irackim Karakoszu – złożyły się na wizytę apostolską Franciszka w Iraku, w dniach 5-8 marca. Była to jego 33. podróż zagraniczna i pierwsza od czasu wybuchu rok temu pandemii koronawirusa. Hasłem wizyty były słowa: „Wszyscy braćmi jesteście” (Mt 23,8).
Ta historyczna pielgrzymka papieża okazała się wielkim sukcesem, mimo drastycznych ograniczeń związanych z bezpieczeństwem i pandemią. Ojciec Święty kilkakrotnie wypowiedział stanowcze „nie” dla ekstremizmu, przemocy, terroryzmu, nietolerancji, nienawiści i rozlewu krwi w imię religii, podkreślając, że „religia musi służyć sprawie pokoju i jedności między wszystkimi dziećmi Boga”. Wzywał do braterstwa i jedności. Starał się umocnić i wlać nadzieję do stale kurczącej się wspólnoty chrześcijan oraz zachęcał ich do powrotu do kraju.
Apelował też do rządzących o równouprawnienie wyznawców Chrystusa, zamiast spychania ich na margines i traktowania jako obywateli drugiej klasy. Wizyta na pewno zdynamizowała dialog i zacieśniła współpracę z szyickim odłamem islamu, czego dowodem było spotkanie z wielkim ajatollahem Alim as-Sistanim i modlitwa w Ur chaldejskim, skąd pochodził Abraham, ojciec trzech religii: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu.
Podróż ta miała też ważny wymiar polityczno-społeczny, gdyż w swoich wystąpieniach papież apelował o walkę z korupcją, o budowanie państwa prawa, w którym godność, równość i obywatelstwo będą zapewnione wszystkim bez wyjątku. „Niech zostanie stworzona przestrzeń dla wszystkich obywateli, którzy chcą wspólnie budować ten kraj, w dialogu, w szczerej i uczciwej, konstruktywnej rywalizacji; dla tych, którzy są zaangażowani w pojednanie i dla wspólnego dobra są gotowi odłożyć na bok własne korzyści” – powiedział.
18, Niemcy. Po przedstawieniu obciążającego raportu o nadużyciach w archidiecezji kolońskiej arcybiskup Hamburga Stefan Heße, który wcześniej pracował w Kolonii, oraz biskup pomocniczy Ansgar Puff złożyli rezygnację z urzędu.
KWIECIEÑ
28 marca-4 kwietnia, Świat. Wielki Tydzień i Święta Wielkanocne z powodu pandemii koronawirusa w większości krajów były obchodzone z obostrzeniami sanitarnymi. W Ziemi Świętej liturgie wielkopostne i uroczystości Wielkanocy były sprawowane prawie normalnie, bez szczególnych ograniczeń, ale przy zachowaniu wszystkich środków ostrożności przeciwko COVID-19. Zalecano je wiernym, którzy w coraz większej liczbie uczestniczyli w takich nabożeństwach jak: Droga Krzyżowa, sobotnie czuwania przy Grobie Pańskim i pielgrzymki. Triduum Paschalne było odprawiane w „normalnej formie” w bazylice Grobu Pańskiego, podobnie jak nabożeństwa w Getsemani i Wieczerniku.
6, Niemcy. W wieku 93 lat zmarł w swoim domu w Tybindze Hans Küng, jeden z najbardziej znanych współczesnych teologów, założyciel fundacji „Weltethos” (Etos świata). Szwajcar, który w latach 1960-96 wykładał w Tybindze, odegrał znaczącą rolę w Kościele katolickim. Jego książki, takie jak: „Nieomylny?”, „Być chrześcijaninem”, „Czy Bóg istnieje?” stały się bestsellerami, ale też spowodowały, że popadł w konflikt z Urzędem Nauczycielskim Kościoła. W 1979 Kongregacja Nauki Wiary przeprowadziła proces mający na celu zbadanie zgodności z doktryną katolicką wypowiedzi Künga, zwłaszcza kwestionujących dogmat o nieomylności papieża. W deklaracji „o niektórych aspektach nauczania teologicznego profesora Hansa Künga” Kongregacja orzekła, że Hans Küng odszedł w swoich pismach od integralnej wiary katolickiej i dlatego nie może być uważany za teologa katolickiego ani – jako taki – nie może pełnić misji nauczania. Pozbawienie prawa nauczania nie wiązało się jednak z utratą stanu duchownego. Papież Jan Paweł II deklarację zatwierdził. Przez dziesięciolecia był nade wszystko uważany, ku swemu, jak sam wyznał, rozczarowaniu, za krytyka Kościoła i papieża par excellence. Obok Josepha Ratzingera jest on najczęściej czytanym niemieckojęzycznym teologiem katolickim.
