„Siostry podążały za swoim ludem, który nie miał jedzenia, ubrania, picia ani nadziei na jutro. Siostry zaświadczyły im: `Ojciec Niebieski troszczy się o was`. Uratowały swoich ludzi przed zagubieniem w ogromnym świecie”. Tymi słowami arcybiskup większy kijowsko-halicki Światosław Szewczuk zwrócił się do Zgromadzenia Sióstr Służebnic Niepokalanej Panny Maryi podczas inauguracji 90. rocznicy ogłoszenia Europejskiej Prowincji Matki Bożej Miłosierdzia.
W uroczystości z okazji rocznicy wzięli biskupi Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) z całego świata, duchowieństwo i zakonnicy innych zgromadzeń, a także wierni licznie zgromadzili się w Archidiecezjalnej i Metropolitalnej Katedrze Zmartwychwstania Chrystusa w Iwano-Frankiwsku.
Podczas Boskiej Liturgii abp Szewczuk zauważył, że uroczystości Zesłania Ducha Świętego „Ewangelia codziennie daje słowa Chrystusa z Kazania na Górze dla naszego duchowego życia”. „Używając współczesnego języka teologicznego, kontemplujemy kerygmat z ust samego Chrystusa. On ogłasza zasady życia w Królestwie Niebieskim tu na ziemi, wśród swoich uczniów. A to, co mówi, jest odpowiedzią na nasze współczesne poszukiwania w czasach wojny – zarówno duchowej, jak i społeczno-politycznej. Dziś słyszymy zapewnienie Jezusa Chrystusa, że Bóg troszczy się o swój lud. Powiedział: `Nie smućcie się!`. `Nie martwcie się o jutro` – jak bardzo martwimy się o to, czy będziemy mieli to jutro” – mówił abp Szedwczuk.
Zaznaczył, że „pewność, którą głosi Chrystus, nie jest zwykłym ciszą czy ludzką obojętnością”. „Nie! Jest to głoszenie sedna chrześcijańskiej wiary w Boga Ojca, który zna potrzeby człowieka, nawet zanim ten otworzy usta w modlitwie i prośbie do Niego. Czym zatem należy się smucić? Dziś Chrystus wyraźnie kieruje wszystkie nasze wysiłki w określonym kierunku: szukajcie najpierw Królestwa Niebieskiego i jego sprawiedliwości, a wszystko inne będzie wam dodane. `Szukajcie Królestwa Niebieskiego` to bardzo dynamiczne sformułowanie” – mówił zwierzchnik UKGK.
Zaznaczył, że „poszukiwanie jest odwiecznym procesem, w którym Pan przyciąga człowieka do siebie, pogłębia go w swojej tajemnicy życia”. „Musimy szukać żywego Boga, który jest obecny pośród nas, przede wszystkim każdego dnia. Być może te poszukiwania zaprowadzą nas w miejsce, o którym nigdy wcześniej nie myśleliśmy. Anioł może skierować naszą uwagę na miejsce, w którym dziś jest Chrystus. Jesteśmy wezwani do odnajdywania Go każdego dnia. Nie tylko szukać Królestwa Niebieskiego, ale szukać jego sprawiedliwości. Nie ma to nic wspólnego z normami prawnymi, chodzi o świętość życia, o sprawiedliwość” – podkreślił abp Szewczuk.
Wezwał wszystkich do nieustannego poszukiwania świętości samego Boga, która jest znakiem obecności Królestwa Niebieskiego wśród nas tutaj: „Szukajcie Go i głoście Go tam, gdzie wasza obecność jest najbardziej potrzebna. Te słowa, wezwanie do poruszania się, szukania i znajdowania, w sposób szczególny ukazują głębszy sens wydarzenia, które zgromadziliśmy się, aby dziś świętować, a w tym wydarzeniu szukać Chrystusa” – mówił arcybiskup.
Następnie zwierzchnik UKGK podkreślił, że 90. rocznica utworzenia Europejskiej Prowincji Matki Bożej Miłosierdzia Zgromadzenia Sióstr Służebnic Niepokalanej Panny Maryi jest upamiętnieniem wydarzenia, które wiąże się z odpowiedzią naszego Kościoła na zjawisko globalizacji społeczności ukraińskiej. „Wystarczy sobie wyobrazić – z ówczesnego Cesarstwa Austriackiego fale Ukraińców zaczęły rozpraszać się w różne części globu. Ta fala, która zabrała naszych braci i siostry do Kanady, Stanów Zjednoczonych, Brazylii i Argentyny, stworzyła zupełnie inne warunki dla społeczności ukraińskiej. Dziś pojęcie `globalnych Ukraińców` jest powszechne, ale w tamtych czasach dopiero się kształtowało. Nasz Kościół jako pierwszy zadbał o swoich wiernych w skali globalnej. Za naszymi emigrantami poszły nasze zakonnice” – przypomniał abp Szewczuk.
