„Jak ważna jest praca nad sercem, aby potrafiło odróżnić to, co jest według Boga i trwa, od tego, co jest według świata i przemija!” – powiedział Ojciec Święty podczas Eucharystii sprawowanej w rzymskim kościele del Gesù. Okazją była 400. rocznica kanonizacji Ignacego z Loyoli, Franciszka Ksawerego, Teresy od Jezusa, Izydora Oracza i Filipa Nereusza.
Papież nawiązał do Ewangelii czytanej jutro, w II niedzielę Wielkiego Postu, o Przemienieniu Pańskim (Łk 9, 28b-36). Zwrócił uwagę na trzy czasowniki. Pierwszym z nich jest wziąć z sobą. Podkreślił, iż na początku jest tajemnica łaski, wybrania przez Jezusa, który bierze ze sobą uczniów. Tak też dzieje się z Jego uczniami dzisiaj: bierze nas ze sobą, by nas zabrać na swą górę świętą. „Kiedy więc doświadczamy goryczy i rozczarowania, kiedy czujemy się pomniejszeni lub niezrozumiani, nie zatracajmy się w żalu i nostalgii… Weźmy natomiast nasze życie w swoje ręce, wychodząc od łaski. I przyjmijmy dar przeżywania każdego dnia jako odcinka drogi prowadzącego do celu” – zachęcił Franciszek.
Ojciec Święty podkreślił wspólnotowy wymiar powołania, aby przeżywać łaskę przyjęcia do Kościoła – a jezuici do Towarzystwa Jezusowego. Zachęcił swoich zakonnych współbraci, by byli zaczynem braterstwa dla Kościoła i dla świata, do czucia z Kościołem i w Kościele, do bycia filarami komunii.
Mówiąc z kolei o wstępowaniu papież podkreślił, że dla jezuitów wychodzenie i wchodzenie oznacza pójście, na granicę między ziemią a niebem, gdzie człowiek z trudem „staje” przed Bogiem, do udawania się na krańce świata. Zachęcił swych współbraci, aby sobie uświadomili, że Jezus objawia się także poprzez rany naszych braci, trudy ludzkości, poprzez znaki czasu.
Poruszając kwestię modlitwy Franciszek wskazał, że modlitwa przekształca rzeczywistość. „Modlić się to przynosić Bogu bicie serca wydarzeń dnia dzisiejszego, aby Jego spojrzenie otworzyło się szeroko na historię… Zastanówmy się, w jaki sposób niesiemy na modlitwie tę toczącą się obecnie wojnę” – zachęcił Ojciec Święty.
Podsumowując papież zauważył, że „często w Kościele i w świecie, zarówno w duchowości jak i w społeczeństwie, jesteśmy kuszeni, aby wiele potrzeb drugorzędnych uczynić pierwszorzędnymi. Innymi słowy, ryzykujemy, by skoncentrować się na zwyczajach, przyzwyczajeniach i tradycjach, które przywiązują nasze serca do tego, co przemija, a sprawiają, że zapominamy o tym, co pozostaje. Jak ważna jest praca nad sercem, aby potrafiło odróżnić to, co jest według Boga i trwa, od tego, co jest według świata i przemija!” – podkreślił Franciszek.
„Niech święty ojciec Ignacy pomoże nam strzec rozeznania, naszego cennego dziedzictwa, skarbu, który jest zawsze aktualny, aby przekazać go Kościołowi i światu” – powiedział papież.
st (KAI) / Watykan
Publikujemy tekst papieskiej homilii:
Ewangelia o Przemienieniu Pańskim, której wysłuchaliśmy, przywołuje cztery działania Jezusa. Warto, abyśmy prześledzili to, czego dokonuje Pan, aby w Jego gestach znaleźć wskazania dla naszej drogi.
Pierwszym czasownikiem, wyrażającym te działania Jezusa jest wziąć z sobą: Jezus, jak mówi tekst, „wziął z sobą Piotra, Jana i Jakuba” (Łk 9, 28). To On ujmuje uczniów i On pociąga nas ku sobie: umiłował nas, wybrał i powołał. Na początku jest tajemnica łaski, wybrania. To nie my podjęliśmy decyzję, lecz to On nas powołał, bez żadnej naszej zasługi. Zanim staniemy się tymi, którzy uczynili z życia dar, jesteśmy tymi, którzy otrzymali dar darmo dany, dar bezinteresowności Bożej miłości. Nasza droga, bracia, musi się zaczynać każdego dnia od tego miejsca, od pierwotnej łaski. Jezus uczynił z nami to samo, co uczynił z Piotrem, Jakubem i Janem: powołał nas po imieniu i wziął ze sobą, wziął nas za rękę. A gdzie chce nas zaprowadzić? Na Jego świętą górę, gdzie już teraz widzi nas na zawsze z Sobą, przemienionych Jego miłością. To właśnie tam prowadzi nas łaska, ta łaska pierworodna. Kiedy więc doświadczamy goryczy i rozczarowania, kiedy czujemy się pomniejszeni lub niezrozumiani, nie zatracajmy się w żalu i nostalgii. Są to pokusy, które paraliżują drogę, które prowadzą donikąd. Weźmy natomiast nasze życie w swoje ręce, wychodząc od łaski, od powołania. I przyjmijmy dar przeżywania każdego dnia jako odcinka drogi prowadzącego do celu.
