Zakończyły się obrady 149. Zebrania Plenarnego Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce, które trwały od 17-19 września br. Tematyka dotyczyła „wyzwań dla życia konsekrowanego we współczesnym świecie”. Siostry uczestniczyły we Mszy Świętej, której przewodniczył nuncjusz apostolski w Polsce, a także spotkały się z prymasem ks. abp. Wojciechem Polakiem. Wśród poruszanych podczas tych trzech dni kwestii znalazł się temat formacji, odnowy życia konsekrowanego, ochrony danych osobowych, czy obecności zgromadzeń w mediach, a także sprawy, takie jak przemoc w zgromadzeniach, czy Fundusz Kościelny.
149. Zebranie Plenarne Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych trwało trzy dni. Rozpoczęło się 17 września we wtorek Mszą Świętą pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego w Polsce abp. Antonio Guido Filipazziego, w Sanktuarium św. Faustyny w Warszawie. – Pierwszego dnia mieliśmy Nuncjusza Apostolskiego, który podniósł nam poprzeczkę, że przystosowana odnowa życia zakonnego, to nie znaczy przystosować się do tego co jest, tylko podciągnąć się do tego, co być powinno – mówiła KAI przełożona KWPŻZZ, s. Ewa Kaczmarek. S. Władysława Krasiczyńska CSSJ poprowadziła dyskusję z uczestniczkami na temat formacji i dojrzałości.
Na drugi dzień zebrania – 18 września – po raz pierwszy przybyła s. Simone Brambilla MC, sekretarz Dykasterii ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, która przedstawiła swoje spostrzeżenia nt. życia zakonnego. Mówiła o „życiu zakonnym w Kościele dzisiaj”.
– S. Simone wskazała wyzwania dla życia konsekrowanego, to z czym musimy się mierzyć na co dzień. To są kwestie naszej tożsamości jako osób konsekrowanych, to także kwestie formacji osób, które przychodzą do nas z dzisiejszego świata, więc stawiamy pytanie o drogi formacyjne, jakie możemy im zaproponować, to także mierzenie się z perspektywą, że jest nas coraz mniej – mówiła KAI matka Aleksandra Zaręba, przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr św. Dominika.
Z kolei przewodniczący Komisji KEP ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, ks. bp Jacek Kiciński przedstawił problematykę „odnowy życia konsekrowanego przez osobiste nawrócenie”. Wśród wyzwań stojących przed zgromadzeniami, wskazał kwestie duchowości i budowania wspólnoty, do czego – jak podkreślił – potrzebne jest głębokie rozeznanie. – To synodalność i synodalne spojrzenie na nasze życie, a więc wszyscy uczestniczymy w jednym dziele, jakim jest wspólnota zakonna, wszyscy słuchamy, rozeznajemy po to, aby podjąć właściwą decyzję – mówił. Wskazał KAI, że problemem jest nie tylko mniejsza liczba powołań zakonnych, czy kapłańskich, ale także małżeńskich. – Powołań jest mniej i będzie mniej, ponieważ młodzi ludzie nie decydują się na życiowe decyzje – mówił.
Konferencja Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych spotkała się także z Prymasem Polski, ks. abp. Wojciechem Polakiem, który mówił o systemie ochrony dzieci i młodzieży, wewnątrzkościelnych regulacjach związanych z tzw. ustawą Kamilka oraz o przygotowaniach do powołania komisji niezależnych ekspertów, która ma zbadać dramat wykorzystywania seksualnego małoletnich, którego dopuścili się duchowni i konsekrowani w Kościele w Polsce.
Z kolei s. Agnieszka Jarkowska ScdSC mówiła o kwestii przemocy w zgromadzeniach. Opowiedziała o tym, jak rozpoznawać symptomy przemocy oraz jak reagować, w takim sytuacjach, a także przedstawiła wyzwania dla przełożonych i formatorek. W rozmowie z KAI s. Jarkowska wyjaśniała m.in. czym jest przemoc duchowa i jak bardzo trzeba uważać, by nie wkraczać w czyjeś sumienie i intymną relację z Bogiem. Zwracała uwagę, że w zgromadzeniach zakonnych mogą być osoby, które jej doświadczyły na różnych etapach swojego życia – jeszcze w dzieciństwie, w czasie formacji albo już w życiu zakonnym. Wyjaśniała, że coś, co interpretujemy np. jako niechęć do życia zakonnego, brak powołania, brak wytrwałości, jeżeli ktoś ma np. problem z modlitwą, czy utrzymaniem zakonnego rytmu dnia – może być symptomem doznanej kiedyś przemocy.
