W dniach 7-8 listopada 2023 r.na Papieskim Uniwersytecie Antonianum w Rzymie odbyło się sympozjum dla upamiętnienia celebracji liturgicznej pod przewodnictwem św. Jana Pawła II z dnia 20 marca 1993 r., która była równoznaczna z beatyfikacją naszego wielkiego myśliciela franciszkańskiego Jana Dunsa Szkota.
Z tej okazji Minister Generalny Massimo Fusarelli opublikował w dniu 20 marca tego roku list skierowany do całego Zakonu franciszkańskiego (dostępny także w j. polskim na stronie internetowej Kurii Generalnej: https://ofm.org/uploads/Lettera_Duns_Scoto_PL.pdf ). Sympozjum zostało zorganizowane z inspiracji Przewodniczącego Komisji Szkotystycznej, przy współpracy władz Uniwersytetu Antonianum oraz Zarządu Generalnego.
Obrady pierwszego dnia sympozjum rozpoczął o godz. 15.30 właśnie Przewodniczący Komisji Szkotystycznej Josip Percan OFM słowami pozdrowienia skierowanymi do obecnych. W swoim wystąpieniu zwrócił on m. in. uwagę na potrzebę powołania komisji teologicznej do opracowania głównych i oryginalnych elementów myśli Doktora Subtelnego. W następującym zaraz po nim „wykładzie wstępnym” członek Komisji Szkotystycznej Witold Salamon OFM naszkicował plan sympozjum, przedstawił jego cele oraz zaprezentował kilkanaście współczesnych podobizn bł. Jana (m. in. z naszego klasztoru w Viareggio, z klasztoru w Panewnikach, w kościele w Opolu oraz witraż z kościoła w Soligorsku).
Pierwszym prelegentem tego popołudnia był prof. Luca Parisoli kierujący Włoskim Centrum Szkotyzmu (CIS) z siedzibą na Antonianum, który przedstawił postać wielkiego czciciela Szkota i propagatora jego myśli – św. Humilisa z Bisignano (1582-1637), kanonizowanego przez Jana Pawła II w 2002 r.
Drugi prelegent tej sesji prof. Zdzisław Kijas OFMConv przypomniał drogę Szkota do beatyfikacji z jej pięcioma etapami, czyli z następującymi po sobie procesami beatyfikacyjnymi (2 w Nola i po jednym w Kolonii, Genui i w Rzymie) oraz przedstawił 3 możliwe ścieżki, które mogą prowadzić do kanonizacji: 1) uznanie cudu za przyczyną bł. Jana, czyli ścieżka „normalna”, 2) kanonizacja formalna, czyli z dyspensą papieża od cudu (jak to było w wypadku chociażby papieża św. Jana XXIII) oraz 3) tzw. kanonizacja aequipollens (równoważna – wł. canonizzazione equipollente) na podstawie kultu. W kończącej tę sesję dyskusji skoncentrowano się właśnie na owych 3 możliwych sposobach przyszłego procesu kanonizacyjnego bł. Jana.
O godz. 18 w naszej bazylice św. Antoniego w Rzymie została odprawiona uroczysta msza św. pod przewodnictwem Kard. Marcello Semeraro, Prefekta Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych. W homilii Kard. Semeraro zacytował m. in. tekst Szkota z Rep. Par. IV d. 8 q. 1 według którego, gdyby Chrystus nie był obecny w Eucharystii, to wszystkie inne sakramenty straciłyby swoje znaczenie oraz wszelka forma kultu w Kościele stałaby się nieużyteczna.
Druga sesja sympozjum miała miejsce 8 listopada, we wspomnienie liturgiczne bł. Jana ze Szkocji, w reprezentacyjnej Aula Magna i rozpoczęła się o godz. 9.30 słowami pozdrowienia ze strony Rektora Uniwersytetu Antonianum Agustina Hernandeza OFM. W swoim wystąpieniu nawiązał on m. in. do działalności misyjnej św. Junipera Serry, inspirowanej również myślą Doktora Subtelnego. Następnie zostały odtworzone przesłania Ministrów Generalnych OFMConv i OFMCap skierowane w formie nagrań video do wszystkich zebranych.
Pierwszym prelegentem sesji porannej był ks. prof. Francesco Iannone, Dyrektor Instytutu Teologicznego pod wezwaniem „Jana Dunsa Szkota” w Nola. Przedstawił on historię oraz sytuację obecną kultu bł. Jana w diecezji Nola, a szczególnie w tamtejszej katedrze, gdzie znajduje się obraz naszego Błogosławionego, otaczany również obecnie wielką czcią ze strony wiernych. Obraz Szkota z Nola był obecny w bazylice Watykańskiej podczas jego beatyfikacji w 1993 r.
Druga prelekcja tej sesji był poświęcona analizie tekstów Dunsa Szkota na temat wizji uszczęśliwiającej (beatitudo). Prof. Ernesto Dezza OFM przedstawił w niej oryginalną wizję Szkota z Ordinatio IV d. 49, według której nawet zbawieni w niebie mają możliwość grzechu, bo są wolni i kochają Boga nie jakby przymuszeni, ale z wolnego wyboru, pociągnięci Jego Miłością.
Obrady sympozjum zakończył Minister Generalny Massimo Fusarelli, który w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na to, że oryginalną myśl Dunsa Szkota i przykład jego świętości życia powinniśmy odczytywać ciągle na nowo w świetle naszego charyzmatu franciszkańskiego i wcielać w życie również dzisiaj w kontekście wyzwań naszych czasów.
br. Witold Salamon OFM