20, Świat. Wolność religijna jest naruszana w co trzecim państwie świata. Ogłoszono raport przygotowany przez Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie (PKWP). Jego 15. edycja dotyczyła lat 2018-20. Według autorów 67 proc. mieszkańców Ziemi (czyli 5,2 mld) mieszka w 62 państwach (niemal jednej trzeciej spośród wszystkich 196), w których występuje jakaś forma łamania wolności religijnej. Grupą najbardziej prześladowaną są chrześcijanie. W 26 spośród wspomnianych 62 państw dochodzi do prawdziwych prześladowań, zaś w pozostałych 36 do dyskryminacji. Ponadto 24 kolejne państwa znajdują się „pod obserwacją”, gdyż pojawiły się w nich np. zbrodnie z nienawiści o podłożu religijnym i akty wandalizmu.
MAJ
2, Świat. Rozpoczął się “maraton modlitewny”, który do końca maja „łączył świat we wspólnym wołaniu do Boga o ustanie pandemii”. Wiele osób bezpośrednio dotkniętych przez Covid-19, zmarli i ich rodziny, ci, którzy żyją w niepewności, lekarze i pielęgniarki, naukowcy i wolontariusze, ale także bezrobotni, kobiety, które ucierpiały z powodu przymusowego zamknięcia, i ci, którzy stracili nadzieję: w intencji ich wszystkich modlił się 1 maja w Bazylice Watykańskiej papież Franciszek. Wieczorny różaniec stanowił pierwsze ogniwo “maratonu modlitewnego”. Do papieskiej inicjatywy przyłączyło się 30 sanktuariów maryjnych ze wszystkich kontynentów, wśród nich, 3 maja, Jasna Góra, gdzie modlono się za zarażonych i chorych.
8, Niemcy. W Niemczech i wielu miejscach na świecie obchodzono 500. rocznicę urodzin św. Piotra Kanizjusza (1521-97). Ten niemiecki jezuita urodził się w Geldrii (obecnie Holandia) i był bliskim współpracownikiem św. Ignacego Loyoli. Został kanonizowany w 1925 r. Jest doktorem Kościoła. Był on pierwszym jezuitą niemieckim, organizatorem niemieckiej prowincji zakonu i twórcą jej potęgi. Zasłynął jako znakomity kaznodzieja i wykładowca na tworzonych jezuickich akademiach i kolegiach (m.in. w Ingolstadt i Fryburgu Bryzgowijskim). Jest też autorem wielu prac teologicznych i katechetycznych. Często nazywany jest drugim (po św. Bonifacym) apostołem Niemiec.
8, Izrael. W pobliżu meczetu Al-Aksa w Jerozolimie doszło do starć między Palestyńczykami a izraelską policją. Zapoczątkowało to eskalację krwawego konfliktu w Izraelu, Strefie Gazy i na terenach okupowanych. Jego przyczyną w dużej mierze był plan wysiedlenia Palestyńczyków z terenów, na których mają powstać kolejne osiedla izraelskie. Podczas modlitwy „Regina caeli” 16 maja w Watykanie Franciszek zaapelował „w imię Boga” o zaprzestanie przemocy i o “wejście na drogę dialogu i przebaczenia”. Papież wskazał, że wzrost nienawiści i przemocy w wielu miastach Izraela jest „poważną raną dla braterstwa i pokojowego współżycia między obywatelami, którą trudno będzie zagoić, jeśli szybko nie rozpocznie się dialogu”. Wezwał do nieustannej modlitwy o to, by „Izraelczycy i Palestyńczycy mogli odnaleźć drogę dialogu i przebaczenia, aby być cierpliwymi budowniczymi pokoju i sprawiedliwości, krok po kroku ucząc się wspólnej nadziei i współistnienia jako bracia”. Z apelem o zawieszenie zwrócił się także sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolin.
20-21, Chiny. W ciągu zaledwie dwóch dni niemal cały personel kościelny z prefektury apostolskiej Xinxiang został aresztowany w wyniku akcji policyjnej w prowincji Hebei. Najpierw zatrzymano siedmiu księży i 10 seminarzystów a później za kratki trafił miejscowy biskup 63-letni Joseph Zhang Weizhu, konsekrowany w 1991, który już wcześniej był wielokrotnie więziony. Wielu obserwatorów zwraca uwagę, że od czasu podpisania Tymczasowego Porozumienia między Stolicą Apostolską a Chinami (w 2018, a następnie przedłużonego w 2020) w Państwie Środka wzmogły się prześladowania katolików, zwłaszcza tych „nieoficjalnych”, tj. nie uznawanych przez władze komunistyczne.