Zwróciła też uwagę na sytuację sióstr zakonnych będących w relacji hierarchicznej wobec przełożonych czy w parafii, gdzie np. pracują nie do końca z własnej woli, ale dlatego, że zostały tam posłane. – Takie osoby, próbując utrzymać się w tej pracy, w tej rzeczywistości, są niestety bardzo bezbronne i łatwo je zranić – podkreśliła zakonnica.
Ostatniego dnia zebrania – 19 września – po Mszy Św. pod przewodnictwem Sekretarza Generalnego, bp. Marka Marczaka, zapowiedziano omówienie aktualnych spraw Kościoła w Polsce. W związku z tym głos zabrał Kościelny Inspektor Ochrony Danych, ks. prof. Piotr Kroczek. – Mówił siostrom o różnych kwestiach związanych z ochroną danych osób, które pracują w rozmaitych dziełach i prowadzą zgromadzenia zakonne – wyjaśniał KAI, ks. bp Marek Marczak.
Natomiast rzecznik Konferencji Episkopatu, ks. Leszek Gęsiak zachęcał siostry, aby kwestie związane z ich dziełami były bardziej obecne w mediach. – Tak, aby społeczeństwo było świadome, jak wiele dobra dzieje się przez ludzi, tworzących Kościół – mówił.
Kolejną kwestią omawianą podczas ostatniego dnia zebrania był Fundusz Kościelny. Przewodnicząca Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych, s. Ewa Kaczmarek MChr opowiedziała o okolicznościach jego powstania, genezie oraz celach. – Chciałam wyjaśnić te wszystkie fake newsy. Często słyszę w mediach, że państwo rozliczyło się z kościołem. Każde zgromadzenie wie, ile ziemi oddano, a ile zabrano. Przekazałam siostrom, jak wyglądała realizacja ustawy o przejęciu dóbr martwej ręki, ustawy niesprawiedliwej. To była grabież majątku zakonnego. Tam, gdzie pozostawiono 5 ha ziemi dla domu zakonnego, bardzo często to były nieużytki i bagna, a zabierano ogrody i sady – mówiła KAI s. Ewa Kaczmarek.
– Przedstawiając obecną działalność Funduszu poinformowała, że jego budżet na przyszły rok planowany jest na ok. 275 mln, a z tego źródła opłacane są składki siostry na ubezpieczenia społeczne sióstr klauzurowych i czynnych w wys. 45 mln. Na prawie 16 tys. sióstr czynnych tylko 3200 korzysta z dopłat funduszu, więc w większości siostry utrzymują się z pracy rąk własnych i same płacą składki do ZUS z tytułu swego zatrudnienia – wskazała.
A odnoszą się do zapowiedzi likwidacji Funduszu Kościelnego stwierdziła, że będzie to “duża niesprawiedliwość wobec sióstr i zgromadzeń zakonnych”.
Z kolei s. Angelika Mrówka ze Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej opowiedziała o Kongresie Młodych Osób Konsekrowanych, który odbędzie się we wrześniu 2025 r. – IV Kongres pokazał, jak ważne to było spotkanie. Doświadczyliśmy mocy wspólnoty, że nasze życie i konsekracja ma sens, że jest to ważne w świecie, nie tylko dla nas, ale także dla wszystkich, wśród których żyjemy – mówiła KAI, s. Angelika.
Zebranie zakończyło się zaproszeniem sióstr przez przewodniczącą KWPŻZZ na sympozjum organizowane przy współpracy z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim 3 października w Lublinie. – Tematem sympozjum będzie akcja X-2, bardzo mało znana w Polsce. W tym roku obchodzimy 70 rocznicę wywiezienia sióstr, likwidacji 342 domów zakonnych. Ok. 1500 sióstr, 3 sierpnia 1954 r. zostało zwiezionych do siedmiu obozów pracy. Siostry nie miały możliwości komunikowania się z nikim. To piękne bohaterskie postawy sióstr i wielka niesprawiedliwość i nieprawość rządu. Będą też siostry z Czech – zapowiedziała w rozmowie z KAI, s. Ewa Kaczmarek Mchr.
Podczas zebrania nie zabrakło także miejsca na wspólną modlitwę. Kolejne, już wiosenne spotkanie Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych planowane jest na maj.
Konferencja skupia aktualnie 158 tzw. przełożonych wyższych, tj. przełożonych generalnych i prowincjalnych oraz delegatki zgromadzeń zagranicznych mających w Polsce swoje delegatury.