Kościół św. Anny Ojców Bernardynów, dziś akademicki, przemawia pięknem i historią. Dlatego zapewne gromadzi tłumy wiernych na codziennej mszy świętej o godz. 15.00 .
Historia kościoła św. Anny sięga połowy XV wieku, kiedy to Anna , wdowa po księciu mazowieckim Władysławie sprowadziła z Krakowa do Warszawy bernardynów.
Księżnę Annę , przebywającą w Krakowie na uroczystościach weselnych króla Kazimierza z Elżbietą i na ślubie, którego udzielał o. Jan Kapistran, zachwyciła duchowość zakonników braci mniejszych z kościoła św. Bernarda u podnóża Wawelu.
Gorliwość i charyzmat o. Jana Kapistrana , przyciągały do kościoła franciszkanów w pobliżu królewskiego Zamku wielu wiernych , a do swego zakonu wielu adeptów.
Księżna Anna zapragnęła, aby „bogobojni mężowie” mogli służyć wiernym też w mazowieckim mieście, Warszawie. Zaraz ofiarowała o. Janowi Kapistranowi miejsce w Warszawie i zaprosiła zakonników do wspólnej podróży do Warszawy. O. Kapistran przychylił się do prośby ks. Anny i wysłał z nią do Warszawy 6 zakonników , wśród których przełożonym został z o. Jakub z Głogowa .
Księżna Anna wyznaczyła bernardynom grunt w stolicy Mazowsza niedaleko Zamku, jednak poza murami miasta Warszawy . Natychmiast kazała kopać fundamenty dla nowego kościoła, który chciała wystawić na cześć swojej patronki, św. Anny.
W kopaniu fundamentów czynnie uczestniczyli zakonnicy , jako „kopacze” . Chociaż osadzenie fundamentów nie obyło się bez trudności z powodu osuwającej się ziemi, jednak , po wielu trudach zakonnicy ugruntowali fundamenty.
Na fundamentach stanął błyskawicznie kościół z cegły. Dopiero po wybudowaniu kościoła stanął klasztor.
Uroczystego wprowadzenia zakonników franciszkańskich – bernardynów do gmachów dokonał biskup poznański Jędrzej z Bnina Opaliński , w dniu św. Barbary, 4 grudnia 1454 r.
W ten sposób warszawski klasztor bernardyński był drugą, po krakowskiej bernardyńską placówką w Polsce .
Z Krakowa i z Warszawy bernardyni rozprzestrzenili się na całą Polskę i Koronę , zakładając w szybkim tempie klasztory, czemu sprzyjał fakt, że wielu zakonników posiadało umiejętności sztuki murarskiej i innych zawodów budowlanych. Budowy zatem mogły być realizowane nawet bez udziału świeckich.
W klasztorze warszawskim bernardyni odegrali znaczną rolę w historii Warszawy . Stąd zarządzali też całym zgromadzeniem. Tutaj prowincjałem był bł. o. Władysław z Gielniowa. Jego grób znajduje się w kościele św. Anny , a relikwie spoczywają w relikwiarzu w kaplicy b. Władysława po lewej stronie prezbiterium.
Prawie całe zakonne życie bł. Władysława upłynęło w Warszawie. To właśnie tutaj przybył Władysław , syn mieszczanina z Gielniowa k/ Opoczna aby przywdziać strój zakonny w dniu 1 sierpnia 1462 r. Tutaj w większej części swego zakonnego życia pracował i tutaj zmarł 4 maja 1505 r.
Prowincja polska zakonu powstała w 1467 a pierwszym prowincjałem był o. Maryjan z Jeziorka, zaś drugim bł. Władysław z Gielniowa. Prowincja miała siedzibę właśnie w Warszawie. Tutaj pracował tez wybitny bernardyn , sł. Boży Rafał z Proszowic. Po uczestnictwie w kapitule generalnej w Asyżu 22 maja 1507 r. gdzie został wyznaczony wizytatorem generalnym wikarii polskiej, zwołał on kapitułę bernardyńską w dn. 8 września 1507 roku.
W dwa lata po śmierci bł . Władysława pożar strawił kościół św. Anny . Wystawiono nowy kościół, którego fundatorami byli możni i mieszczanie. Szczególną gorliwością i pomocą odznaczyli się : wojewodzina ruska Beata z Tęczyńskich , biskup poznański Jan Lubrański i wdowa po ks. Konradzie Mazowieckim , księżna Anna Radziwiłlówna.
Trzecią wielką fundatorką warszawskiego kościoła Ojców Bernardynów była królowa Anna Jagiellonka (1523-1596). Ona to hołdowała Bractwu św. Anny , napisała statuty bractwa, zapraszała znamienitych ludzi do uczestnictwa w Bractwie , ale też i mieszczan. Wystarała się poprzez arcybiskupa Solikowskiego o uzyskanie w Rzymie przywilejów i odpustów.
Bulla papieska zaś z 22 października 1586 r. określała bractwo jako Arcybractwo św. Anny . Uroczystości wprowadzenia Arcybractwa św. Anny do kościoła bernardynów przewodniczyli król Stefan Batory i kard. Radziwiłł.
Nabożeństwa brackie miały miejsca we wtorki, a uczestniczyła w nich zawsze królowa, przez co kościół zapełniał się wiernymi.
Chociaż dzisiaj kościołem zarządza Archidiecezja Warszawska, Ojcowie Bernardyni przyjeżdżają tutaj raz w miesiącu, aby przy relikwiach patrona Warszawy, bł. Władysława z Gielniowa modlić się o jego rychłą kanonizację.
Freski w Kaplicy bł. Władysława z Gielniowa , gdzie modlą się ojcowie bernardyni wraz z wiernymi, czcicielami Patrona Warszawy przedstawiają historię tego miejsca, m.in. cuda , związane z osobą bł. Władysława , jak przywrócenie wzroku tercjarzowi Babskiemu i objawienie się o. Władysława ks. Annie Mazowieckiej, wzywającej jego pomocy.
Anna Dziemska