Zbiórka ofiar na wsparcie chrześcijan w Ziemi Świętej została ustanowiona przez Pawła VI w 1974 roku adhortacją apostolską „Nobis in animo”. Ten papieski dokument podkreślał uprzywilejowane miejsce Kościoła w Jerozolimie i objęcie go specjalną troską przez Stolicę Apostolską w kwestii problemów religijnych, politycznych i społecznych. Hojność wiernych na całym świecie, nie tylko materialna, ale także duchowa i modlitewna, jest niezbędnym warunkiem, by utrzymywać miejsca święte w Ojczyźnie Jezusa i zapewnić egzystencję wspólnotom chrześcijańskim na Bliskim Wschodzie. Największe wydatki związane są nie z utrzymaniem i upiększaniem miejsc świętych, lecz z działalnością edukacyjną i charytatywną. Wspólnoty lokalne nie są samowystarczalne ekonomicznie, a potrzeb jest naprawdę bardzo wiele.
Na początku Wielkiego Postu o. Kustosz Francesco Patton zwrócił się ze specjalnym przesłaniem do chrześcijan całego świata. Mówił o trudnościach materialnych wspólnot chrześcijańskich na Bliskim Wschodzie: „Dotyka ich bezrobocie, trudności w utrzymaniu rodzin, przeszkody w kontynuowaniu edukacji dzieci czy leczeniu bliskich… Wiele młodych par nie może zawrzeć związku małżeńskiego i muszę odłożyć swój sen o wspólnym życiu i wychowaniu dzieci”. Ponadto, jak pokreślił o. Patton, sami franciszkanie, „prowadzący liczne dzieła charytatywne, odczuwają braki finansowe… [Muszą oni] sprostać licznym wyzwaniom: wypłacaniem wynagrodzeń nauczycielom, personelowi bazy hotelowej, robotnikom” różnych branż. Z powodu wojny „wzrosły koszty utrzymania”. Jednak dzięki „Opatrzności Bożej, która przejawia się przez solidarność okazywaną przez chrześcijan z całego świata, mogliśmy stawić czoła wielu wyzwaniom: charytatywnym i instytucjonalnym”. O. Kustosz przyznał szczerze: „Musimy jednak wyciągnąć rękę po jałmużnę z powodu miłości bliźnich. Podtrzymujcie nas przez modlitwę, przez [wasz ewentualny] powrót do miejsc świętych w pielgrzymkach… Wspierajcie nas materialnie, pamiętając o tym, iż cokolwiek ofiarujecie, będzie wam po stokroć wynagrodzone… Gdy więc w diecezjach i parafiach będzie odbywała się kolekta na miejsca święte pamiętajcie o nas i bądźcie hojni. Do hojności należy zachęcić duszpasterzy i członków naszych wspólnot, pamiętając o słowie Pana Jezusa: «Więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu» (Dz 20,35)”. „To dzięki wam i waszej hojności będziemy mogli dalej opiekować się miejscami świętymi i czynić je miejscami modlitwy, przyjmując miejscowych wiernych i pielgrzymów oraz kontynuować liczne dzieła socjalne i edukacyjne”. Kolekta „pro Terra Sancta” „służy temu, by móc pokryć koszty wielu dzieł… Jesteśmy zaledwie kanałem, przez który płynie wasza dobroć, miłość i wasz altruizm. Pomóżcie nam pomagać!” – zachęca gorąco Kustosz Ziemi Świętej.
Stolica Apostolska opublikowała apel skierowany do wszystkich biskupów i wiernych katolickich, aby przez swój udział w kolekcie „pro Terra Sancta” (wielkopiątkowej), wspomagali Ziemię Świętą. Prefekt Dykasterii ds. Kościołów Wschodnich kard. Claudio Gugerotti podpisał list, w którym czytamy między innymi: „Ziemia Święta, miejsca święte, święty lud Boży to nasza rodzina, ponieważ stanowią dziedzictwo nas wszystkich… W tym roku”, jak czytamy dalej – „kolekta staje się niezbędnym środkiem pomocy: po pandemii i prawie całkowitym ustaniu ruchu pielgrzymkowego”, wielu chrześcijan zostało zmuszonych do emigracji. Chodzi więc o „zachowanie cennej chrześcijańskiej obecności, która sięga czasów Jezusa” – podkreśla prefekt, prosząc o wsparcie. Jeżeli „chcemy umocnić Ziemię Świętą i zapewnić żywy kontakt z miejscami świętymi, potrzebne jest wsparcie wspólnot chrześcijańskich, które w swojej różnorodności oddają «Bogu z nami» wieczną chwałę, także w naszym imieniu. Ale aby tak się stało, bardzo potrzebujemy hojnego daru waszych wspólnot”. Kard. Gugerotti podkreślił, że zbiórka ofiar na rzecz Ziemi Świętej w Wielki Piątek jest także odpowiedzią na wołanie wszystkich cierpiących w Ojczyźnie Zbawcy. Hierarcha katolicki przypomniał o tragicznej sytuacji dzieci, które „mają prawo do życia w pokoju, do odzyskania swoich domów i szkół, do wspólnej zabawy”. Kościół powinien „spieszyć z pomocą, tak szybko, jak to możliwe, aby życie mogło się odrodzić”.