CZERWIEC
4, Niemcy. Wyszło na jaw, że arcybiskup Monachium kard. Reinhard Marx złożył na ręce papieża rezygnację z urzędu. Franciszek w liście z 10 czerwca nie przyjął jej i poprosił kardynała o dalsze sprawowanie urzędu i zaangażowanie w walkę z kryzysem nadużyć seksualnych.
13, Etiopia. O przezwyciężenie kryzysu i katastrofy humanitarnej w regionie Tigraj zaapelował Franciszek podczas modlitwy „Anioł Pański” w Watykanie. Po sześciu miesiącach konfliktu 20 proc. z sześciu milionów mieszkańców północy Etiopii doświadcza braku żywności. 80 proc. zbiorów ludzi żyjących z rolnictwa zostało zdewastowanych lub zniszczonych przez suszę, 90 proc. dobytku zwierzęcego padło lub uprowadzono. Ponadto dwa miliony osób zostało ewakuowanych i przybywa poza miejscami zamieszkania.
16, Mjanma. Od 1 lutego armia prześladuje Kościół katolicki, przeszukuje świątynie i aresztuje księży. W stanach Kaja i Szan we wschodnich regionach kraju artyleria wojskowa ostrzelała osiem kościołów katolickich, część z nich zrujnowano. W stanach Kaja, Karen, Szan, Kaczin i Czin armia nadal prowadzi wojnę na wielu frontach przeciwko milicjom mniejszości etnicznych zwanych „etnicznymi organizacjami zbrojnymi”, które przyłączyły się do oporu przeciwko dyktaturze wojskowej. Z miejsc objętych wojną domową uciekło łącznie ponad 200 000 osób. Z wyjątkiem Szan, chrześcijanie stanowią od 40 do 80 procent ludności w tych regionach. W innych częściach Mjanmy powstały agresywne grupy podziemne, które walczą z juntą, stosując taktykę partyzancką. Przez cały rok Franciszek wielokrotnie apelował o modlitwę i pokój w Mjanmie. Od przewrotu z 1 lutego pogrążona jest ona w chaosie, a wojsko i policja wielokrotnie brutalnie tłumiły trwające w całym kraju protesty i strajki. Podległe wojskowym władzom służby zabiły ponad 1000 osób, a wiele tysięcy innych zostało zatrzymanych.
17-21, Meksyk. Z pięciodniową wizytą przebywał tam sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolin. Głównym celem jego pobytu w tym kraju było udzielenie sakry biskupiej ks. Ferminowi Sosa Rodríguezowi w mieście Izamal w południowomeksykańskim stanie Jukatan. Tego pochodzącego z tych stron kapłana Franciszek mianował arcybiskupem, nuncjuszem apostolskim w Papui Nowej Gwinei.
LIPIEC
1, Kanada. Do zbezczeszczenia 10 kościołów: 6 katolickich (w tym katedry Najświętszej Maryi Panny) i 4 protestanckich doszło w Dniu Kanady w Calgary – prawie półtoramilionowym mieście w prowincji Alberta w środkowo-zachodniej części kraju. Od zachodu graniczy ona z terytoriami zamieszkałymi przez Indian w Kolumbii Brytyjskiej, na których wcześniej podpalono 4 świątynie. Wszystkie te wydarzenia miejscowe władze łączyły z protestem przeciwko roli Kościoła katolickiego w przeszłości w systemie szkół dla dzieci rdzennych mieszkańców Kanady. Od maja w kraju trwała dyskusja w sprawie bolesnych losów ponad 150 tysięcy dzieci z miejscowych plemion indiańskich, które od drugiej połowy XIX wieku niemal do końca lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia uczyły się w przeznaczonych dla nich szkołach w całym kraju. Placówki te były zarządzane przez państwo, ale w większości prowadził je Kościół katolicki. Wskutek wadliwego programu nauczania, nastawionego przede wszystkim na szybką asymilację ludności tubylczej, a także z powodu stosowanej tam przemocy i ciężkich warunków, zmarło w tym szkołach we wspomnianym okresie co najmniej 6 tys. dzieci. Okazją do podjęcia tego trudnego zagadnienia było odkrycie w połowie maja br. na terenie byłej szkoły w Kamloops w zachodniokanadyjskiej prowincji Kolumbia Brytyjska zbiorowego grobu 215 dzieci, które uczęszczały do tej placówki. Po doniesieniach o odnalezieniu nieoznaczonych grobów na terenach byłych szkół dla rdzennych dzieci, Kościół katolicki w całej Kanadzie stał się ofiarą licznych ataków. 26 września Konferencja Biskupów opublikowała oświadczenie, w którym przeprosiła członków społeczności indiańskich ludów tubylczych, którzy w kanadyjskich szkołach prowadzonych przez Kościół, doświadczyli krzywd. Biskupi zobowiązali się do stosownego zadośćuczynienia i wyrazili bliskość z ofiarami.
