Abp Wojciech Polak poświęcił 16 grudnia odnowiony kościół gnieźnieńskich franciszkanów. Świątynia wraz z klasztorem jest najstarszym zespołem kościelno-klasztornym w prowincji gdańskiej. Jej remont trwał od kilku lat i był największym od dziesięcioleci.
„Cieszę się, że po latach tak intensywnej i gruntownej pracy, staraniem ojców franciszkanów i wspólnym wysiłkiem tylu zaangażowanych w to dzieło ludzi, konserwatorów i samorządowców, przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, tutejsza zabytkowa świątynia odzyskała należny jej blask” – przyznał metropolita gnieźnieński przypominając dalej o głównym przeznaczeniu kościołów. Są one – mówił w homilii – uprzywilejowanym miejscem naszego spotkania z Bogiem. Miejscem słuchania Słowa Bożego, zasłuchania w to Słowo, sprawowania sakramentów świętych, zwłaszcza Eucharystii i gromadzenia się parafialnej wspólnoty. „Tutaj więc mamy rozpoznać prawdziwie oblicze naszego Boga. Tutaj doświadczać Jego łaski i miłosierdzia. Tutaj otwierać się na nadzieję zbawienia i nowego życia” – podkreślił abp Polak.
Metropolita gnieźnieński nawiązał też do trwającego Adwentu przypominając, że jest on kolejną szansą, by „spojrzeć w Boże oblicze, by przypatrzeć się Bogu jeszcze raz, by głębiej zrozumieć przyjście Jezusa, który jest obliczem Miłosiernego Ojca. A przyjście to – zaznaczył – przynosi człowiekowi wolność i wyzwolenie, wybawienie i przemianę, łaskę i miłosierdzie. „Wszystko w Nim mówi o miłosierdziu, więcej, wszystko w Nim jest miłością i miłosierdziem, jakie Bóg okazuje zbolałej ludzkości” – przypomniał za papieżem Franciszkiem abp Polak. I przypominając pytanie św. Jana Chrzciciela z czytanej tego dnia Ewangelii: „Czy Ty jesteś Tym, który ma przyjść” przyznał, że my odpowiedź na to pytanie znamy: „Tak, to jest Ten, który ma przyjść”. Ale czy ta nasza odpowiedź zakłada wewnętrzną akceptację dla takiego właśnie działania Boga? „Czy widzimy w niej spełnienie Bożych obietnic dla nas? A może wciąż na coś jeszcze czekamy. Może my sami mielibyśmy lepszą, a więc także bardziej sprawiedliwą, naszym zadaniem, receptę” – pytał dalej. „Czyż w obliczu dzisiejszej Ewangelii, wobec odpowiedzi, jaką sam Jezus o sobie nam daje, nie powinno nas jednak zawstydzać – jak przypomniał nam w bulli ogłaszającej Jubileusz Miłosierdzia papież Franciszek – że być może, również jako Chrystusowy Kościół, i my przez zbyt długi czas zapomnieliśmy wskazywać i żyć drogą miłosierdzia? – kontynuował abp Polak. „Czy wciąż pamiętamy, i pragniemy tego właśnie uczyć się w naszych świątyniach, że – jak to ujął papież Franciszek – nadszedł teraz czas dla Kościoła, aby niósł przebaczenie i uczył ludziom przebaczać? I że dla Kościoła wciąż przecież na nowo angażującego się w misję ewangelizacyjną, kluczowym dla Jego życia i wiarygodności głoszenia, jest właśnie to, aby on sam żył i świadczył w pierwszej osobie o miłosierdziu” – przypomniał na koniec Prymas Polski.
Mszę św. wspólnie z metropolitą gnieźnieńskim celebrowało kilkudziesięciu kapłanów m.in. prowincjał gdańskiej prowincji franciszkanów o. Jan Maciejowski OFMConv oraz proboszcz i gwardian gnieźnieńskiego klasztoru o. Jacek Korsak OFMConv. W Eucharystii uczestniczyli parafianie, darczyńcy oraz przyjaciele gnieźnieńskiego klasztoru franciszkanów.
Franciszkanie przybyli do Gniezna w 1259 roku za sprawą księcia kalisko-gnieźnieńskiego Bolesława Pobożnego oraz jego żony bł. Jolenty. Relikwie księżnej – siostry św. Kingi, która po śmierci męża wstąpiła do klarysek – są od wieków ze czcią przechowywane we franciszkańskiej świątyni (tego lata jej relikwiarz ma zostać otwarty). Ale remont odkrył też ślady pobożnego małżonka, o którym „Rocznik Małopolski” mówi, że „był największym triumfatorem nad Niemcami i człowiekiem mężnym, który nie lękał się żadnego króla, bez względu na jego potęgę”. W nawie głównej, tuż przed prezbiterium, podczas prac odsłonięto wejście do krypty grobowej przeznaczonej na pochówek księcia Bolesława, który ostatecznie jej wykończenia nie doczekał.
Sam kościół franciszkanów, noszący od samego początku wezwanie Wniebowzięcia NMP, zaczęto budować w 1270 roku. Dziewięć lat później świątynię uroczyście konsekrowano. Była wówczas jednonawowa. Na przełomie XIII i XIV wieku dobudowano do niej nawę boczną, której górna kondygnacja służyła siostrom klaryskom jako oratorium. W dolnej, jak dziś, modlili się wierni. W 1613 roku Gniezno przeżyło wielki pożar, który strawił niemal całe, drewniane wówczas miasto. Nie oszczędził też franciszkańskiego kościoła. Zawaliła się m.in. wieża, niszcząc wiekowe gotyckie sklepienie. Świątynia podniosła się po tej tragedii, ale już w stylu barokowym. Gotyckie pozostało jedynie prezbiterium. Kolejne pokolenia franciszkanów modliły się w nim nieprzerwanie przez następne stulecia, dokładnie do 1836 roku, kiedy to rząd pruski zarządził kasatę klasztoru. Kościół przeszedł pod opiekę sąsiedniej parafii farnej, a budynek klasztorny wystawiono na licytację. Interesowali się nim Żydzi planujący urządzić w nim browar. Gnieźnianie nie dopuścili jednak do tego. Ostatecznie budynek wykupiło miasto i urządziło w nim szkołę.
Franciszkanie wrócili do Gniezna w 1928 roku. Oddano im kościół i kilka cel w klasztorze, w którym nadal funkcjonowała szkoła. Wkrótce w świątyni przeprowadzono regotyzację, a ówczesny arcybiskup gnieźnieński kard. August Hlond przydzielił franciszkanom parafię. Tuż przed wybuchem II wojny światowej franciszkanie wykupili od miasta swój klasztor, ale już nie zdołali do niego wejść – w listopadzie 1939 roku zostali wyrzuceni przez okupanta z Gniezna i z Wielkopolski. Wrócili w 1945 roku i zabrali się za porządkowanie klasztoru. Większych prac remontowych nie udało się jednak przeprowadzić. Większych prac remontowych nie udało się jednak przeprowadzić. Jeden z najpiękniejszych kościołów Gniezna, starszy od samej katedry, której budowa rozpoczęła się w 1342 roku, z każdym dziesięcioleciem wymagał coraz pilniejszej pomocy. I starano się ją organizować. Prace remontowe prowadzono jednak fragmentarycznie i nigdy wcześniej na taką skalę, jak obecnie.
BK KAI