Wziął z sobą Piotra, Jakuba i Jana: Pan zabiera uczniów razem, zabiera ich jako wspólnotę. Nasze powołanie jest zakorzenione w komunii. Aby każdego dnia zaczynać od nowa, oprócz tajemnicy naszego wybrania, musimy przeżywać łaskę przyjęcia do Kościoła, naszej świętej, hierarchicznej Matki, i dla Kościoła – naszej oblubienicy. Jesteśmy Jezusa i jesteśmy Jego jako Towarzystwo. Nie ustawajmy w proszeniu o siłę do budowania i zachowania komunii, do bycia zaczynem braterstwa dla Kościoła i dla świata. Nie jesteśmy solistami, którzy chcą, by ich usłyszano, lecz braćmi, którzy chcą być w chórze. Czujmy z Kościołem, odrzucajmy pokusę pogoni za osobistymi sukcesami i pokusę tworzenia stronnictw. Nie dajmy się wciągnąć w klerykalizm, który nas usztywnia, i w ideologie, które dzielą. Święci, których dziś wspominamy, byli filarami komunii. Przypominają nam, że w niebie, pomimo różnic naszych charakterów i postrzegania świata, jesteśmy wezwani do przebywania razem. A jeśli będziemy na zawsze zjednoczeni tam, w górze, to dlaczego nie zacząć już teraz, tutaj na ziemi? Przyjmijmy piękno bycia wziętymi razem przez Jezusa!
Drugi czasownik: wstępować. Jezus „wyszedł na górę” (w. 28). Droga Jezusa nie jest zstępowaniem, jest wstępowaniem. Światło przemienienia nie dociera na równinę, lecz po przebyciu trudnej drogi. Aby pójść za Jezusem, trzeba więc opuścić równiny przeciętności i schodzenia różnych wygód. Trzeba porzucić swoje uspokajające przyzwyczajenia, aby podjąć ruch wyjścia. Istotnie, po wejściu na górę Jezus rozmawia z Mojżeszem i Eliaszem właśnie „o Jego odejściu, którego miał dopełnić w Jeruzalem” (w. 31). Mojżesz i Eliasz weszli na Synaj lub Horeb po dwóch wyjściach na pustynię (por. Wj 19; 1 Krl 19). Teraz rozmawiają z Jezusem o ostatecznym exodusie, o Jego wydarzeniu paschalnym. Bracia i siostry, tylko wstępowanie krzyża prowadzi do celu chwały. Taka jest droga: od krzyża do chwały. Pokusa światowa polega na tym, by szukać chwały bez przejścia przez krzyż. Chcielibyśmy mieć znane, proste i równe drogi, ale aby znaleźć światło Jezusa, musimy nieustannie wychodzić z naszych ograniczeń i wspinać się za Nim. Pan, który – jak słyszeliśmy – od początku „wyprowadził” Abrahama (Rdz 15, 5), zaprasza także nas, abyśmy wstępowali wzwyż.
Dla nas, jezuitów, wychodzenie i wchodzenie pod górę odbywa się określoną drogą, którą symbolizuje góra. W Piśmie Świętym szczyt góry symbolizuje kres, skraj, granicę między ziemią a niebem. I my jesteśmy wezwani, by wyjść i pójść właśnie tam, na granicę między ziemią a niebem, gdzie człowiek z trudem „staje” przed Bogiem; by dzielić swoje nieudolne poszukiwania i religijne wątpliwości. Tam musimy być, i aby to osiągnąć, trzeba wyjść i wstąpić. Podczas gdy nieprzyjaciel ludzkiej natury chce nas przekonać, abyśmy zawsze wracali do tych samych kroków, do jałowego powtarzania, do wygody, do tego, co już widzieliśmy, Duch Święty sugeruje nam otwarcie się, daje pokój, nigdy nie pozostawiając w spokoju, wysyła uczniów na krańce świata. Pomyślmy o Franciszku Ksawerym.
Przychodzi mi też na myśl, że aby przebyć tę drogę trzeba walczyć. Pomyślmy o biednym, starym Abrahamie, który musiał walczyć z sępami, które chciały pożreć jego ofiarę (por. Rdz 15, 11). A on drewnem je odpędził. Spójrzmy na to; trzeba walczyć, aby obronić tę drogę, nasze poświęcenie Panu.