22, Watykan. Dokument Franciszka „Traditionis Custodes”, ograniczający używanie przedsoborowego rytu Mszy św. w Kościele powszechnym, wywołał mieszane uczucia i reakcje w Europie i Stanach Zjednoczonych. Na całym świecie przeprowadzano analizy i oceny motu proprio przede wszystkim na gruncie politycznym. Komentatorzy przyznawali, że rzeczywiście reguluje ono zagadnienia liturgiczne, ale w ścisłym kontekście polityki kościelnej, zwracając przy tym uwagę, że w załączonym do dokumentu liście do biskupów papież pisze otwarcie, iż stara liturgia (tzw. Msza Trydencka) była często wykorzystywana do przeciwstawiania się Soborowi Watykańskiemu II (1962-65).
23, Japonia. Otwarcie 32. Letnich Igrzysk Olimpijskich Tokio 2021. Franciszek pozdrowił uczestników. “W obecnym okresie pandemii niech te igrzyska będą znakiem nadziei, znakiem powszechnego braterstwa w duchu zdrowej rywalizacji” – życzył papież. Niestety w czasie olimpiady nie było posługi duszpasterskiej w kościołach dla sportowców w związku ze stanem wyjątkowym, wprowadzonym w metropolii tokijskiej, aby kontrolować rozprzestrzenianie się koronawirusa.
26, Afganistan. Do Rzymu zostali ewakuowani ostatni misjonarze, którzy przez minione lata posługiwali w tym kraju: włoski barnabita o. Giovanni Scalese, który był tam przełożonym misji katolickiej oraz pięć sióstr zakonnych. Wraz z nimi ewakuowano 18 niepełnosprawnych dzieci, którymi siostry się zajmowały. 30 sierpnia, 20 lat po rozpoczęciu interwencji wojskowej w Afganistanie, Amerykanie wycofali z tego kraju swoich ostatnich żołnierzy.
SIERPIEÑ
8, Indie. Indie są jednym z krajów najboleśniej dotkniętych skutkami koronawirusa. We wszystkich świątyniach modlono się w intencji powstrzymania pandemii. W stołecznej katedrze w Delhi sprawowano nabożeństwo błagalne, podczas którego zawierzono kraj Najświętszemu Sercu Jezusa i Niepokalanemu Sercu Maryi. W specjalnej nocie miejscowy episkopat przypomniał, że ten azjatycki kraj przeżywa bardzo krytyczny moment ze względu na pogłębiający się kryzys zdrowotny. Dane mówiły o ponad 31 mln zakażeń i 418 tys. zgonów, przy czym kampania szczepień objęła zaledwie 6,3 proc. ludności. Z powodu obowiązujących ograniczeń sanitarnych dotyczących udziału w liturgiach Msze z katedr transmitowane były online. W zdominowanych przez wyznawców hinduizmu Indiach żyje 18 mln łacińskich katolików, należących do 132 diecezji.
17, Liban. Ekumeniczna Rada Kościołów Bliskiego Wschodu (MECC) alarmuje, że sytuację w tym kraju cechuje ogromny chaos. Jeżeli nie zostaną przeciwko temu podjęte stanowcze środki, zachodzi niebezpieczeństwo „ostatecznego rozpadu społeczeństwa i państwa”. Według MECC sytuacja osiągnęła kolejny punkt krytyczny po eksplozji 15 sierpnia cysterny z benzyną w regionie Akkar w północnym Libanie. Na skutek wybuchu zginęło tam 28 osób. Patriarcha maronicki kard. Béchara Raï ostrzegł przed polityczną lub sekciarską instrumentalizacją tragedii w regionie Akkaru. Zaapelował do polityków i władz bezpieczeństwa o opanowanie sytuacji. W zamieszkanej w większości przez chrześcijan wiosce Tleil w pobliżu granicy z Syrią, wybuchła 15 sierpnia cysterna z paliwem, które prawdopodobnie było przeznaczone do przemytu do Syrii. Zginęło co najmniej 28 osób, a 79 zostało rannych, w tym kilka ciężko.
