Istniejący od 2002 roku Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny (NUKAT) współtworzy 120 bibliotek naukowych i akademickich z całej Polski, w tym największe biblioteki uniwersyteckie. Biblioteka Kolegium dołączyła do niego w 2010 roku.
Dostrzegając szczególny charakter krakowskiej biblioteki, jak też wypracowane w niej unikalne rozwiązania w zakresie prowadzenia katalogu, „Tytuł Ujednolicony”, kwartalnik wydawany przez NUKAT, opublikował zamawiany tekst o dominikańskiej książnicy.
Warto dodać, że jest to szósta biblioteka prezentowana na łamach kwartalnika, po takich instytucjach jak: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Biblioteka Polska w Paryżu czy Biblioteka Gdańska PAN.
Z obszernej publikacji można dowiedzieć się m.in., iż początki księgozbioru krakowskich dominikanów sięgają XIII wieku i zbiegają się prawdopodobnie z powstaniem hymnu „Gaude Mater Polonia”.
„Autor tego utworu, dominikanin Wincenty z Kielczy, był jednym z siedmiu pisarzy, którzy w XIII w. działali w Prowincji Polskiej. Obecność tylu wykształconych braci pozwala przypuszczać, że biblioteki dominikańskie posiadały już wtedy większy zbiór książek, potrzebnych zakonnikom do pracy” – czytamy w artykule.
Licząca prawie osiem stuleci biblioteka przeżywała też trudne momenty – 18 lipca 1850 roku prawie cały księgozbiór strawił pożar, który zniszczył wówczas dominikański kościół Świętej Trójcy i część klasztoru. Z pożogi ocalało szczęśliwie archiwum i przechowywane w nim inkunabuły. Po wojnie do biblioteki przywieziono książki ze zlikwidowanego klasztoru we Lwowie.
Krakowskiej bibliotece dominikanów zagrażali też… złodzieje i nieterminowi czytelnicy, zwlekający z oddaniem pożyczonych książek.
„Mimo sankcji biblioteka stała się kilka razy ofiarą zuchwałych kradzieży ze strony tzw. kolekcjonerów książek. Z wizytą pojawili się tu Tadeusz Czacki (dwukrotnej) Wacław Rzewuski oraz Józef Maksymilian Ossoliński. Według zachowanej relacji planowanej grabieży ostatniego z nich zapobiegł o. Mateusz Kozłowski OP, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wysyłając na miejsce braci, którym powierzył zadanie przypilnowanie dostojnego gości podczas zwiedzania” – czytamy w artykule o Bibliotece Kolegium.
Obecny księgozbiór zawiera imponująca kolekcję ponad 18 tysięcy starodruków polskich i obcych, wśród których jest m.in. prawdopodobnie jedyny w Polsce, bogato ilustrowany kolorowymi drzeworytami, druk „Der Schatzbehalter” z 1491 roku z Norymbergii w oryginalnej oprawie.
W połowie ubiegłego wieku z biblioteki wyodrębniono zbiór starych druków, utworzono bibliotekę studium dla braci studentów i wykładowców oraz bibliotekę konwentu – dla pozostałych braci wspólnoty dominikańskiej w Krakowie. Biblioteka studium gromadzi głownie piśmiennictwo z zakresu teologii, filozofii i prawa kanonicznego, zaś biblioteka konwentu – literaturę piękną, książki z zakresu duchowości oraz historyczne. Obie biblioteki gromadzą łącznie prawie 150 tys. woluminów.
Choć biblioteka przeznaczona jest głównej dla wykładowców i studentów Kolegium Filozoficzno-Teologicznego Dominikanów, udostępnia też swoje zbiory czytelnikom z zewnątrz. W przeszłości korzystali z niej m.in. Leopold Staff i kard. Karol Wojtyła.
Więcej informacji o bibliotece: kolegium.dominikanie.pl/biblioteka
jg, sz, dominikanie.pl / tytulujednolicony.pl / kn