W jakim sensie święci metropolici warszawscy, abp Zygmunt Szczęsny Feliński i kard. Stefan Wyszyński, mogliby być wzorem dla wiernych Kościoła w Polsce, a zwłaszcza dla jego duszpasterzy? Co mieliby nam do powiedzenia? Co dziś oznacza „non possumus”? – na te i inne pytanie odpowiadali uczestnicy debaty pt. „Non possumus abp Felińskiego i kard. Wyszyńskiego – historia i memento”, zorganizowanej w drugiej części konferencji poświęconej św. Zygmuntowi Szczęsnemu Felińskiemu, która odbyła się dziś w Warszawie. Wydarzenie zorganizowane zostało w związku z przypadającą w tym roku 200. rocznicą urodzin świętego.
W debacie, którą poprowadził red. Tomasz Królak z KAI wzięła udział dr Ewa Czaczkowska z UKSW, ks. dr Robert Ogrodnik z Fundacji „Cultura Memoriae” i prof. Paweł Skibiński z UW.
Dr Ewa Czaczkowska stwierdziła, że przesłanie życia obu metropolitów warszawskich jest wciąż aktualne. Mówią nam dziś m.in. to, że zawsze trzeba być przygotowanym na złożenie ofiary ze swego życia, na podjęcia drogi Wielkiego Piątku i wyrażenie sprzeciwu, „non possumus”, zwłaszcza wtedy, gdy się jest przywódcą, liderem.
Podkreśliła, że obie te postaci pokazują, jak istotne jest przywództwo duchowe, coś czego nam katolikom dziś czasem brakuje. Zaznaczyła, że to przywództwo wyraża się również w jasności nauczania, umiejętności oceny życia publicznego, stawiania granic między dobrem i złem a także zaangażowaniu społecznym i stawaniu po stronie ludzi potrzebujących i ubogich.
Dr Czaczkowska zwróciła też uwagę, że obie postaci wskazują nam dziś na znaczenie wolności i niepodległości. – Obaj wiedzieli, co znaczy brak wolności. Uczą nas, ze musimy o nią dbać – powiedziała.
Jej zdaniem, przy całym swoim zaangażowaniu politycznym, obaj święci mogą też być dla dzisiejszych duszpasterzy wzorem nieuwikłania w politykę oraz łączenia odwagi z roztropnością.
Ks. dr Robert Ogrodnik przypomniał, że słynne „non possumus” wyrażone przez kard. Wyszyńskiego było nawiązaniem do przesłania abp. Felińskiego. Zwrócił uwagę na duchowy i osobisty wymiar tego sprzeciwu. – „Non possumus” społeczne musi się zacząć od „non possumus” indywidualnego, bo żeby coś dawać najpierw trzeba to mieć – powiedział.
Jak podkreślił, aktualność przesłania obu świętych polega na tym, że w każdym czasie, również dziś, musimy stawiać granice złu i przeciwstawiać się sytuacjom, które prowadza nas do odchodzenia od Boga. Zaznaczył, że wielkim niebezpieczeństwem jest dziś interpretowanie po swojemu Bożych Przykazań i dostosowywanie Dekalogu do własnych potrzeb. – Albo będziemy chrystusowi albo będziemy budowali własny „Kościół” – powiedział.
Prof. Paweł Skibiński dostrzegł u obu metropolitów warszawskich ciekawą wspólną cechą: byli integralnymi członkami wspólnoty Kościoła i wspólnoty narodowej a jednocześnie nie schlebiali swoim współczesnym ; potrafili powiedzieć rodakom rzeczy trudne i niewygodne, nie wynosząc się jednocześnie nad nich i nie obnosząc ze swoją wyższością moralną.
Jak podkreślił, tej odwagi mówienia rzeczy niewygodnych, jeśli to jest moralnie konieczne, można by dziś oczekiwać od duszpasterzy. Zaznaczył, że przy całym szacunku dla znaczenia komunikacji społecznej, Kościół nie powinien się dziś rządzić logiką PR.
Prof. Skibiński zwrócił tez uwagę, że obaj bohaterowie konferencji mogą nas uczyć świadomego scalania rzeczywistości transcendentnej i doczesnej i przeżywania życia jako jedności tych rzeczywistości.
Mówił również o szerokości ich wizji i dalekowzroczności obu świętych, którzy umieli myśleć daleko w przód nie lekceważąc jednocześnie bieżącej sytuacji. – Nie stać nas na myślenie krótkowzroczne – tego się trzeba uczyć od tych naszych wielkich poprzedników i przywódców – powiedział historyk.
Jak podkreślił, naszym problemem jest m.in. postrzeganie otaczających nas realiów „w kawałkach”, nieumiejętność łączenia ich w całość. – Potrzebni nam są tacy przywódcy, którzy patrzą na rzeczywistość z przenikliwością i mają łaskę podejmowania właściwych decyzji – powiedział.
Jak zaznaczył, zdolność rozeznawania np. u kard. Wyszyńskiego wiązała się z tym, że reagował w różny sposób, w zależności od sytuacji; miał świadomość, że to samo zachowanie w jednym kontekście będzie właściwe, w innym nie.
Co obaj świeci metropolici warszawski mogliby chcieć nam dziś powiedzieć? – „Wcielcie w życie nauczanie św. Jana Pawła II!” – powiedział ks. dr Ogrodnik, próbując odpowiedzieć na to pytanie. Wyjaśnił, że papież – Polak szedł drogą wytyczoną właśnie przez tych obu świętych i niejako zebrał w swoim nauczaniu ich dziedzictwo.
Organizatorem konferencji „Święty abp Zygmunt Szczęsny Feliński – patriota, sybirak, metropolita warszawski” była Fundacja na Rzecz Informacji Katolickiej a partnerem organizacyjnym Katolicka Agencja Informacyjna. Spotkanie zostało objęte Patronatem Honorowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy.
Projekt „Spotkanie: Św. abp Zygmunt Szczęsny Feliński – patriota, sybirak, metropolita warszawski” dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Rządowego Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.
Konferencję poświęconą abp. Zygmuntowi Felińskiemu zorganizowano w Domu Generalnym Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi w Warszawie.
maj / Warszawa
KAI