17, Haiti. Kościół wezwał uzbrojone gangi do zgody na zawieszenie broni. Miało to ułatwić dostarczenie pomocy humanitarnej do dotkniętych trzęsieniem ziemi obszarów w południowo-zachodniej części wyspy. Premier Ariel Henry zarządził trzydniową żałobę narodową. Trzęsienie ziemi 14 sierpnia o sile 7,2 w skali Richtera zabiło 2200 osób a 30 tys. ucierpiało.
22, Świat. Po raz drugi obchodzony był Międzynarodowy Dzień Upamiętniający Ofiary Aktów Przemocy ze względu na Religię lub Wyznanie. Inicjatywa ta ma przypominać społeczeństwom o nienaruszalnym miejscu wolności sumienia i religii w katalogu praw człowieka. W 2019 r. rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ ustanowiono 22 sierpnia Międzynarodowym Dniem Upamiętniającym Ofiary Aktów Przemocy ze względu na Religię lub Wyznanie. Stało się to w reakcji na rosnącą liczbę przypadków prześladowań i dyskryminacji na tym tle. Prześladowania dotyczą przedstawicieli różnych wyznań, ale aż 80 proc. z nich to chrześcijanie. O intensyfikacji zjawiska świadczą doniesienia różnych organizacji międzynarodowych, m.in. raport Open Doors, według którego ok. 340 mln chrześcijan jest obecnie narażonych na wyjątkowo ciężkie prześladowania – o 80 mln więcej niż w poprzednim roku. Między rokiem 2019 a 2020 liczba chrześcijan zamordowanych z powodu swojej wiary wzrosła o 60 proc.
24, Ziemia Święta. W doświadczonych wojną i ubóstwem krajach Bliskiego Wschodu odbyła się niezwykła peregrynacja relikwii Krzyża Świętego. Odwiedziły one Syrię, Liban i Irak. Towarzyszyła temu wystawa przybliżająca najważniejsze miejsca Ziemi Świętej pt. „Ziemia ukochana przez Jezusa”.
WRZESIEŃ
5, Węgry. Po rocznym opóźnieniu, spowodowanym pandemią koronawirusa, z udziałem 6 tys. zarejestrowanych uczestników rozpoczął się w Budapeszcie 52. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny (MKE). Cały tydzień był poświęcony pogłębieniu zrozumienia Eucharystii. Gospodarzem, kolejnego, 53. Kongresu w 2024 r. będzie Quito, stolica Ekwadoru.
12, Węgry. Msza św. z udziałem 100 tys. wiernych na budapeszteńskim Placu Bohaterów na zakończenie 52. MKE, spotkania w Muzeum Sztuk Pięknych z prezydentem i premierem, episkopatem i delegacją Rady Ekumenicznej oraz przedstawicielami wspólnot żydowskich złożyły się na siedmiogodzinną wizytę apostolską Franciszka w stolicy Węgier. Były one pierwszym etapem 34. podróży zagranicznej i 54. krajem, który papież Bergoglio odwiedził dotychczas w czasie swojego pontyfikatu.
12-15, Słowacja. Msza św. w sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Šaštínie z udziałem ponad 50 tys. wiernych, bizantyjska Boska Liturgia św. Jana Chryzostoma w Preszowie dla 30 tys. wiernych, spotkania z Ekumeniczną Radą Kościołów, przedstawicielami życia społecznego i politycznego, duchowieństwem, Żydami w Bratysławie, z Romami i młodzieżą w Koszycach oraz odwiedziny ośrodka dla bezdomnych Betlejem w Bratysławie złożyły się na wizytę apostolską Franciszka w Słowacji w dniach 12-15 września br. Hasłem jego 34. podróży zagranicznej były słowa: “Z Maryją i Józefem w drodze do Jezusa”. W czasie tej pielgrzymki papież pozostawił słowackiemu Kościołowi i Kościołowi powszechnemu wiele inspiracji i zachęt. Apelował o Kościół, który winien być “płonącą lampą Ewangelii”, wspólnotą, która pragnie pociągać ludzi do Chrystusa z radością Ewangelii, a nie “fortecą, potentatem, zamkiem położonym wysoko, który patrzy na świat z dystansem i samowystarczalnością”. Papieskie przesłanie zawierało w sobie ważny wymiar kościelny, duszpasterski, ekumeniczny, międzyreliginy i europejski.