Przypominając historię powstania i posługi Zgromadzenia, arcybiskup zauważył, że w warunkach wędrówki Ukraińców za granicę, zakonnice stały się niezawodnym wsparciem dla swoich ludzi. „Siostry szły za swoim ludem, który w tym czasie nie miał jedzenia, ubrania, picia, nadziei na jutro. Siostry świadczyły im: `Ojciec Niebieski troszczy się o was`. Uratowały swoich ludzi przed zagubieniem w ogromnym świecie” – zaznaczył abp Szewczuk.
Przypomniał, że kiedy Europa przeżywała pierwszą wojnę światową UKGK został podzielony granicami nowych powojennych państw, zarówno Kościół, jak i Zgromadzenie Sióstr Służebnic Niepokalanej Panny Maryi. „Stanęliśmy przed nowymi wyzwaniami. W szczególności wyzwaniem wzajemnego wyobcowania. Siostry postanowiły jednak stworzyć Zgromadzenie globalne. Myślę, że zainspirował je sprawiedliwy metropolita Andrzej Szeptycki, pierwszy globalny pasterz naszego Kościoła, który w tym czasie odwiedził Kanadę, Argentynę i Brazylię, a po powrocie do Galicji zaczął opiekować się Ukraińcami, którzy byli daleko poza granicami naszej ojczyzny. W 1932 r. papież Pius XII wydał nowe statuty Zgromadzenia, ale wcześniej zapytał, czy siostry chcą się zjednoczyć. I wszystkie siostry z całego świata powiedziały: `Jesteśmy jednym Kościołem, jednym ludem`. I 90 lat temu, 4 lipca 1934 r., odbyła się pierwsza kapituła nowo zjednoczonego Zgromadzenia” – mówił abp Szewczuk.
Następnie dodał: „Na tej Kapitule siostry wykonały proroczy gest – zdjęły obrączki ślubne i stopiły je w jeden kielich eucharystyczny. W ten sposób pokazały: `My w Chrystusie jesteśmy jedną rodziną sióstr światowego Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego`. Być może to wydarzenie z 1934 roku wyprzedziło o dziesięciolecia zjednoczenie Ukraińców w ich jednym Kościele. Ponieważ nie było innej instytucji, która byłaby fundamentem, podstawą i rdzeniem globalnej społeczności ukraińskiej” – podkreślił abp Szewczuk.
Na zakończenie zwierzchnik UKGK podziękował siostrom za pójście za wezwaniem ich wielkich poprzedniczek i życzył im nieustannego wzrastania w jedności. „Tylko w jedności jest siła narodu, bo ona jest owocem działania Ducha Świętego. Dzisiejsze wydarzenie jest wielkim znakiem nadziei dla światowego Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego na patriarchalną godność trzeciego tysiąclecia. Drogie siostry, dzisiaj jesteście proroczymi ustami ludu Bożego” – zaznaczył abp Szewczuk i zachęcił: „Chrystus jest tam, gdzie najbardziej boli. Tam szukajcie Królestwa Niebieskiego i Chrystusa Zmartwychwstałego, wtedy pozostaniecie sobą i zachowacie swoją tożsamość. W tej jedności pielęgnujcie swoją siostrzaną wspólnotę”.
Historia Zgromadzenia Sióstr Służebnic Niepokalanej Panny Maryi swoimi korzeniami sięga końca XIX wieku. W tym czasie wśród ludności wiejskiej i ubogiej miejskiej szerzyła się nędza i analfabetyzm. Dzięki współpracy kapłanów: o. Jeremiasza Łomnickiego OSBM i Cyryla Sełeckiego oraz młodej lwowianki Michaliny Hordaszewskiej, powstało pierwsze aktywne żeńskie Zgromadzenie Sióstr Służebnic Niepokalanej Panny Maryi obrządku bizantyjsko – ukraińskiego.
Uroczyste poświęcenie pierwszego domu Sióstr Służebnic w małej miejscowości Żużel oraz przyjęcie pierwszych siedmiu kandydatek odbyło się 27 sierpnia 1892 r. Michalina Hordaszewska przyjęła imię zakonne s. Josafata i stanęła na czele nowo powstałej wspólnoty.
Głównym zadaniem Zgromadzenia było i jest niesienie pomocy tam, gdzie jest największa potrzeba, poprzez wychowanie dzieci i młodzieży, opiekę nad sierotami, chorymi czy troska o piękno Bożych świątyń.
W 1930 r. Siostry Służebnice otrzymały status Prawa Papieskiego. W 1938 r. Zgromadzenie posiadało 92 domy zakonne і 494 sióstr, które prowadziły ochronki, sierocińce, trzy szkoły podstawowe, prowadziły księgowość w czterech seminariach duchownych oraz różnorodną charytatywną pracę w parafiach, szczególnie wśród kobiet.
Dzisiaj zgromadzenie funkcjonuje w 15 krajach, skupiając ponad 550 sióstr w siedmiu prowincjach (m.in. w Ukrainie, Brazylii, Kanadzie, USA, Argentynie, Słowacji, Polsce, Serbii, Włoszech, Anglii, Francji i Niemczech).