Wbrew długiej tradycji Papież nie posypie w Środę Popielcową głów popiołem w rzymskiej bazylice Świętej Sabiny ojców dominikanów. Jak podał Urząd Papieskich Celebracji Liturgicznych, popołudniową mszę świętą na rozpoczęcie Wielkiego Postu tym razem Benedykt XVI odprawi nie na Awentynie, lecz w watykańskiej bazylice Świętego Piotra.
Zmiana ta spowodowana jest oczekiwaniem większej liczby wiernych, którzy będą chcieli uczestniczyć w tej Eucharystii – co ma niewątpliwie związek z zapowiedzianą przez Ojca Świętego abdykacją z papieskiego urzędu.
Zgodnie z pierwotnym programem uroczystości Środy Popielcowej, podobnie jak w poprzednich latach Benedykt XVI miał poprowadzić procesję pokutną z benedyktyńskiej bazyliki Świętego Anzelma na Wzgórzu Awentyńskim do pobliskiej bazyliki Świętej Sabiny, a następnie odprawić mszę z obrzędem posypania głów popiołem.
Sięgającą czasów średniowiecza tradycję procesji do bazyliki Świętej Sabiny na rozpoczęcie czterdziestodniowego Wielkiego Postu przywrócił pół wieku temu Jan XXIII. W prastarej świątyni na znak pokuty ostatni papieże posypywali głowy popiołem kardynałom i wiernym.
Wzniesiona w V wieku ku czci chrześcijańskiej męczennicy bazylika Świętej Sabiny to trójnawowa świątynia z dużą apsydą. W 1219 roku papież Honoriusz III podarował ją Świętemu Dominikowi i założonemu przez niego Zakonowi Kaznodziejskiemu. Zostali w niej obleczeni w habity pierwsi polscy dominikanie: Święty Jacek Odrowąż i Błogosławiony Czesław.