PAŹDZIERNIK
5, Francja. Niezależna Komisja ds. Wykorzystywania Seksualnego w Kościele (CIASE) szacuje, że w latach 1950-2020 ofiarami molestowania seksualnego przez księży, zakonników lub zakonnice padło 216 tys. osób. Liczba ta wzrasta do 330 tys., jeśli uwzględni się osoby wykorzystywane przez świeckich pracujących w instytucjach katolickich – poinformował na konferencji prasowej w Paryżu przewodniczący komisji Jean-Marc Sauvé. Wcześniej ujawnił on, że w ciągu minionych 70 lat około 3 tys. kapłanów i zakonników miało się dopuścić nadużyć seksualnych względem osób małoletnich. W tym okresie we Francji posługę pełniło 115 tys. duchownych. Oznacza to, że sprawa ta dotyczy prawie 3 proc. kapłanów i zakonników.
17, Świat. We wszystkich diecezjach świata rozpoczęło się – zwołane 9 października przez Franciszka XVI Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów pod hasłem: „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja”. Obecny Synod ma charakter wyjątkowy i niespotykaną dotąd metodologię pracy. Po raz pierwszy obejmuje trzy fazy: lokalną, kontynentalną i powszechną, rozłożone w czasie od października 2021 r. do października 2023 r. Rozpoczynająca się teraz faza konsultacji Ludu Bożego na poziomie diecezjalnym potrwa do sierpnia 2022 r.
31.10-12.11, Wielka Brytania (Szkocja). W Glasgow z udziałem Watykanu odbyła się Światowa Konferencja Klimatyczna – COP26. “Młodzi ludzie, którzy w ostatnich latach wzywali nas do działania, nie będą mieli innej planety niż ta, którą im zostawimy, niż ta, którą będą mogli otrzymać w wyniku naszych dzisiejszych konkretnych wyborów. Nadszedł czas na decyzje, które pozwolą im z ufnością patrzeć w przyszłość” – napisał papież w przesłaniu do uczestników szczytu klimatycznego. Przyznał, że osobiście chciał w nim uczestniczyć, ale nie było to możliwe. W jego imieniu przesłanie odczytał 2 listopada sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolin.
LISTOPAD
11, Belgia. O większą solidarność i współczucie dla uchodźców na Białorusi oraz o humanitarne podejście do kryzysu na granicy polsko-białoruskiej zaapelowali do Unii Europejskiej polscy biskupi oraz Komisja Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE). Wszyscy migranci i osoby ubiegające się o azyl, niezależnie od ich statusu prawnego, muszą mieć zapewnione „pełne poszanowanie swej godności i podstawowych praw” – oświadczył 11 listopada przewodniczący COMECE kard. Jean-Claude Hollerich. Papież Franciszek wezwał też wcześniej wszystkie kraje UE do znalezienia wspólnego rozwiązania problemu uchodźców. Stolica Apostolska oczekuje, że sprawą tą zajmie się cała Europa – powiedział sekretarz Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej ds. stosunków z państwami abp Paul Gallagher, który spotkał się z rosyjskim ministrem spraw zagranicznych Siergiejem Ławrowem 9 listopada w Moskwie.
12, Włochy. Przed Światowym Dniem Ubogich, który był obchodzony 14 listopada, papież spotkał się z 500 ubogimi z różnych części Europy podczas “prywatnej wizyty” w bazylice Santa Maria degli Angeli w Asyżu. „Nadszedł czas, aby ubodzy znów mogli zabrać głos, ponieważ zbyt długo ich żądania pozostawały niewysłuchane” – powiedział Franciszek podczas spotkania.
16, Europa. Znacznie wzrosła liczba przestępstw z nienawiści wobec chrześcijan: Nowy raport OBWE odnotował ponad 7000 incydentów wymierzonych w mniejszości i religie w 2020 r.
17, USA. Ogromną różnicą głosów 222 „za” i tylko 8 „przeciw” przy 3 wstrzymujących się episkopat amerykański uchwalił od dawna oczekiwany i budzący wiele emocji dokument „Tajemnica Eucharystii w życiu Kościoła”. Jego ogłoszenie biskupi, zgromadzeni na swym dorocznym zjeździe w Baltimore w stanie Maryland, przyjęli owacją na stojąco. Do jego przyjęcia potrzebna była większość dwóch trzecich głosów, tymczasem przegłosowała go przytłaczająca większość zebranych. Dokument nie wymienia z nazwiska ani prezydenta, ani innych polityków proaborcyjnych, lecz skupia się na „znaczeniu Eucharystii i na kryteriach, kto może ją przyjmować”.
