W czwartek, 21 lutego, w wieku 90 lat, w 62. roku kapłaństwa, w 30. roku biskupstwa zmarł bp Alojzy Orszulik, pierwszy biskup łowicki, zastępca sekretarza generalnego Konferencji Episkopatu Polski w latach 1989-1994, od 1968 do 1993 roku – dyrektor Biura Prasowego Konferencji Episkopatu Polski.
Przebieg uroczystości pogrzebowych
28 lutego 2019 roku (czwartek)
Godz. 18.00 – wprowadzenie trumny do Bazyliki Katedralnej pw. Wniebowzięcia NMP w Łowiczu i Msza Święta
– po Mszy Świętej modlitwa indywidualna w intencji Zmarłego zakończona Apelem Jasnogórskim o godz. 21.00.
1 marca 2019 roku (piątek)
Godz. 10.00 – modlitwa brewiarzowa przy trumnie Zmarłego
Godz. 12.00 – Msza Święta pogrzebowa
Po Mszy Świętej złożenie ciała w krypcie Katedry Łowickiej.
—
Wieczny odpoczynek racz mu dać Panie…
Biskup Alojzy Jan ORSZULIK (1928 – 2019), pallotyn, kierownik Biura Prasowego Episkopatu Polski 1968-93, biskup pomocniczy diecezji siedleckiej 1989-93, zastępca sekretarza Episkopatu Polski 1989-94, biskup diecezji łowickiej w latach 1993-2004, a następnie biskup senior diecezji łowickiej.
Urodził się w 21 czerwca 1928 r. w Baranowicach Śląskich k. Rybnika w rodzinie rolnika Józefa i Rozalii zd. Kowalczyk. Sakrament Chrztu świętego otrzymał 27 czerwca w parafii Żory. 1 września 1948 r. Do wybuchu II wojny światowej (1939) ukończył cztery klasy szkoły powszechnej, a podczas okupacji niemieckiej pracował fizycznie jako stolarz, kontynuując ten zawód jeszcze trzy lata po wojnie. W tym okresie należał do Sodalicji Mariańskiej. 1 września 1948 r. rozpoczął naukę w Niższym Seminarium Duchownym Księży Pallotynów w Chełmnie, które wówczas nosiło nazwę Zakład dla Spóźnionych Powołań w Chełmnie, uzyskując tam w 1951 r. świadectwo dojrzałości.
Do nowicjatu Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego (oficjalna nazwa pallotynów) wstąpił w 1951 r. Już 8 września tr. przyjął w Ząbkowicach Śląskich sutannę pallotyńską z rąk ks. prowincjała Stanisława Czapli. W Ołtarzewie złożył 8 września 1953 r. pierwszą profesję na ręce ks. radcy prowincjalnego Józefa Wróbla, a wieczną – trzy lata później – na ręce ks. radcy Franciszka Bogdana. Studia filozoficzno-teologiczne odbył w Ołtarzewie w latach 1952-58. Święcenia kapłańskie przyjął 22 czerwca 1957 r. w Ołtarzewie z rąk Stefana kard. Wyszyńskiego Prymasa Polski.
W trosce o lepszą posługę kapłańską, podjął we wrześniu 1958 r. studia na Wydziale Prawa Kanonicznego w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, zakończone licencjatem i magisterium w zakresie prawa kanonicznego (1962: Ochrona prawna życia nienarodzonych w świetle praw antycznych, napisanej pod kierunkiem ks. S. Płodzenia), a następnie od 1961 r. oddał się posłudze kapłańskiej i pracy dydaktycznej w Wyższym Seminarium Duchownym Księży Pallotynów w Ołtarzewie (wykładał prawo kanoniczne do 1989 r.). Od 1963 do 1966 r. był też asystentem przy Katedrze Prawa Rzymskiego w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie.
Jako młody kapłan, odznaczający się wielką sumiennością i dokładnością, został przez przełożonych skierowany w 1962 r. do pracy w Sekretariacie Episkopatu Polski. Pełnił tam urząd referenta (1962-68), a następnie do 1993 r. kierownika Biura Prasowego Episkopatu Polski. Z nominacji pap. Pawła VI był od 1974 do 2000 r. konsultorem Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu.
