Święci z Munyonyo – męczennicy Ugandy
Po długim i frustrującym polowaniu we wtorkowy wieczór 25 maja 1886, król Bugandy Kabaka Mwanga wraca wściekły do domu. W swojej drodze powrotnej z Buligungwe, wyspy na Jeziorze Wiktorii, gdzie polował, spotkał wróżbitę siedzącego na małym kamieniu nazywanym Mulungu. Widząc króla w złym nastroju, wróżbiarz zapytał go, co się stało. Po wysłuchaniu jego problemów, wróżbiarz powiedział, że wszystkie nieszczęścia króla są wynikiem współpracy jego służby i dworzan z białym człowiekiem (misjonarzami chrześcijańskimi).
Wracając do Munyonyo król z rozgoryczeniem odkrył, że jego świty nie ma w domu. Powiedział: „Nie widzę żadnego z moich dworzan, gdzie oni są?” I zanim jeden z jego towarzyszy – prawdopodobnie Andrzej Kaggwa – zdążył odpowiedzieć, rozgniewany król krzyknął: „Bzdura! Wiem, gdzie oni są. Poszli do białych ludzi, aby poznawać religię. Teraz już wiem, że ten kraj nie jest już mój, ale został przejęty przez białego człowieka…” Tego samego wieczoru król w odwecie postanowił, że zabije w swoim pałacu wszystkich dworzan. To, co zaczęło się w Munyonyo, swój finał miało w Namugongo.
Św. Andrzej Kaggwa – katolik, (30 lat.) wódz Kigowa i główny kapelmistrz (grał na trąbce). Był wzorem katechety i nauczyciela. Szczególnie znienawidzony przez władcę, został ścięty i poćwiartowany w Munyonyo. Miejsce jego męczeństwa oraz grób znajdują się na terenie Sanktuarium Męczenników Munyonyo, którym zajmują się obecnie nasi misjonarze.
Św. Denis Ssebuggwawo – katolik, (16 lat). Goniec i osobisty asystent króla. Został ścięty w Munyonyo po tym jak został zabity włócznią. Znany z gorliwości i skromności. Miejsce jego męczeństwa znajduje się około 300 metrów od sanktuarium.
Św. Pontian Ngondwe – katolik (ok. 35-40 lat). Jeden ze strażników pałacu, znany ze swojej wierności służbie. Zginął podczas uroczystego otwarcia „marszu śmierci” w Munyonyo, gdy został przebity włócznią i poćwiartowany. Miejsce jego męczeństwa znajduje się ok. 1,5 km od sanktuarium w sub-parafii Kyamula.
Moses Mukasa – anglikanin – był za panowania Muteesa I dworzaninem odpowiedzialnym za meczet króla, ale pod władzą Mwangi posiadał niewielkie stanowisko w sądzie. Był bystrym i odważnym chłopcem. Został przebity włócznią.
Podczas prześladowań Króla Bugandy Mwangi II zamordowano ponad 40 chrześcijan. 22 katolików zostało kanonizowanych.
Św. Andrzej Kaggwa, św. Denis Ssebuggwawo i św. Pontian Ngondwe kanonizował papież Paweł VI, 16 października 1964 wraz z ich 19 towarzyszami. Kościół obchodzi wspomnienie męczenników ugandyjskich 3 czerwca.
Zapomniane sanktuarium
Dzisiaj, Sanktuarium Męczenników Namugongo (25 km od Munyonyo) przyciąga do siebie niezliczone tłumy pielgrzymów. Zarówno papież Paweł VI jak i bł. Jan Paweł II są wśród milionów chrześcijan, którzy odwiedzili Sanktuarium Męczenników Ugandyjskich w Namugongo. Z tego powodu przyćmiło ono miejsce męczeństwa na historycznym, królewskim terenie Munyonyo. Z biegiem lat Kościół wzniósł tam maleńką kaplicę, która jest w stanie pomieścić mniej niż 20 osób. W każdą niedzielę w kaplicy dosłownie „przelewa się” z powodu wiernych, którzy w większości siedzą na schodach. To zapomniane Sanktuarium Męczenników Munyonyo “woła” o uwagę i ponowne odkrycie, a także o należytą cześć dla jego świętych.