17, Rzym. Papieskie Dzieło Pomoc Kościołowi w Potrzebie (PKWP) zwraca uwagę na coraz większe zagrożenia dla księży, zakonników i misjonarzy na świecie. Tylko w bieżącym roku zabito 17 duchownych a 20 porwano. Według PKWP ponad 200 milionów chrześcijan na całym świecie doświadcza dzisiaj prześladowań, dyskryminacji i przemocy z powodu swojej wiary, „a tendencja ta wzrasta”. PKWP zwróciło uwagę na los prześladowanych chrześcijan m.in. za pomocą akcji „Red Wednesday” (Czerwona Środa), obchodzonej w tym roku 17 listopada. Z tej okazji setki kościołów, pomników i gmachów publicznych na całym świecie zostało oświetlonych na czerwono. Osoby prywatne mogły również wyrazić swoją solidarność z poszkodowanymi, nosząc w tym dniu czerwone ubranie lub stawiając w oknie świeczkę „Czerwona Środa”.
21-28, Meksyk. W Mieście Meksyku rozpoczęło się w uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata, I Zgromadzenie Kościelne Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Wzięło w nim udział ponad tysiąc delegatów z całego kontynentu oraz rejonu Morza Karaibskiego i Zatoki Meksykańskiej. Do stolicy kraju przybyło ok. 80 uczestników, a wszyscy pozostali śledzili to historyczne wydarzenie za pomocą platform cyfrowych na stronach samego Zgromadzenia i Latynoamerykańskiej Rady Biskupiej (CELAM). Okolicznościowe orędzie do uczestników wydarzenia skierował Franciszek.
22, Algieria. W wieku 97 lat zmarł brat Jean-Pierre Schumacher, ostatni trapista z Tibhirine. Do ostatnich dni życia mieszkał w małej wspólnocie klasztoru trapistów Notre Dame de l’Atlas w Midelt na północy Maroka. W marcu 2019 roku, podczas wizyty w Maroku, z bratem Jean-Pierre Schumacherem spotkał się papież Franciszek. W grudniu 2020 roku trapista przeszedł zakażenie koronawirusem.
27, Kuba. Ponad 30 przypadków wywierania nacisków lub rozmaitych form zastraszania biskupów, księży, zakonników lub zakonnic pracujących na Kubie, odnotował raport opracowany przez pozarządową organizację praw człowieka OCDH. Represje te spotkały ich w związku z ich zaangażowaniem w przeprowadzone 15 listopada w całym kraju pokojowe manifestacje przeciw reżymowi w Hawanie. Autorzy dokumentu podali, że trzem kapłanom władze komunistyczne zagroziły uwięzieniem w razie dalszego popierania demokratycznych protestów na wyspie lub udziału w nich. Zapoczątkowane 15 listopada manifestacje na rzecz demokratyzacji kraju odbywały się w ponad 120 miastach, głównie jednak przeprowadzono je za granicą, m.in. w Madrycie i Saragossie w Hiszpanii oraz w Miami w USA. Wiece były formą poparcia dla rozpoczętych 11 lipca masowych protestów Kubańczyków, sprzeciwiających się nasilającej się biedzie, trudnościom w dostępie do żywności, lekarstw oraz szczepionek przeciwko Covid-19.
GRUDZIEÑ
2-4, Cypr. Msza św. na stadionie na stadionie GSP z udziałem 10 tys. wiernych, spotkania z abp. Chryzostomem II i Świętym Synodem Kościoła Cypru, z władzami państwowymi i korpusem dyplomatycznym w pałacu prezydenckim, kapłanami, zakonnikami i zakonnicami, diakonami, katechetami, stowarzyszeniami i ruchami kościelnymi w katedrze maronickiej oraz modlitwa ekumeniczna z migrantami w kościele Świętego Krzyża złożyły się na wizytę apostolską Franciszka na Cyprze w dniach 2-4 grudnia. Ojciec Święty przebywał w stolicy kraju – Nikozji. Ta 35. pielgrzymka zagraniczna przebiegała pod hasłem „Umacniajcie się nawzajem w wierze”. Miała ona trzy zasadnicze wymiary: umocnienie 30-tysięcznej wielonarodowej mniejszości katolickiej, zacieśnienie stosunków ekumenicznych z prawosławnym Kościołem Cypru i udzielenie wsparcia migrantom. Podczas spotkania z kapłanami, zakonnikami i zakonnicami, diakonami, katechetami, stowarzyszeniami i ruchami kościelnymi papież zachęcał katolików, by byli „Kościołem cierpliwym, który rozeznaje, towarzyszy i integruje oraz Kościołem braterskim, który czyni miejsce dla innych, dyskutuje, ale pozostaje jednością”. Spotykając się z władzami kraju przypomniał, że drogę do pokoju, który leczy konflikty i odnawia piękno braterstwa, wyznacza dialog. Z kolei na spotkaniu z przedstawicielami prawosławia apelował o pielęgnowanie więzi braterskich i pokorne pomaganie sobie nawzajem.
