10 prowincjałów: pięciu prowincji Zakonu Braci Mniejszych, trzech prowincji Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych i 2 prowincji Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów stanowi Konferencję Prowincjałów Franciszkańskich w Polsce. 10 prowincji franciszkańskich to w sumie niemal trzy tysiace zakonników: 2029 kapłanów, 551 braci zakonnych, 218 kleryków, 55 nowicjuszy i 75 postulantów. Spośród nich 692 franciszkanów pracuje poza granicami Polski. Przedstawione liczby oznaczają, że Bracia Mniejsi trzech rodzin franciszkańskich stanowią piątą część wszystkich zakonników w Polsce.
Ich działalność to setki prowadzonych dzieł m.in.: 168 parafii, 41 rektoratów i 191 innych kościołów i kaplic z dostępem dla wier- nych, to także 54 sanktuaria. W 2016 r. ojcowie wygłosili ok. 2000 misji ludowych i rekolekcji. 209 franciszkańskich katechetów prowadzi zajęcia szkolne. Przy kościołach opiekują się ponad 3600 ministrantami.
Warto więc zapytać, w jaki sposób funkcjonuje Konferencja Prowincjałów Franciszkańskich, jakie są jej cele, i w jaki sposób wspiera posługę duchowych synów św. Franciszka z Asyżu by byli znakiem jedności.
Sebastian Feret: Drodzy Ojcowie Janie i Bernardzie proszę w kilku słowach przybliżyć nam działalność Konferencji.
Jan Maciejowski OFMConv: Konferencja Prowincjałów Franciszkańskich jak sama nazwa wskazuje składa się z przełożonych wyższych odpowiedzialnych za prowincje franciszkańskie w Polsce. Współpracę reguluje Statut, który precyzuje przestrzeń współdziałania dla dobra rodzin franciszkańskich.
Spośród licznych celów należy wymienić: - współpracę w formacji zakonnej na różnych etapach życia za- konnego; - podejmowanie wspólnych inicjatyw apostolskich; - dążenie do bycia znakiem jedności; - dzielenie się doświadczeniem w służbie braciom; - refleksja nad obecnym stanem życia franciszkańskiego oraz stawianie celów na przyszłość; - świętowanie jubileuszy zakonnych.
Czy uważają Ojcowie, że te i inne cele statutowe udaje się zrealizować?
Ojciec Jan: Wszelkie wyzwania wymagają czasu – tak jest i z ce- lami Konferencji. Dzięki współpracy następuje proces wzrostu. Jesteśmy świadomi swoich korzeni i doświadczamy od siebie wiele dobra – to ważny sygnał, że razem możemy osiągnąć wię- cej. Obserwujemy z wdzięcznością te przestrzenie w których razem współpracujemy. Jednocześnie z nadzieją spoglądamy w przyszłość, że uda się uaktywnić te dziedziny naszego życia, w których dotąd nic się nie działo.
W tym momencie więź podstawowa i zasadnicza jest ożywiana przez liturgię, co niewątpliwie dokonuje się przez zrealizowane projekty: Franciszkański Brewiarz (pełne 5-tomowe wydanie);
Mszał Franciszkański; Kalendarz Liturgiczny. Pragniemy zapowiedzieć, że blisko publikacji jest Śpiewnik Franciszkański.
Stworzyliśmy także bazę rekolekcjonistów trzech rodzin franciszkańskich oraz franciszkańskich ośrodków naukowych. To są ważne inicjatywy – nasze i dla nas.
Czy liturgia jest jedynym przejawem wspólnoty franciszkań- skich rodzin?
Ojciec Jan: Liturgia jest źródłem i centrum życia Kościoła – o tym przypomina II Sobór Watykański. Liturgia jest naszą codzienno- ścią i kształtuje nasze życie. Święty Franciszek z Asyżu prowadził braci do Chrystusa i liturgia stała się drogą wspólnoty i żywej obecności Boga wśród nas, dlatego nasza przeszłość, teraźniejszość i przyszłość jest liturgią. Musimy kształtować się osobiście jak i we wspólnocie przez wydarzenia liturgiczne a także strzec liturgii aby zajmowała pierwsze miejsce wśród nas.
Wspomniane inicjatywy liturgiczne to powrót do źródeł a także wzmocnienie więzi naszych franciszkańskich rodzin.
Budowanie wspólnoty dokonuje się na wielu płaszczyznach m.in. naukowej, formacji czy też rekreacji.
Bernard Marciniak OFM: Oczywiście. Konferencja dąży do spotkań braci, podobnie jak spotykają się prowincjałowie. Dlate- go oprócz wydarzeń liturgicznych odbywają się spotkania na poziomie poszczególnych gałęzi franciszkańskich np. formacyjne gwardianów, magistrów postulatów, nowicjatów, junioratów czy braci kleryków. Bracia przygotowują się, podczas wspólnych rekolekcji, do złożenia profesji wieczystej. Seminarzyści spotykają się na franciszkańskich dniach wspólnoty.
