W sobotni wieczór 20 października 2018 roku, w wieku 85 lat, odszedł do wieczności śp. ks. prof. Bogusław Nadolski SChr – były przełożony generalny Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej, jeden z najbardziej znanych i cenionych polskich liturgistów, wybitny teolog liturgii, wieloletni wykładowca akademicki i konsultor Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, autor 68 książek i kilkuset artykułów naukowych i popularnonaukowych, promotor i recenzent wielu prac naukowych.
Uroczystości pogrzebowe śp. ks. Bogusława Nadolskiego SChr odbędą się 26 października (piątek) w Poznaniu. Msza Święta w Bazylice Archikatedralnej rozpocznie się o godz. 10.00. Następnie o godz. 12.00 nastąpi obrzęd złożenia ciała do grobu na poznańskim Cmentarzu Miłostowo (brama od ul. Gnieźnieńskiej). RIP!
Requiescat in pace!
Życie i działalność naukowa śp. ks. prof. Bogusława Nadolskiego SChr
BOGUSŁAW NADOLSKI urodził się 18 sierpnia 1933 roku w Skrzeszowicach. W 16. roku życia wstąpił do nowicjatu Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w Ziębicach. Tu w 1950 roku uzyskał maturę i złożył pierwszą profesję zakonną. W latach 1951-1957 studiował filozofię i teologię w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu. W tym czasie (w 1954 roku) złożył śluby wieczyste, a 6 kwietnia 1957 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk bpa Franciszka Jedwabskiego. W latach 1957-1963 pracował w duszpasterstwie jako wikariusz i katecheta w Goleniowie i w Szczecinie. W 1963 roku podjął studia specjalistyczne na Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, gdzie uzyskał magisterium i licencjat (1965 rok) oraz doktorat na podstawie pracy pt. Podstawy filozoficzne wychowania chrześcijańskiego w poglądach Jacques’a Maritaina. Studium pedagogiczno-pastoralne (1966 rok). W tymże roku ks. Bogusław Nadolski został wykładowcą liturgiki w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w Poznaniu, gdzie w latach 1969-1977 pełnił też funkcję rektora, a także podjął ścisłą współpracę z Redakcją wydawanego przez Towarzystwo miesięcznika biblijno-liturgicznego „Msza Święta”. Przez dwa lata (1968-1969) wykładał również liturgikę w Wyższym Seminarium Duchownym księży salezjanów w Lądzie.
Początek kariery naukowej i dydaktycznej ks. Bogusława Nadolskiego przypadł w bardzo ciekawym okresie, bo pod koniec lat 60. ubiegłego wieku w liturgii Kościoła katolickiego i w naukowym podejściu do tej dyscypliny teologicznej zaszły zasadnicze zmiany jako owoc Soboru Watykańskiego II, a w Polsce z wolna następowała recepcja Vaticanum II. To nowe spojrzenie Naukowca widać zwłaszcza w wielu tekstach, również tych popularnonaukowych, przeznaczonych dla szerokiego grona odbiorców, publikowanych wówczas we „Mszy Świętej”, która w tamtym czasie, mimo wielu trudności, ukazywała się w wysokim nakładzie. W 1974 roku został członkiem Arbeitsgemeinschaft Katholischer Liturgikdozenten, a w rok później również członkiem Societas Liturgica. An international Ecumenical Society for Liturgical Research and Renewal.
Następnie swoją karierę naukową związał z Akademią Teologii Katolickiej w Warszawie (obecnie UKSW), gdzie najpierw uzyskał tytuł doktora habilitowanego w zakresie liturgiki na podstawie pracy pt. Urzeczywistnianie się Kościoła w liturgii w świetle dokumentów Vaticanum II (1980 rok), a później profesora nauk teologicznych (1989 rok). Na tej uczelni pełnił funkcję kierownika Katedry Teologii Liturgii, kierownika specjalizacji liturgicznej, kierownika Kursu Homiletyczno-Katechetyczno-Liturgicznego (1983-1989), redaktora „Biuletynu Liturgicznego” w „Collectanea Theologica” i opiekuna Koła Naukowego Liturgistów. Od 1982 roku był też członkiem Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, a od 1983 roku członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Jednocześnie w latach 1983-1989 był dyrektorem Instytutu Duszpasterstwa Emigracyjnego przy Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego. W roku 1989 został wybrany przełożonym generalnym Towarzystwa Chrystusowego i pełnił tę funkcję do roku 1995.