W latach 1971-73 prowadził rozmowy z przedstawicielami władz państwowych w sprawie ustaw, m.in. uwłaszczenia Kościoła na Ziemiach Zachodnich i Północnych oraz stosunków między państwem i Kościołem. W listopadzie 1980 r. został członkiem-sekretarzem Komisji Wspólnej Przedstawicieli Konferencji Episkopatu Polski i Rządu PRL, i z tej racji uczestniczył w przygotowaniach papieskich pielgrzymek do Polski. W latach 1981-83 i 1987-89 należał do zespołu legislacyjnego, który opracowywał projekty ustaw o stosunku państwa do Kościoła katolickiego. W okresie stanu wojennego był reprezentantem Kościoła do utrzymywania kontaktów z internowanym Lechem Wałęsą, przewodniczącym NSZZ „Solidarność” oraz negocjatorem w dialogu pomiędzy władzą państwową a „Solidarnością”.
W Konferencji Episkopatu Polski został w 1983 r. sekretarzem pomocniczym, a w 1984 r. wiceprzewodniczącym Komisji ds. Środków Społecznego Przekazu. Był ponadto członkiem Komisji ds. Wydawnictw Kościelnych i asystentem kościelnym w Komitecie Rolniczym i Fundacji Wspomagającej Zaopatrzenie Wsi w Wodę. W 1987 r. wszedł w skład Komisji Mieszanej Stolicy Apostolskiej i Episkopatu Polski ds. nawiązania stosunków dyplomatycznych między Watykanem a Polską. Jako jedyny przedstawiciel Konferencji Episkopatu Polski brał udział w rozmowach w Magdalence i w obradach „Okrągłego Stołu”. W latach 1990-93 był delegatem Stolicy Apostolskiej w negocjacjach z polskim rządem dotyczących konkordatu, który umożliwił nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a Stolicą Apostolską.
Metropolita gnieźnieński i Prymas Polski, abp Henryk Muszyński, tak określał bpa Orszulika: „Bóg wyposażył Biskupa Alojzego w bardzo szczególne przymioty, które przygotowały go, a może i predysponowały go do funkcji negocjatora ważnych spraw. Jest on bowiem człowiekiem dialogu, umie słuchać interlokutora i to z uwagą. Wysłuchuje nawet przeciwnika. I równie dobitnie, i dosadnie odpowiada. Mądrze waży wypowiadane słowa, które dzięki temu mają też odpowiedni ciężar gatunkowy. Poza tym, posiada jeszcze jeden niezbyt często spotykany przymiot: spokój i równowagę ducha. Nie wiem czy kiedykolwiek udało się wyprowadzić bpa Alojzego z równowagi. Biskup Alojzy posiada ogromne zasługi w tym, co zwykło się nazywać procesem normalizacji. Miał swój udział w większości podejmowanych inicjatyw”.
8 września 1989 r. Ojciec Święty Jan Paweł II mianował go bpem pomocniczym diecezji siedleckiej przydzielając mu stolicą tytularną Vissalsa. Konsekrację biskupią przyjął 8 grudnia 1989 r. w katedrze Niepokalanego Poczęcia NMP w Siedlcach. Głównym konsekratorem był Józef kard. Glemp Prymas Polski, któremu towarzyszyli: abp Bronisław Dąbrowski, sekretarz generalny Episkopatu Polski i warszawski biskup pomocniczy oraz bp Jan Mazur, ordynariusz siedlecki. Jako dewizę biskupią przyjął słowa: „Christo in aliis servire” (Służyć Chrystusowi w drugich). W tym zawołaniu, jak sam wyjaśnił zawarł pragnienie, aby jako duchowy syn Wincentego Pallottiego, w myśl Soborowej Konstytucji Lumen Gentium służyć Chrystusowi poprzez posługę braciom”. W latach 1989-92 sprawował urząd wikariusza generalnego diecezji siedleckiej. Jego zasługą było utworzenie Katolickiego Radia Podlasie.
