Pożegnania: o. Kazimierz Żuchowski OFM

O. Kazimierz Stanisław Tadeusz Żuchowski urodził się 19 grudnia 1933 roku w Łęczycy, w ówczesnym województwie i diecezji łódzkiej, w rodzinie Antoniego i Marii Białeckiej.

Po II wojnie światowej uczęszczał do szkoły powszechnej w rodzinnej miejscowości. W wieku 16 lat ukończył IX klas Gimnazjum Koedukacyjnego w Łęczycy. 22 czerwca 1950 roku przesłał do prowincjała bernardynów Bronisława Szepelaka prośbę o przyjęcie do Zakonu Braci Mniejszych. Otrzymawszy pozytywną odpowiedź, złożył wymagane dokumenty (świadectwa chrztu, bierzmowania, lekarskie, zgodę matki – ojciec już wówczas nie żył) w kurii prowincjalnej. Lekarz Maksymilian Ziemnicki z Ośrodka Zdrowia w Łęczycy w świadectwie lekarskim określił go, jako chłopaka anemicznego, „słabo silnego”.

28 sierpnia 1950 roku rozpoczął roczny nowicjat w klasztorze w Leżajsku. Przyjął imię zakonne Kazimierz. 29 sierpnia 1951 roku złożył śluby zakonne czasowe. W latach 1951-1953 kontynuował naukę z zakresu szkoły średniej, uzyskując świadectwo maturalne. Studia filozoficzno-teologiczne odbył w latach 1953-1959 w Wyższym Seminarium Duchownym oo. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej. 26 lutego 1956 roku złożył śluby wieczyste, zaś 3 maja 1959 roku przyjął święcenia prezbiteratu z rąk ks. arcybiskupa metropolity krakowskiego Karola Wojtyły.

Po święceniach kapłańskich został przeznaczony do klasztoru w Leżajsku. 18 czerwca 1959 roku prowincjał bernardynów Eligiusz Smoliński skierował go na studia specjalistyczne do Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie. W 1964 roku doc. dr Janina Pliszczyńska sugerowała prowincjałowi bernardynów: „Uprzejmie zawiadamiam, że student sekcji filologii klasycznej o. Żuchowski wykazał w ostatnim roku pracy na KUL-u tak wielki rozwój w zakresie badań stylistycznych, jakie prowadziłam na seminarium greckim nad Homerem, że uważam za swój obowiązek zawiadomić o tym jego Zwierzchność, aby ewentualnie wzięła pod uwagę możliwość dalszej jego pracy naukowej w tym zakresie, tzn. konkretnie możliwość ubiegania się przezeń o stopień doktorski w zakresie badań stylistycznych nad Homerem. Ma on wielkie wyczucie artystyczne i literackie, rozważny stosunek do różnych hipotez, myśli logicznie i ma zdolność syntetycznego ujmowania zjawisk literackich. Jest niewątpliwie materiałem na dobrego naukowca hellenistę w zakresie stylistyki”. Prowincjał bernardynów Wilhelm Wrona 22 czerwca 1964 roku dał następującą odpowiedź: „Serdecznie dziękuję Pani Profesor za tak miłe i cenne uwagi tyczące się naszego Kapłana studenta, o. S. Żuchowskiego. Sprawa dalszych jego studiów na razie będzie nie aktualną, gdyż w tym roku umarł wykładowca języków klasycznych. Ten brak będzie musiał zastąpić o. S. Żuchowski. Może w przyszłości, gdy już wciągnie się dobrze w wykłady, będzie mógł się ubiegać o stopień doktorski”. Na podstawie pracy magisterskiej Użycie wyrażenia ut ita (sic) dixerim w łacinie poklasycznej poza Kwintylianem uzyskał stopień magistra w zakresie filologii klasycznej. 2 listopada 1964 roku otrzymał dyplom ukończenia studiów wyższych na KUL na Wydziale Nauk Humanistycznych.

W 1961 roku został mianowany przełożonym Ojców Studentów bernardyńskich w Lublinie. Urząd ten pełnił do 1963 roku. Dawał mu on możliwość załatwiania wszelkich spraw studenckich wewnętrznych i zewnętrznych. W czasie studiów i po nich prowincjał bernardynów powierzał mu funkcję magistra wakacyjnego kleryków w Kalwarii Zebrzydowskiej (1961), Leżajsku (1964), Alwerni (1966). Po studiach 30 lipca 1964 roku zarząd prowincji bernardyńskiej mianował go lektorem studium prowincji w Kalwarii Zebrzydowskiej. Nieprzerwanie do 1985 roku wykładał języki łaciński i grecki studentom filozofii w Krakowie i teologii w Kalwarii Zebrzydowskiej Wyższego Seminarium Duchownego oo. Bernardynów oraz uczniom szkoły średniej w Niższym Seminarium Duchownym w Kalwarii Zebrzydowskiej. Poza tym dobrze znał języki włoski, rosyjski, niemiecki i francuski. W latach 1966-1969 pełnił funkcję wicemagistra, a w latach 1969-1975 magistra kleryków w Kalwarii Zebrzydowskiej.

Pełnił również urzędy i funkcje: rektora Kolegium Serafickiego w Kalwarii Zebrzydowskiej (1969), promotora do spraw misji zagranicznych prowincji bernardyńskiej (1977), prowincjalnego referenta do spraw powołań i członka rady wychowania (1978-1981), definitora zakonnej prowincji (1975-1981), wicerektora WSD w Kalwarii Zebrzydowskiej (1984-1985), redaktora czasopisma prowincji bernardyńskiej „Vita Provinciae” (1984-1985), prowincjalnego asystenta Franciszkańskiego Zakonu Świeckich (do 1984), nadzwyczajnego spowiednika sióstr Serafitek w Kalwarii Zebrzydowskiej (1970). Przyczynił się w znacznej mierze do powstania Ośrodka Powołań w Kalwarii Zebrzydowskiej (1972), organizował kursy lektorskie dla chłopców, zaczął wysyłać kleryków na rekolekcje oazowe. W klasztorze kalwaryjskim był dyskretem (1967) i wikarym (1979-1981), opiekunem Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, rejonowym asystentem okręgu krakowskiego FZŚ (1984-1985).