4-6, Grecja. Franciszek przebywał z trzydniową wizytą apostolską w Grecji. Odwiedził Ateny i wyspę Lesbos. Jego przemówienia skupione były wokół tematyki migracyjnej, rozumienia demokracji, jedności chrześcijan oraz umocnienia niewielkiej miejscowej wspólnoty katolickiej. Podczas spotkania z przedstawicielami władz, społeczeństwa obywatelskiego i korpusu dyplomatycznego w pałacu prezydenckim w Atenach Ojciec Święty wskazał na potrzebę braterskiego otwarcia się na migrantów. W konkretnych słowach skrytykował przy tym postawę, którą nazwał „europejskim ociąganiem się”. Zaapelował o „globalną, wspólnotową wizję kwestii migracji” i zachęcił „do zwrócenia uwagi na tych najbardziej potrzebujących, aby zgodnie z możliwościami każdego kraju można było ich przyjmować, chronić, promować i integrować z pełnym poszanowaniem ich praw człowieka i ich godności”. Dopełnieniem papieskich słów były odwiedziny w Ośrodku Przyjęcia i Identyfikacji na wyspie Lesbos. Wybudowano go w miejscu obozu dla uchodźców Moria, zniszczonego w pożarze we wrześniu 2020 r. Była to druga wizyta Franciszka w tym miejscu, które po raz pierwszy odwiedził 16 kwietnia 2016 r. W przemówieniu do przedstawicieli władz Grecji wskazał na potrzebę budowania i pielęgnowania demokracji, będącej realizacją marzenia narodów o pokoju i braterstwie, a obecnie zagrożonej sceptycyzmem, autorytaryzmem i partykularnymi interesami. Wizyta w Grecji była okazją do spotkania papieża z tamtejszym Kościołem prawosławnym, co dla niego było okazją do zaapelowania o jedność chrześcijan. Franciszek rozmawiał najpierw z arcybiskupem Aten i całej Grecji Hieronimem II, obaj wygłosili też przemówienia. Trzykrotnie spotkał się też z miejscową wspólnotą katolicką. Pierwszego dnia wizyty w katedrze św. Dionizego przemówił do biskupów, kapłanów, zakonników, seminarzystów i katechetów. Przypomniał, że Grecja jest „laboratorium inkulturacji wiary”, zainicjowanym przez św. Pawła. Zachęcił, aby w codziennym i często niełatwym głoszeniu Chrystusa inspirować się dwiema postawami Apostoła Narodów: jego ufnością Bogu, nawet mimo pozornych porażek oraz akceptacji każdego człowieka jako tego, w którym Bóg jako pierwszy rozpoczął dzieło zbawienia.
9, Bahrajn. Konsekrowano katedrę katolicką w Awali nieopodal Manamy – stolicy Bahrajnu, należącego do Wikariatu Apostolskiego Arabii Północnej. Ceremonii przewodniczył kard. Luis Antonio Tagle, prefekt Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów. Budowa świątyni Matki Bożej Arabskiej (Our Lady of Arabia) uważana jest za kamień milowy religijnego otwarcia w tym islamskim królestwie.
20, Zjednoczone Emiraty Arabskie. Poświęcono nowy kościół katolicki w przemysłowym mieście Ruwais – 240 km na zachód od stolicy kraju, Abu Zabi. Konsekrował go wikariusz Arabii Północnej bp Paul Hinder. Kościół katolicki w ZEA ma obecnie dziewięć świątyń, z czego pięć w największym pod względem powierzchni emiracie Abu Zabi.
28 grudnia-1 stycznia, Włochy. W Turynie odbyło się 44. Europejskie Spotkanie Młodych, organizowane przez ekumeniczną Wspólnotę z Taizé. Jego tematem były słowa: „Bądźmy twórcami jedności”. Po raz drugi z kolei ze względu na pandemię koronawirusa odbyło się ono online. „Obyście nadal byli pielgrzymami zaufania, gdziekolwiek Pan was pośle!” – napisał w przesłaniu do uczestników papież Franciszek. Spotkanie będzie miało drugi etap, który jest przewidziany na sierpień 2022 r.
Z powodu epidemii przeniesiono na sierpień 2023 r. 37. Światowe Dni Młodzieży w Lizbonie. Pierwotnie miały mieć miejsce w 2022 r. Przełożono także 10. Światowe Spotkanie Rodzin w Rzymie z czerwca 2021 r. na czerwiec 2022.
Krzysztof Tomasik (KAI) / Warszawa