O. Bogusław Dąbrowski, pracujący w Kakooge w Ugandzie, wyjaśnia, kim jest afrykański katechista. W Afryce na strukturę parafii składa się wiele mniejszych kaplic, do których kapłan dojeżdża w razie swoich możliwości. Jednak przy kilkunastu „outstations” czyli miejscach dojazdowych, misjonarz nie jest w stanie dojechać w niedzielę do każdej z nich. Wtedy z pomocą przychodzą mu katechiści, posługujący w parafii.
Powołani do Dobrej NowinyKatechista w Afryce pełni specjalną funkcję polegającą na pomocy kapłanowi. Jest osobą, która pomaga lokalnej społeczności poznać i zrozumieć Boga. Być katechistą to powołanie do szerzenia Dobrej Nowiny. Może nim być członek tej samej wspólnoty i człowiek ochrzczony, żyjący według wymagań chrześcijańskiej wiary. W Ugandzie w 2009 r. pracowało ponad dziesięć tysięcy katechistów.
Jan Paweł II w punkcie 73 encykliki „Redemptoris missio” podkreśla ważną rolę katechistów w ewangelizacji krajów misyjnych. Powołuje się on na dokumenty Kościoła, takie jak dekret soborowy Ad Gentes, który określa katechistów jako tych, którzy są nieodzowną pomocą przy krzewieniu wiary (…)
Odpowiedzialność katechistówWedług ks. M. Abwoli katechista powinien dobrze prowadzić dom, nie upijać się, być zadbany, schludny, odznaczający się prostotą, otwarty na kontakt z innymi ludźmi, gorliwy w modlitwie i posłudze Bogu oraz ludziom. Powinien troszczyć się o powierzonych sobie ludzi i być dobrym organizatorem, ponieważ jest od odpowiedzialny za zorganizowanie życia w stacji misyjnej. Powinien umieć przygotować odpust w powierzonej swojej opiece stacji misyjnej i wizyty pastoralne u wiernych w domach. Powinien przygotować ludzi do sakramentów i prowadzić liturgię pod nieobecność kapłana.
W diecezji Kasana-Luweero posługuje 352 katechistów, z czego 73 przeszło dwuletnie szkolenia na kursach katechetycznych. Są to ludzie inteligentni, gorliwi, ale w większości żyjący w biedzie i nie posiadający wystarczającego wykształcenia (w całej diecezji ok. 20 % ma tylko średnie wykształcenie, pozostali niepełne średnie i podstawowe). Zdarzają się wyjątki jak w parafii Kasaala, gdzie większość katechistów jest nauczycielami, zatem mogą oni również uczyć katechezy w szkołach.
Pod względem moralności wymaga się od kandydatów na katechistów, aby wzięli ślub kościelny. Są jednak przypadki, że żyjący w niesakramentalnych związkach pełnią rolę katechistów, ponieważ nie ma innych kandydatów chętnych, by pełnić te obowiązki. W parafii Kakooge na dwudziestu katechistów pięciu nie ma ślubu kościelnego.
FormacjaW diecezji Kasana – Luweero istnieje szkoła dla katechistów im. Jana Pawła II, która przygotowuje katechistów do pracy. Pastoralne Centrum im. Jana Pawła II specjalizuje się głównie w organizowaniu raz w miesiącu tygodniowych kursów dokształceniowych dla katechistów. Prowadzone są zajęcia z Biblii, liturgii, teologii pastoralnej, teologii duchowości, nauki katechezy i umiejętności prowadzenia grup. Kandydatów na nowych katechistów wysyła się do szkół katechetycznych istniejących w innych diecezjach. Kursy trwają dwa lata. Po ukończeniu kursu, uczestnik otrzymuje certyfikat ukończenia szkoły katechetycznej.
Akt mianowania katechisty powinien odbywać się podczas ceremonii instalacyjnej, prowadzonej przez miejscowego proboszcza. Funkcja katechisty jest w większości przypadków pełniona bez wynagrodzenia. Katechiści pracują społecznie, ale okazjonalnie otrzymują ofiary od ludzi, którym służą. Zdarza się, że mają udziały w projektach, otrzymują z parafii rowery, ich dzieciom opłacana jest szkoła itp.
Przygotowanie do sakramentów (chrzest, pierwsza komunia święta, bierzmowanie) prowadzone jest przez katechistów pod nadzorem kapłana, który przeprowadza końcowy egzamin. Kapłan spotyka się z katechistami raz na miesiąc i zapoznaje się z sytuacją, jaka ma miejsce w poszczególnych stacjach misyjnych (np. ilu jest kandydatów i jakie postępy robią w opanowaniu danej porcji katechizmu). To spotkanie ma również charakter formacyjny. Jest okazją do sakramentu pokuty, sprawowana jest Eucharystia, kapłan prowadzący omawia określony temat i odpowiada na pytania katechistów.
Niedzielne przewodnictwo liturgiiW diecezji Kasana – Luweero kapłan odwiedza średnio jedną stację misyjną raz w miesiącu. W pozostałe niedziele liturgii przewodniczą katechiści. Są oni uprzednio przygotowani podczas comiesięcznych spotkań z kapłanem. Ponadto członkowie podstawowej wspólnoty kościelnej rozważają na cotygodniowych spotkaniach czytania z lekcjonarza na przyszłą niedzielę. Katechiście dużą pomocą w przygotowaniu liturgii służy, wydawana co kwartał gazeta „Mumuli”. Tam znajdują myśli do przygotowania homilii, komentarze do liturgii oraz na koniec czytają kalendarz świąt liturgicznych na kolejny tydzień. Katechiści w liturgii korzystają z mszaliku Omutukivu Krisu, gdzie są niedzielne czytania i cała liturgia Mszy św. Oczywiście wybierają z liturgii tylko to, co można wybrać bez udziału kapłana. Katechiści nie mają pozwolenia szafarza nadzwyczajnego, więc nie rozdają Komunii Świętej wiernym. W wyjątkowych sytuacjach otrzymują pozwolenie od kapłana, by udać się z Komunią Świętą do chorych.
Na podstawie książki o. Bogusława Dąbrowskiego „Specyfika ewangelizacji inkulturacyjnej grupy etnicznej Baganda na przykładzie diecezji Kasana-Luweero”, 129 – 131; 228.
opracowała Agnieszka Kozłowska