Myślenie, działanie i odczuwanie z poziomu wiary oraz postawa służby na wzór Chrystusa – to zdaniem Prymasa Polski sposób na przezwyciężanie pokusy klerykalizmu. Abp. Wojciech Polak mówił o tym w homilii podczas Mszy św. sprawowanej w ramach Konferencji Rektorów Wyższych Seminariów Diecezjalnych i Zakonnych w Kalwarii Zebrzydowskiej. Temat trwającego od 1 do 3 września spotkania rektorów to „Formacja seminaryjna wobec pokusy klerykalizmu”.
W homilii Prymas, który przewodniczył Eucharystii, odniósł się do wspominanego w dzisiejszej liturgii św. Grzegorza Wielkiego, papieża, autora „Reguły pasterskiej”, jednego z najważniejszych utworów dotyczących kapłaństwa, powstałych w okresie patrystycznym. Nawiązując do poglądu ks. prof. Marka Starowieyskiego podkreślił, że reguła to nie tylko swoisty „podręcznik dla biskupów” ale również pewien program reformy Kościoła i przezwyciężenia kryzysu, jaki wiązał się z ówczesnym systemem wyboru kandydatów do kapłaństwa. System ten bowiem nie promował najlepszych lecz najsprytniejszych o posiadających najlepsze „plecy”.
– Pomimo upływu czasu tekst ten zawiera w sobie bardzo celne rady i wskazania, które mogą dopomóc i dać nam światło w dzisiejszej pracy formacyjnej – powiedział Prymas. Jak podkreślił, św. Grzegorz przestrzega przed traktowaniem kapłaństwa jako okazji do wywyższania się nad innych, czyli – przed klerykalizmem.
Kaznodzieja wyraził nadzieję, że trzydniowe spotkanie w Kalwarii Zebrzydowskiej pomogło jego uczestnikom dobrze rozeznać przyczyny i zobaczyć sposoby przezwyciężania klerykalizmu. Podkreślił, że najlepszym sposobem walki z tą pokusą jest pokorne i konsekwentne upodabnianie się prezbitera do Chrystusa – Sługi. Przypomniał też słowa wypowiedziane 5 lat temu w Krakowie przez papieża Franciszka na spotkaniu z kapłanami, zakonnikami i zakonnicami: „Życie Jego [Jezusa] najbliższych uczniów, do których grona jesteśmy powołani składa się z konkretnej miłości, czyli służby i dyspozycyjności; jest to życie, gdzie nie ma przestrzeni zamkniętych i własności prywatnych, dla własnej wygody. Przynajmniej nie powinno ich być.(…) Zadowolony w Panu, nie zadowala się życiem przeciętnym, ale płonie pragnieniem świadczenia i dotarcia do innych; lubi ryzyko i wychodzi, nieograniczony już drogami wytyczonymi, lecz otwarty i wierny trasom wskazanym przez Ducha Świętego: przeciwny wegetacji, uradowany z ewangelizacji.”
– Do takiej postawy mamy wychowywać i o taka postawę naszych wychowanków się troszczyć – powiedział abp Polak. Nawiązując do dokumentu KEP określającego nowe zasad formacji kapłańskiej w Polsce podkreślił, że „odrzucenie wszelkich form klerykalizmu i dominacji nad innymi możliwe będzie jedynie wtedy, gdy seminarzyści nauczą się myślenia, odczuwania i działania z poziomu wiary.”
Zwrócił uwagę, ze takiego właśnie myślenia i działania z poziomu wiary uczy Jezus w dzisiejszej Ewangelii – „odsłania, że formalizm i tradycje, które często niestety łączą się z przyzwyczajeniem czy tzw. świętym nawykiem mogą być i okazują się w istocie naprawdę niebezpieczne”. Prymas podkreślił, że żyć Ewangelią można tylko z odnowionym sercem i tylko takie kapłańskie serce, ukształtowane na wzór Chrystusa, będzie zdolne bronić się przez zatwardziałością, przewrotnością i klerykalizmem, który sprawia, że żyje się z Kościoła a nie dla Kościoła.
Na zakończenie abp Polak przypomniał wskazówki kard. Wyszyńskiego zawarte w „Liście do moich kapłanów”: „ani na chwilę nie mogę tracić z oczu Chrystusa, który pozostawił mi najdoskonalszy wzór posługiwania ludziom, przyjąwszy postać sługi. To, co znajduje się w Ewangeliach jest najpełniejszym przykładem postępowania Chrystusa, który ‘jako władzę mający’ osłonił tę władzę miłością, łagodnością i pokorą”.
Jak „odklerykalizować kler”? – to pytanie było osią tegorocznego spotkania konferencji rektorów odbywającego się od 1 do 3 września w Kalwarii Zebrzydowskiej. Wokół niego też koncentrowały się wystąpienia duchownych i świeckich prelegentów. W ich gronie znaleźli się m.in. bp Szymon Stułkowski, bp Edward Dajczak, ks. Grzegorz Strzelczyk, prof. Stanisław Grygiel, red. Aneta Liberacka, oraz red. Marcin Jakimowicz.
maj / Kalwaria Zebrzydowska
KAI