Jednocześnie Prefekt watykański prosi, by nie organizować równoległych inicjatyw w podobnym celu, „aby nie zaciemnić znaczenia i wyrazistości naszego miłosierdzia, powszechnej inicjatywy następcy św. Piotra, biskupa Rzymu”. W nocie towarzyszącej oficjalnemu listowi, watykańska Dykasteria wskazuje, że poprzez kolektę wielkopiątkową „Kustodia Ziemi Świętej może dalej prowadzić swoją podstawową misję: stać na straży miejsc świętych, pamiątkowych kamieni pamięci i podtrzymywać obecność chrześcijańską, żywe kamienie ziemi Świętej.
Generał Zakonu Braci Mniejszych o. Francesco Fusarelli skierował list do Prowincjałów, Kustoszy, Komisarzy Ziemi Świętej i wszystkich Braci Mniejszych. Dotyczy on również kolekty wielkopiątkowej. Następca św. Franciszka mówi na wstępie: „Zwracam się do was z gorącym apelem i troską, aby skierować waszą uwagę na podstawowe znaczenie kolekty Wielkiego piątku na rzecz Ziemi Świętej w okresie Wielkanocnym 2025 roku. Ta zbiórka, ustanowiona przez papieży, nabiera dziś znaczenia jeszcze bardziej dramatycznego i naglącego, przede wszystkim w świetle aktualnej sytuacji w miejscach świętych”. o. Generał przypomina, że na tej umęczonej ziemi konieczna jest obecność braci mniejszych. „Współbracia z Kustodii Ziemi Świętej pozostają przy miejscowej ludności, mimo spadających bomb, nieustannych obaw i codziennego ryzyka”. Obecność w Ziemi Świętej to cenne dobro dla Kościoła Powszechnego. To „Kościół – matka”, od którego pochodzimy wszyscy pod względem historycznym i duchowym. Zubożenie tej wspólnoty stanowiłoby niepowetowaną stratę nie tylko dla różnorodności kulturowej i religijnej tamtego regionu, ale także dla żywego świadectwa Ewangelii, które ci chrześcijanie sobą reprezentują”. przypominając formy posługi franciszkanów w miejscach świętych, Minister Generalny mówił o tym, aby „przełożeni i wszyscy bracia osobiście zaangażowali się w inicjatywę Wielkiego Piątku”. Do duszpasterzy skierowany jest następujący apel: Przygotujcie starannie kolektę Wielkiego Piątku, wyjaśniając jej znaczenie i wagę w tej historycznej chwili. Organizujcie modlitwy, czuwania i nabożeństwa Drogi Krzyżowej, poświęcając je sytuacji w Ziemi Świętej. Czyńcie to szczególnie w czasie poprzedzającym obchód Wielkiej Nocy. Współpracujcie ściśle z Komisariatami Ziemi Świętej na waszym terenie, ułatwiając im pracę poprzez wyczulenie i aktywność. Upewnijcie się że zebrane fundusze zostają jak najszybciej przekazane do Komisariatu, a więc i do Kustodii, aby odpowiedzieć na najbardziej naglące potrzeby”.
O. Generał przypomina że nie jest to dowolna inicjatywa, ale obowiązek całego kościoła jak niejednokrotnie przypominała o tym Stolica Apostolska. „Jako synowie św. Franciszka, który tak bardzo umiłował ziemię świętą i chciał aby jego bracia byli tam «strażnikami», mamy szczególną odpowiedzialność. Nasz Seraficki Ojciec zaprasza nas dzisiaj poprzez naglące potrzeby naszych braci i sióstr z Ziemi Świętej, aby działać na rzecz pokoju i stawać się świadkami nadziei”. W tym szczególnym czasie jesteśmy zaproszeni, do tego, „wołanie chrześcijan Ziemi Świętej uczynić naszym. Nie pozwólmy, aby ich nadzieja gasła, a żywe świadectwo w miejscach, po których stąpał Jezus, stawało się coraz słabsze. Dziękuję wam za wszystko, co robicie i zapewniam o mojej modlitwie, przede wszystkim w miejscach świętych. Niech Pan błogosławi i wspiera wasze zaangażowanie”, kończy swój list o. Generał.
Zwykle Kustodia Ziemi Świętej z zebranych funduszy podczas kolekty wielkopiątkowej otrzymuje 65%. Ogólne sprawozdanie finansowe związane z projektami i dziełami realizowanymi w latach 2023-2024 opublikowano razem z tekstem listu kardynała – prefekta Dykasterii ds. Kościołów Wschodnich z 17 marca 2025 roku.
(opr. M.C. Paczkowski OFM)