Uczeń każdego czasu staje na tym rozdrożu. I może uczynić jak Piotr, który, gdy Jezus mówi o exodusie, powiada: „dobrze, że tu jesteśmy” (w. 33), pozostać. Zawsze istnieje niebezpieczeństwo wiary statycznej, „zaparkowanej”. Obawiam się wiary „zaparkowanej”. Zagrożenie polega na uważaniu się uczniami „porządnymi”, którzy w rzeczywistości nie idą za Jezusem, lecz pozostają nieruchomi, bierni i, jak trzej z Ewangelii, nie zdając sobie z tego sprawy, drzemią i śpią. Także w Getsemani ci sami uczniowie będą spali. Pamiętajmy bracia i siostry, że dla tych, którzy idą za Jezusem, nie jest to czas na sen, na odurzanie duszy, na znieczulanie się współczesnym klimatem konsumpcjonizmu i dzisiejszego indywidualizmu, według którego życie jest dobre, jeśli jest dobre dla mnie; według którego mówimy i teoretyzujemy, ale tracimy z oczu ciało naszych braci i sióstr, konkret Ewangelii. Dramatem naszych czasów jest zamykanie oczu na rzeczywistość i odwracanie się od niej. Niech św. Teresa pomoże nam wyjść z naszych ograniczeń i wspiąć się z Jezusem na górę, aby uświadomić sobie, że On objawia się także poprzez rany naszych braci, trudy ludzkości, poprzez znaki czasu. Nie lękajmy się dotykania ran – są to rany Pana.
Jezus wszedł na górę, jak mówi Ewangelia, „aby się modlić” (w. 28). Oto trzeci czasownik – modlić się. A „gdy się modlił – czytamy dalej – wygląd Jego twarzy się odmienił” (w. 29). Przemienienie rodzi się z modlitwy. Zapytajmy siebie, może po wielu latach posługi, czym jest dla nas dzisiaj, dla mnie modlitwa. Być może siła przyzwyczajenia i pewna rytualność doprowadziły nas do przekonania, że modlitwa nie przemienia człowieka i historii. Tymczasem modlitwa przekształca rzeczywistość. Jest to misja czynna, nieustanne wstawiennictwo. Nie jest to oddalenie się od świata, lecz przemiana świata. Modlić się to przynosić Bogu bicie serca wydarzeń dnia dzisiejszego, aby Jego spojrzenie otworzyło się szeroko na historię.
Warto, abyśmy zadali sobie pytanie, czy modlitwa zanurza nas w tej przemianie, czy rzuca nowe światło na ludzi i przemienia sytuacje. Jeśli bowiem modlitwa jest żywa, „otwiera wnętrze”, ożywia ogień misji, rozpala radość, nieustannie prowokuje nas, byśmy dali się poruszyć bolesnemu wołaniu świata. Zastanówmy się, w jaki sposób niesiemy na modlitwie tę toczącą się obecnie wojnę. Pomyślmy też o modlitwie św. Filipa Nereusza, która rozpaliła jego serce i sprawiła, że otworzył drzwi dla chłopców z ulicy. Albo św. Izydor, który modlił się na polach i zanosił w modlitwie pracę na roli.
Wziąć w rękę każdego dnia nasze osobiste powołanie i naszą wspólnotową historię; wspinać się ku granicom wskazanym przez Boga, wychodząc od nas samych; modlić się o przemianę świata, w którym jesteśmy zanurzeni. Jest wreszcie czwarty czasownik, który pojawia się w ostatnim wersecie dzisiejszej Ewangelii: „okazało się, że Jezus jest sam” (w. 36). Pozostał On, podczas gdy wszystko przeminęło i rozbrzmiewał echem tylko „testament” Ojca: „Jego słuchajcie” (w. 35). Ewangelia kończy się powrotem do tego, co najważniejsze. Często w Kościele i w świecie, zarówno w duchowości jak i w społeczeństwie, jesteśmy kuszeni, aby wiele potrzeb drugorzędnych uczynić pierwszorzędnymi. To pokusa każdego dnia. Sprawia, że wiele potrzeb drugorzędnych czynimy pierwszorzędnymi. Innymi słowy, ryzykujemy, by skoncentrować się na zwyczajach, przyzwyczajeniach i tradycjach, które przywiązują nasze serca do tego, co przemija, a sprawiają, że zapominamy o tym, co pozostaje. Jak ważna jest praca nad sercem, aby potrafiło odróżnić to, co jest według Boga i trwa, od tego, co jest według świata i przemija!
Drodzy bracia, niech święty ojciec Ignacy pomoże nam strzec rozeznania, naszego cennego dziedzictwa, skarbu, który jest zawsze aktualny, aby przekazać go Kościołowi i światu. Pozwala nam on „widzieć wszystko nowe w Chrystusie”. Istotne jest dla nas samych i dla Kościoła, aby – jak pisał Piotr Faber – „wszelkie dobro, jakiego można dokonać, pomyśleć lub zorganizować, było czynione w dobrym duchu, a nie w złym” (Memorial, Paris 1959, n. 51). Niech się tak stanie.
tłum. o. Stanisław Tasiemski OP (KAI) / Watykan