Miejsce pielgrzymkowe
Każdego roku 26 maja w uroczystościach w Munyonyo biorą udział przewodniczący i biskupi Konferencji Episkopatu w Ugandzie. Sanktuarium jest też miejscem, gdzie gromadzą się katecheci z całego kraju, odkąd św. Andrzej Kaggwa jest ich ukochanym patronem. Św. Denis jest patronem muzyków kościelnych, chórów oraz wykorzystywanych seksualnie. Św. Pontian jest natomiast orędownikiem żołnierzy i policjantów.
Sanktuarium Męczenników Munyonyo może stać się najbardziej znanym sanktuarium w Afryce. Odkąd męczennicy ugandyjscy zostali kanonizowani, są oni jedynymi męczennikami z Afryki rozpoznawalnymi przez Kościół w ostatnich wiekach.
Ekumenizm
Munyonyo jest miejscem męczeństwa chrześcijan (trzech katolików i jednego anglikanina: Mukasa Moses). Jest więc dobrym i cennym polem do ekumenicznej pracy i modlitwy. Jak zauważył Papież Paweł VI podczas kanonizacji męczenników Ugandyjskich: „Pamięci godni są też inni, należący do wyznania anglikańskiego, którzy ponieśli śmierć dla imienia Chrystusa”.
Centrum modlitwy o dar czystości
Św. Denis Ssebuggwawo był zdecydowany żyć w czystości i odmówił udziału w aktach seksualnych pożądanych przez króla Mwanga II. Był to jeden z powodów, dla których król zdecydował się go zabić.
Czytamy w historii Buganda: „Dla króla Mwanga, który nakazał, aby zabić chrześcijan, ostatecznym upokorzeniem była bezczelność, którą otrzymał od dworzan, gdy ci (najmniej podporządkowani słudzy) stawiali opór jego homoseksualnym zachciankom. (…) Chociaż homoseksualizm budził wśród plemienia Baganda odrazę, niespotykane było, aby zwykli dworzanie odrzucali życzenie króla. Biorąc pod uwagę te sprzeczne wartości, Mwanga zdecydował się pozbyć z jego królestwa nowego nauczania i jego wyznawców.”
Mając na względzie historyczne znaczenie tego miejsca, Munyonyo może stać się sanktuarium ekspiacji za grzechy przeciwko czystości i modlitwy o jej dar. Będzie ono przypominać światu, że życie w czystości jest możliwe, pomimo niewłaściwego rozumienia tego daru w naszej współczesnej kulturze.
Położenie i perspektywy rozwoju sanktuarium
Munyonyo jest częścią miasta Kampala (stolicy Ugandy), położone nad Jeziorem Wiktorii, około 8 km od centrum Kampali, 3 km od narodowego Wyższego Seminarium Duchownego i około 40 km od lotniska w Entebbe.
Abp Cyprian Kizito Lwanga zaproponował Zakonowi Franciszanów Konwentualnych, aby objął on Sanktuarium w Munyonyo i zatroszczył się o rozwój tego miejsca.
Potrzeb jest wiele – w przyszłości ma tam powstać klasztor z domem formacyjnym (postulatem), kościół – sanktuarium, dom rekolekcyjny, miejsca medytacji i amfiteatr, które będą służyć formacji braci i pielgrzymom, pragnącym pogłębić swoją wiarę.
Aby uzyskać więcej informacji na temat Sanktuarium Męczenników Munyonyo, należy kontaktować się z:
O. Marian Gołąb OFMConv (kliknij by przejść do formularza kontaktowego)
opr. ak/red. (artykuł na stronie misyjnej krakowskich franciszkanów)
foto: greyfriars.ug