W 1965 roku otrzymał pozwolenie na korzystanie z prywatnego odbiornika radiowego. Prośbę swą motywował: „pragnę śledzić wydarzenia z życia religijnego i politycznego zachodzącego we współczesnym świecie”. Wydarzeniami kościelno-politycznymi interesował się żywo aż do śmierci. W 1970, 1972, 1975, 1978, 1982 roku przez miesiąc przebywał we Włoszech, w 1973 roku w Niemczech (NRD), w 1980 roku w Izraelu, w celach dokształcających z języka włoskiego i niemieckiego oraz pielgrzymkowych (Watykan, Monte Casino, Lateran, Rzym, Perugia, Ziemia Święta, Florencja). W 1976 roku przez miesiąc duszpasterzował wśród Polonii w Anglii, zaś na przełomie grudnia i stycznia 1983/84 w Benghazi w Libii.

W 1985 roku został skierowany przez prowincjała Franciszka Rydzaka do pracy w Kurii Generalnej Zakonu Braci Mniejszych w Rzymie. Pracował tam w Urzędzie Komunikacji przez sześć lat (1985-1991). Był współodpowiedzialny za redagowanie „Acta Ordinis” i „Fraternitas”. Przez cały czas utrzymywał żywy kontakt z prowincjałem bernardynów i własną rodziną. 16 listopada 1991 roku prezes Konferencji Ministrów Prowincjalnych Zakonu Braci Mniejszych w Polsce Damian Szojda skierował do o. Kazimierza słowa uznania: „Współbracia polskich prowincji Zakonu Braci Mniejszych bardzo wysoko cenią Ojca zaangażowanie w czasie pobytu i pracy w Kurii Generalnej. Szczególne uznanie i wdzięczność wyrażają za redagowanie czasopisma Fraternitas w języku polskim. Z informacji zawartych w tym czasopiśmie wszyscy korzystali chętnie i z pożytkiem. W imieniu Zachodniosłowiańskiej Konferencji przekazuję Ojcu serdeczne podziękowanie za wszelkie posługi pełnione w czasie pobytu w Kurii Generalnej dla dobra naszej Konferencji i poszczególnych współbraci”.

Po powrocie do Polski 20 września 1991 roku prowincjał Andrzej Pabin skierował o. Kazimierza do pracy w klasztorze w Krakowie. Zlecił mu również nauczanie języka łacińskiego w Wyższym Seminarium oo. Bernardynów. Pracę dydaktyczną kontynuował do 2008 roku. W latach 1991-2000 pełnił obowiązki sekretarza Zachodniosłowiańskiej Konferencji Prowincjałów. Po raz drugi został wybrany definitorem zakonnej prowincji (1993-1996). Przez szereg lat pełnił funkcję sekretarza prowincji bernardyńskiej (1996-1999, sierpień 2002 – grudzień 2003). Będąc sekretarzem prowincji redagował biuletyn „Wiadomości i Komunikaty”.

Pełnił również następujące funkcje: moderatora formacji ciągłej prowincji (1993), spowiednika postulantów (1996-2000), redaktora Schematyzmu Prowincji (1997). W 2002 roku w Martin Coronado w Argentynie wygłosił rekolekcje wielkopostne. Podróżował na Ukrainę, do Czech i Austrii. W ostatnich latach życia (do 2016) był spowiednikiem w Domu Generalnym sióstr Sercanek w Krakowie. W kościele pw. św. Bernardyna w Krakowie miał „swój” konfesjonał. Przychodziło do niego wielu penitentów, zarówno osób duchownych jak i świeckich.

Zmarł 31 marca 2017 roku po krótkiej chorobie w Hospicjum św. Łazarza w Krakowie. Został pochowany w zakonnym grobowcu na cmentarzu na Rakowicach w Krakowie. Był człowiekiem bardzo pracowitym, dobrotliwym, pogodnym i z dużym poczuciem humoru, który dopisywał mu nawet w ostatnich dniach życia. Do posługujących mu pielęgniarek zwracał się: „puella pulchra”. Przy tym bardzo surowy i wymagający jako dydaktyk, ale dzięki temu wielu bernardynów – jego uczniów – może się pochwalić dobrą znajomością języka łacińskiego.

Publikował artykuły i rozważania ascetyczne w periodyku „Głos św. Franciszka”, w wydawanym przez o. Sebastiana Kusia w Pulaski „Miesięczniku Franciszkańskim” oraz „Vita Provinciae”. Jego pasją było tłumaczenie tekstów z języków włoskiego i łacińskiego na polski. Pozostały po nim tłumaczenia, między innymi: O. Cyprian Damirski OFM, Kronika Bernardynów w Polsce (1453-1651), przekład K. Żuchowski, Kalwaria Zebrzydowska 2016; Jan z Komorowa, Kronika Zakonu Braci Mniejszych obserwantów (1209-1536), przetłumaczył K. Żuchowski, Kalwaria Zebrzydowska 2014.

Opr. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM

Wpisy powiązane

DO POBRANIA: Biuletyn Tygodniowy CIZ 51-52/2024

Paulini zapraszają do przeżywania świąt na Jasnej Górze

RPO: ks. Michał O. w areszcie był traktowany niehumanitarnie