25 marca 1992 r., wraz z nowym podziałem administracyjnym Kościoła katolickiego w Polsce, został ustanowiony biskupem diecezjalnym nowo utworzonej diecezji łowickiej. Tego samego dnia objął ją kanonicznie, a 12 kwietnia 1992 r. odbył ingres do katedry Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja w Łowiczu. W stolicy diecezji erygował Wyższe Seminarium Duchowne (1992) i Kolegium Katechetyczne, reaktywował kapitułę archikolegiacką w Łęczycy (1994), powołał diecezjalną Caritas (1992) oraz założył diecezjalne Radio Victoria (1995). W 1999 r. podejmował w Łowiczu pap. Jana Pawła II. 27 marca 2004 r. pap. Jan Paweł II przyjął jego rezygnację z obowiązków biskupa diecezjalnego diecezji łowickiej.
W latach 1989-94 bp A. Orszulik był zastępcą sekretarza Episkopatu Polski. W Konferencji Episkopatu Polski do 1994 r. był wiceprzewodniczącym, a w 1994 r. został przewodniczącym Komisji ds. Środków Społecznego Przekazu. Brał udział w pracach Komisji Prawnej. W tym okresie przemian w Polsce odbył wiele podróży do krajów zachodnich, aby wyjaśniać procesy transformacji i organizować pomoc finansową dla rolników i na różne projekty społeczne. Zabiegał u pallotynów we Francji o sprowadzenie do Polski milionów egzemplarzy tzw. Katechizmu francuskiego i różnych książek z serii Editions du Dialogue.
Brał udział w pracach Komisji Prawnej, a także Komisji Wspólnej Episkopatu Polski i Rządu. W latach 1990-93, jako delegat Stolicy Apostolskiej, negocjował konkordat z polskim rządem. W 2004 r. współkonsekrował swojego następcę, biskupa diecezjalnego łowickiego Andrzeja Dziubę.
Otrzymał tytuł honorowego obywatela gminy Wiskitki (1996) i miast: Łęczycy (2002), Łowicza (2003) i Głowna (2011). Był też honorowym członkiem Łowickiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Otrzymał też komandorię Missio Reconciliationis, Nagrodę im. ks. bp. Romana Andrzejewskiego za rok 2008, a postanowieniem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z 4 listopada 2010 r. został odznaczony Orderem Orła Białego.
W historii polskich pallotynów biskup Alojzy Orszulik był drugim z kolei biskupem-pallotynem, po ks. generale Wojciechu Turowskim (†1959), biskupie koadiutorze nominacie częstochowskim z 1950 r. W strukturach Stowarzyszenia bp Orszulik należał do Komisji ds. Podziału Prowincji (1988) i do Rady Wydawniczej (1987), wnosząc swój wkład przy koordynowaniu i promowaniu wydawnictw i autorów. Był też jednym z pierwszych pracowników Zakładu Socjologii Religii przy Wyższym Seminarium Duchownym w Ołtarzewie z siedzibą w Otwocku, kiedy erygowano go 26 marca 1972 r. Biskup A. Orszulik, po przekształceniu się w 1993 r. w Polsce pallotyńskiej Prowincji Chrystusa Króla w dwie prowincje, wybrał prawem opcji przynależności Prowincję Chrystusa Króla (2 marca 1993 r.).
Biskup Alojzy Orszulik zmarł w Łowiczu 21 lutego 2019 r., w 66 roku konsekracji w Stowarzyszeniu, w 62 roku kapłaństwa i w 30 roku biskupstwa.
Opublikował książki: Nauczanie pasterskie pierwszego biskupa łowickiego. Dokumenty 1992-2004, Ząbki Apostolicum 2005, Czas przełomu. Notatki ks. Alojzego Orszulika z rozmów z władzami PRL w latach 1981-1989, Warszawa Apostolicum 2006 i był współredaktorem Spisu duchowieństwa diecezjalnego w Polsce, Pallottinum Poznań-Warszawa 1975, Spisu duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego w Polsce za lata 1975, 1980, 1986 i 1991 oraz Wykazu parafii w Polsce 1992, Warszawa 1993.
Oprac. ks. Stanisław Tylus SAC
