Dnia 14 sierpnia 2018 roku w Mikołowie zmarł najstarszy polski salwatorianin Ks. Zenon Zgudziak. Wspólnota prowincji żegna wieloletniego misjonarza, prowincjała, wychowawcę i niestrudzonego apostoła Miłosierdzia Bożego.
Czesław Zgudziak urodził się 12 lipca 1924 roku w Krakowie. Wychowywał się wraz z sześciorgiem rodzeństwa, w rodzinie Franciszka i Pauliny. Ojciec był pracownikiem Poczty Polskiej, a Mama zajmowała się domem. Parafią Czesława była salezjańska placówka w Krakowie-Dębnikach, gdzie niedługo po urodzeniu otrzymał chrzest święty. Jego dom rodzinny znajdował się w sąsiedztwie klasztoru salwatorianów w Krakowie-Zakrzówku, stąd od dzieciństwa miał dość bliski kontakt z przyszłą rodziną zakonną. Jak sam powiedział piszącemu te słowa, szczególnie ciepło wspominał br. Rufina Magierę, misjonarza w Assam w Indiach, który wielokrotnie zachęcał go do wstąpienia oraz jego Ojca, aby wysłał syna do nowicjatu.
W latach 1929-1936 Czesław Zgudziak uczęszczał do szkoły powszechnej w Krakowie-Dębnikach. Następnie kontynuował naukę w gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie w latach 1936-1939. Inwazja hitlerowców na Polskę i działania wojenne przerwały jego edukację. Mimo szykan i represji Niemców realizował program gimnazjum na tajnych kompletach w Krakowie w latach 1940-1943. Wówczas to zetknął się z neoprezbiterem salwatoriańskim ks. Wawrzyńcem Bochenkiem, który był zaangażowany jako katecheta na tajnych kompletach oraz współpracował z ruchem konspiracyjnym w Krakowie. Bohaterska postawa i świadectwo ks. Bochenka nie pozostała bez wpływu na późniejsze decyzje młodego Czesława. Był on również zaangażowany w działalność konspiracyjną Armii Krajowej i był członkiem tej organizacji. Jego zaangażowanie w tzw. Akcję „Burza”, która miała na celu przejęcie władzy w Polsce przez oddziały AK zanim wkroczą tutaj oddziały Armii Czerwonej, nie pozostała bez konsekwencji w okresie późniejszym. Po wkroczeniu do Krakowa wojsk radzieckich Czesław przez pewien okres ukrywał się przed polującymi na żołnierzy AK funkcjonariuszami NKWD. Egzamin maturalny zdał z wynikiem pozytywnym dnia 28 października 1945 roku, przed Państwową Komisją Weryfikacyjną w Krakowie.
W tym okresie dojrzewało w nim powołanie do życia zakonnego i kapłańskiego. Dlatego w lipcu 1946 roku zgłosił się do prowincjała z podaniem o przyjęcie do nowicjatu salwatorianów. Wraz z czternastoma kandydatami zgłosił się dnia 28 sierpnia 1946 roku do Mikołowa, skąd następnego dnia ciężarówką zostali przewiezieni do Bagna na Dolnym Śląsku. Trzeba wspomnieć, że był to pierwszy nowicjat po zakończeniu II Wojny Światowej, który rozpoczął się w domu zakonnym na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Klasztor w Heinzendorf (Bagnie) został przejęty w 1945 roku przez polską prowincję salwatorianów. Warunki jakie zastali tam nowicjusze były spartańskie. Dnia 7 września 1946 roku Czesław Zgudziak został przyjęty do nowicjatu i po obłóczynach przyjął imię zakonne Zenon, którym posługiwał się już do końca życia. Pierwszą profesję złożył w Bagnie (noszącym wówczas nazwę Cieplica) dnia 8 września 1947 roku. W związku z tym, że klerycy salwatoriańscy studiowali wówczas na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, został przeniesiony do Krakowa. Należał do grupy kleryków, która zamieszkała w domu zakonnym przy ulicy Łobzowskiej 22 i od października 1947 roku rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Profesję wieczystą złożył dnia 8 września 1950 roku w Bagnie. Święcenia diakonatu przyjął dnia 18 marca 1951 roku w Mikołowie, z rąk bpa Herberta Bednorza. W związku z małą liczbą kapłanów i wieloma potrzebami duszpasterskimi jego rocznik został wyświęcony tego samego roku. Święcenia prezbiteratu przyjął dnia 15 lipca 1951 roku w Mikołowie, z rąk bpa Juliusza Bieńka. Studia seminaryjne uwieńczył magisterium, które uzyskał dnia 30 października 1952 roku w Krakowie.
