Pamiątkowa tablica „100 Pomników Historii na Stulecie Odzyskania Niepodległości” została przyznana Jasnej Górze. Uroczysta gala odbyła się w poniedziałek, 10 grudnia w Teatrze Narodowym w Warszawie z udziałem pary prezydenckiej.
Częstochowskie Sanktuarium uznane jest za Pomnik Historii już od 1994 r.
W czasie ostatniej uroczystości wręczenia rozporządzeń uznających kolejne obiekty zabytkowe za Pomniki Historii – która dobyła się wiosną w Pałacu Prezydenckim – prezydent Andrzej Dudapodkreślał, że chciałby, żeby na 100-lecie odzyskania niepodległości wśród Pomników znalazło się 100 obiektów. Jednak w końcowym efekcie lista zawiera ich „trochę ponad 100”. Dotychczas miano Pomnika Historii nadano 91 obiektom, a 10 grudnia do tej prestiżowej listy dołączyło kolejne 14. Dla wszystkich wyróżnionych miejsc zostały przekazane symboliczne tablice upamiętniające jubileusz odrodzenia Niepodległej.
Terminem Pomnik Historii określa się zabytek o szczególnych wartościach materialnych i niematerialnych oraz o znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Rangę pomnika historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Formuła ustanowienia Pomników Historii funkcjonuje od 1994 r., kiedy powstała ich specjalna lista, ale w roku wyjątkowej narodowej rocznicy Prezydent Andrzej Duda zdecydował o przyspieszeniu procedury jej rozszerzenia. Prezydent RP podkreślał, że w jego ocenie lista Pomników Historii jest bardzo ważna ze względu na budowanie pewnego obrazu naszej pamięci historycznej, polskiej tradycji i rozwoju polskiej kultury.
Częstochowa, z zespołem klasztoru ojców paulinów na Jasnej Górze, została uznana za Pomnik Historii już 8 września 1994 r. – Sanktuarium zawsze przypomina o tym, co duchowe, a więc co najważniejsze w życiu pojedynczego człowieka i całego Narodu – powiedział po zakończonych uroczystościach o. Arnold Chrapkowski, przełożony generalny Zakonu Paulinów. W gali wziął też udział o. Mariusz Tabulski, definitor generalny Zakonu.
– Jeśli mówimy o Jasnej Górze, to musimy pamiętać o jej wymiarze duchowym, o historii nie tylko tej „zewnętrznej”, ale historii ludzkich serc – podkreślał o. generał. Zauważył, że „sto lat, które wspominamy, to jest sto lat różnych ludzkich wydarzeń, historii tych małych i tych ogromnych, które pozostają w świadomości, zawierzeń Maryi. To są te wydarzenia, które zostały wpisane w nasze sumienie, i one budowały i naszą wewnętrzną wolność, i przyczyniły się do narodowych zrywów, które przyczyniły się do odzyskania niepodległości”.
Większość Pomników Historii to budowle sakralne pokazujące związek historii naszej Ojczyzny z chrześcijaństwem, z naszą kulturą. To – jak zauważył o. Chrapkowski – pokazuje także wkład Kościoła w budowanie wolności i dziedzictwa duchowego, ale i dziedzictwa materialnego. – Kościół był zawsze promotorem kultury i tak jest do dzisiaj. Widzimy, z jaką starannością ludzie Kościoła troszczą się o powierzone im mienie, bo mają świadomość, że nie jest to tylko ich własność, ale także własność narodowa – powiedział generał paulinów. Przypomniał, że również „biali mnisi” mają w tym swój udział i wszędzie, gdzie posługują są ambasadorami polskiego dziedzictwa.
Pomnik historii to najbardziej prestiżowa forma ochrony zabytków, nadawana od 1994 roku. Taki status ma obecnie 105 zabytków – to m.in. zamek krzyżacki w Malborku, pole bitwy na Westerplatte, wrocławska Hala Stulecia, Kazimierz Dolny, historyczne zespoły dużych polskich miast – Warszawy, Krakowa, Poznania.
Wśród miejsc nowo wpisanych na listę znalazły się m.in. Zamek Piastów Śląskich w Brzegu, Twierdza Przemyśl czy najstarsza kopalnia ropy naftowej w Bóbrce. – To lista świadectwa naszych dziejów – mówił prezydent Andrzej Duda – To niezwykle ważne dla każdego narodu, dla jego tożsamości, aby znał swoją tradycję, aby widział swoją historię także poprzez świadectwa jej materialnej obecności – zaznaczył.
It/ Radio Jasna Góra
