W zakonie jezuitów widać już efekty długofalowych starań o walkę ze skandalem nadużyć. We Francji na przykład przez ostatnich osiem lat Towarzystwo Jezusowe intensywnie pracowało nad ujawnieniem prawdy o molestowaniach w obrębie zakonu. Przez ten czas jezuici wypracowali też dobrze przemyślane metody zapobiegania nadużyciom seksualnym. Od września do grudnia 2020 roku wszyscy członkowie prowincji francuskojęzycznej przeszli po raz drugi formację ws. ochrony małoletnich.
Najważniejszym i pierwszym etapem formacji jest przyjęcie i wysłuchanie ofiar wykorzystania seksualnego przez członków zakonu. Przełożeni jezuitów we Francji zachęcali od wielu lat do ujawnienia się ofiar przemocy, chcąc wysłuchać ich świadectw, pomóc im i przynajmniej w jakimś stopniu zadośćuczynić doznanemu cierpieniu. Doprowadziło to do pierwszej formacji tego typu w 2017 roku dla całej prowincji, liczącej 400 księży, braci zakonnych i kleryków.
„Te świadectwa ofiar oczyściły naszą prowincję i zmieniły całkowicie nasze patrzenie na kwestię molestowań” – przyznaje o. Thierry Dobbelstein, asystent prowincjała. Dzięki owym świadectwom zostało zidentyfikowanych we Francji 41 jezuitów winnych przemocy seksualnej od 1949 roku. Świadectwa te pomogły także zrozumieć mechanizmy, które skłaniały oprawców do molestowania, jak i manipulacji psychologicznej.
Na całym świecie powstają centra formacji ws. zapobiegania przemocy seksualnej wobec małoletnich. Jedno z najbardziej znanych znajduje się w Rzymie. Prowadzi je ks. Hans Zollner SJ, watykański specjalista do spraw zwalczania nadużyć seksualnych. W rzymskim projekcie uczestniczą jezuici z całego świata. Cały kurs trwa jeden semestr, zajęcia odbywają się po angielsku. Formacja otwarta jest nie tylko dla członków zakonu. Przechodzą ją głównie członkowie zgromadzeń zakonnych, jak i świeccy, którzy mają bezpośredni kontakt z nieletnimi – nauczyciele, dyrektorzy szkół, czy liderzy ośrodków dla dzieci i młodzieży.
W Polsce taką działalność formacyjną prowadzi Centrum Ochrony Dziecka (COD) przy Akademii Ignatianum w Krakowie, a jego dyrektorem jest jezuita, ks. Adam Żak. Do podstawowych zadań COD należy działalność szkoleniowa i wychowawcza w zakresie psychologicznym, pedagogicznym i duchowym w kwestii związanej z wykorzystywaniem seksualnym małoletnich. Centrum opracowuje także programy prewencji dla różnych środowisk duszpasterskich, formacyjnych i wychowawczych, aby pomóc im w tworzeniu bezpiecznych środowisk dla dzieci i młodzieży. Ks. Adam Żak został także powołany na koordynatora ds. ochrony dzieci i młodzieży przy Konferencji Episkopatu Polski.
Eryk Gumulak SJ/vaticannews.va / Paryż
KAI