Należy wyszczególnić spotkania specjalistyczne: sympozja i inne inicjatywy naukowe. Myślimy w bliższej lub w dalszej przyszłości, oby jak najdalszej – jeżeli załamią się powołania – o wspólnej formacji. Niemniej niezależnie od tego co się stanie, należy zoba- czyć potencjał Małopolski, gdzie jest duża liczba braci i są odpo- wiednie warunki do wspólnej formacji. W ten sposób można pracować nad wyższym poziomem naukowym studiów i wybo- rem najlepszych naukowców przez dobre ich współzawodnictwo.
Bardzo pozytywnie oceniamy studium Franciszkanów Konwentualnych i Kapucynów w Krakowie.
Jan: Mówiąc o współpracy należy wskazać Ośrodek Studiów Franciszkańskich Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Papie- skiego Jana Pawła II w Krakowie. To owoc współdziałania trzech rodzin franciszkańskich. W opisie celów ośrodka naukowego czytamy, że jest to miejsce poznania i promocji szeroko rozumia- nej kultury franciszkańskiej, która obejmuje filozofię, teologię, duchowość, wyrosłe w ciągu wieków z charyzmatu św. Franciszka i jego naśladowców, to także formowanie studentów do głęb- szego życia charyzmatem franciszkańskim, który będzie uwzględniał aktualne potrzeby duszpasterstwa i apostolatu Kościoła lokalnego
Kolejnym przejawem współpracy franciszkanów były Światowe Dni Młodzieży w Krakowie i Wioska Franciszkańska, w której znalazło się miejsce dla zainteresowanych duchowością franciszkańską, gdzie budowano wspólnotę przez wspólną modlitwę, rozmowy… Wioska była jedną z inicjatyw spotkania młodzieży franciszkańskiej z całego świata.
Wspomniane inicjatywy są efektem uzgodnień prowincjałów czy też błogosławicie dziełom, które realizują nasi bracia.
Bernard: Wiele inicjatyw rodzi się wśród naszych braci. Należy promować dobro stąd akceptujemy i rozgłaszamy sprawy dobre, ponieważ one służą Zakonowi, Kościołowi, pogłębiają braterstwo i uczą służby.
Ojcze Janie zakończył Ojciec trzyletnia kadencję przewodniczącego Konferencji.
Jan: Tak. Kadencja przewodniczącego trwa 3 lata i mamy niepisane prawo, że wraz ze zmianą Przewodniczącego funkcję przekazujemy prowincjałowi z innej rodziny franciszkańskiej. Czyli po Franciszkanie Konwentualnym wybór Przewodniczącego padł na Brata Mniejszego z Prowincji św. Franciszka z Poznania o. Bernarda Marciniaka OFM.
Ojcze Bernardzie przed Tobą 3 lata prowadzenia Konferencji. Powiedz proszę czy już masz plan na te lata.
Ojciec Bernard: Odpowiem słowami papieża Benedykta XIV, w za którego pontyfikatu „kroił się” dogmat o nieomylności papieża, gdy pytano czy rzeczywiście wszystko wie – odpowiadał, że nie wie zupełnie. Odpowiem szczerze – jestem zaskoczony wyborem na szefa Konferencji Franciszkańskich Prowincjałów.
Zanim wyznaczę cele, muszę przede wszystkim rzetelnie przeczytać historię Konferencji, aby w jej duchu wspierać współpracę prowincjałów, prowincji i braci. Tak, najpierw muszę sięgnąć do historii, ponieważ chciałbym aby moja posługa była wsparciem dla moich braci prowincjałów.
Jednak już teraz dostrzegam wsparcie Franciszkańskiego Zakonu Świeckich. Konferencja dąży, aby asystenci z większym zaanga- żowaniem wspierali osoby świeckie podejmujące franciszkański styl życia w świecie. Jesteśmy przekonani, że FZŚ jest znakiem czasu, gdy laickość puka do naszych okien, wiele osób w naśladowaniu św. Franciszka odkrywa sposób na życie. Jesteśmy zdeterminowani w ożywianiu i propagowaniu Franciszkańskiego Zakonu Świeckich.
Żyjemy w dobie unifikacji: jedna waluta, Unia Europejska, globalizacja, itd. A przede wszystkim jeden Kościół. Spoglądamy więc na Zakon Franciszkański, który może być dla świata znakiem prawdziwej jedności.
Bernard: Jedność domaga się stałego wysiłku. Widzimy światowe dążenia scalania za wszelką cenę. Tymczasem rodzina franciszkańska wskazuje drogę wielości w zjednoczeniu. Możemy razem podejmować różne inicjatywy, o tym świadczą przymiarki do powstania Uniwersytetu Franciszkańskiego w Rzymie. To porozumienie będzie wyzwaniem ale i wskazówką dla franciszkanów w świecie, że możemy razem wiele.
Jan: Warto podkreślić, że jednolitość nie jest celem Konferencji. Celem Konferencji jest współpraca. Wspólne inicjatywy pokazują jednego ducha, który jest ożywiany świętą rywalizacją braci w różnych habitach.
Rozmawiał o. Sebastian Feret OFM
Za: Redakcja.