W bogatą działalność naukową i dydaktyczną ks. Bogusława Nadolskiego wplatają się również prace związane z pełnieniem funkcji przewodniczącego Sekcji Wykładowców Liturgiki w Polsce (1981-1986), a także członka Komisji Episkopatu ds. Seminariów Duchownych (1979-1987), dalej członka Komisji Episkopatu ds. Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego (1990-1995) oraz konsulatora Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów (funkcję tę pełnił nieprzerwanie od 1996 roku). W 1993 roku ks. Bogusław Nadolski uzyskał tytuł naukowy profesora zwyczajnego.
Działalności naukowej ks. Bogusława Nadolskiego przyświecała maksyma: Liturgia domus carissima – „liturgia najdroższym domem”. W swoich poszukiwaniach naukowych koncentrował się na teologicznych wymiarach liturgii, na traktowaniu liturgii jako locus theologicus, co stanowi pewnego rodzaju novum w stosunku do dotychczasowego sposobu uprawiania eklezjologii. Postrzegał on i opisywał liturgię także od strony antropologicznej, w jej relacjach do kultury, podkreślając zakorzenienie liturgii w kulturze. Szczególną dziedziną zainteresowania naukowego ks. Bogusława Nadolskiego było misterium Eucharystii w rozwoju historyczno-teologicznym, a także sakrament pokuty i pojednania.
Ksiądz prof. Bogusław Nadolski od lat nieprzerwanie prowadził wykłady z liturgiki, seminaria magisterskie i doktoranckie, wygłaszał liczne referaty. Był promotorem ponad 160 prac magisterskich, 15 prac doktorskich. Recenzował 11 rozpraw habilitacyjnych, 20 dysertacji doktorskich na KUL, ATK, PAT, ChAT, UWM w Olsztynie oraz w 10 przypadkach opracowywał ocenę dorobku naukowego do uzyskania tytułu naukowego profesora, a także był nadzwyczajnym recenzentem dla potrzeb Centralnej Komisji Kadr Naukowych.
Jego dorobek naukowy prezentuje się imponująco. Ksiądz Bogusław Nadolski jest autorem 68 książek oraz redaktorem ponad 10 pozycji książkowych. Opublikował 185 rozpraw naukowych w polskich i zagranicznych czasopismach teologicznych i ponad 200 popularnonaukowych w miesięcznikach i tygodnikach polskich. Jest autorem 24 haseł w Encyklopedii katolickiej KUL i 69 recenzji książek, głównie obcojęzycznych. Dorobek naukowy i działalność dydaktyczna ks. prof. Bogusława Nadolskiego świadczą o jego niepodważalnym autorytecie w dziedzinie teologii liturgii. Jego czterotomowy podręcznik pt. Liturgika (t. 1 – Liturgika fundamentalna, Poznań 1989; t. 2 – Liturgia i czas, Poznań 1991; t. 3 – Sakramenty. Sakramentalia. Błogosławieństwa, Poznań 1992; t. 4 – Eucharystia, Poznań 1992) jest do dziś cenną pomocą dla wykładowców i studentów teologii na uczelniach w całej Polsce. W latach 2011-2014 Autor opracował i wydał drugie, poszerzone wydanie tego dzieła. Wielka erudycja tego Naukowca sprawia, że liczne jego publikacje wykraczają poza obszar ściśle teologiczny, posiadają wymiar ogólnohumanistyczny i kulturotwórczy. W 2006 roku ukazało się unikatowe, bo w całości napisane przez jednego autora, dzieło ks. prof. Bogusława Nadolskiego pt. Leksykon liturgii (Pallottinum, Poznań 2006, s. 1764), a nieco później bogaty w swej treści i różnorodności Leksykon symboli liturgicznych (Kraków 2010, s. 404).
Dorobek naukowy, dydaktyczny i pisarski ks. prof. Bogusława Nadolskiego, jego wkład w przygotowanie i wychowanie kadry naukowej wielu polskich uczelni katolickich został uhonorowany prestiżową Nagrodą im. ks. Idziego Radziszewskiego za rok 2010, przyznawaną przez Zarząd Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Nagrodę wręczono Laureatowi podczas inauguracji roku akademickiego w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w dniu 22 października 2011 roku. W ostatnich latach ks. Profesor nie prowadził już działalności dydaktycznej, ale popularyzował liturgię w szeregu niewielkich publikacji. Ostatnia z nich, z bieżącego roku, nosi tytuł „Uczmy się kochać Eucharystię”.
Ostanie lata życia ks. Nadolskiego były naznaczone cierpieniem i zmaganiem się z chorobą. Odszedł do wieczności umocniony świętymi sakramentami w sobotni wieczór 20 października 2018 roku w wieku 85 lat. RIP!
Jan Hadalski SChr
Rzecznik Towarzystwa Chrystusowego