Pierwszą placówką ks. Zenona Zgudziaka była Trzebinia, gdzie podjął obowiązki rektora kleryków oraz pomagał w duszpasterstwie w latach 1952-1954. W związku z erygowaniem WSD Salwatorianów w Bagnie i stopniowym przeniesieniem wszystkich kleryków na Dolny Śląsk, w latach 1953-1954, na mocy dekretu z dnia 10 sierpnia 1954 roku, został skierowany do wspólnoty seminaryjnej w Bagnie. Podjął tam obowiązki magistra nowicjatu, które pełnił w latach 1954-1960, a także wykładowcy dyscyplin filozoficznych oraz teologii moralnej. W 1955 roku przełożeni mianowali go również ojcem duchownym. Od tego też roku wykładał teologię fundamentalną oraz filozofię chrześcijańską w bagieńskiej Alma Mater. W 1956 roku został mianowany członkiem komisji egzaminacyjnej kandydatów do nowicjatu w Bagnie.
W 1960 roku, w związku z nominacją na urząd prowincjała polskiej prowincji salwatorianów, ks. Zenon Zgudziak zamieszkał w domu zakonnym w Krakowie przy ulicy Łobzowskiej 22. Urząd ten pełnił w latach 1960-1963. W tym okresie udzielał się również jako wykładowca w WSD Pallotynów w Ołtarzewie. Po zakończeniu kadencji przełożonego prowincji został przeniesiony do wspólnoty seminaryjnej w Bagnie, gdzie od sierpnia 1963 roku pełnił obowiązki superiora i rektora WSD salwatorianów do 1968 roku. Oprócz zajęć dydaktyczno-wychowawczych w Bagnie podejmował się wygłoszenia licznych rekolekcji parafialnych oraz dni skupienia dla sióstr zakonnych na Dolnym Śląsku. W 1966 roku został mianowany przez kurię arcybiskupią we Wrocławiu, spowiednikiem specjalnym sióstr boromeuszek w Trzebnicy oraz sióstr serafitek we Wrocławiu. Warte podkreślenia jest jego zaangażowanie w życie zgromadzenia i polskiej prowincji. W latach 1963-69 pełnił urząd I konsultora z zarządzie polskiej prowincji salwatorianów. W 1965 roku reprezentował rodzimą prowincję na X Kapitule Generalnej Salwatorianów w Rzymie.
W tym okresie powoli dojrzewało w nim powołanie misyjne. Świadczy o tym korespondencja z prowincjałem z 1967 roku, w której wyrażał swoją gotowość do wyjazdu na misje do Brazylii. Po wyrażeniu zgody przełożonych ks. Zgudziak podjął procedurę uzyskania paszportu i zezwolenia na wyjazd misyjny. Zaświadczenie sekretariatu prymasa polski z dnia 19 października 1968 roku, pozwala nam poznać zmianę kraju misyjnego, którym zgodnie z ówczesnymi potrzebami Zgromadzenia stała się Tanzania. Po załatwieniu wszystkich formalności, w listopadzie 1968 roku wyjechał na kurs językowy do Anglii. Zamieszkał tam we wspólnocie salwatoriańskiej w Abbots Langley. Po ukończeniu kursu językowego, dnia 28 lipca 1969 roku dotarł do Afryki. Na Czarnym Lądzie rozpoczął od kursu języka swahili w Maryknoll Language School w Musomie nad Jeziorem Wiktoria. W lutym 1970 roku rozpoczął samodzielną pracę misyjną w Nandembo. Lektura korespondencji z prowincjałem pozwala nam poznać zakres jego obowiązków w tym miejscu. Należały do nich: posługa duszpasterska, szpital, gospodarstwo rolne, szkoła dla stolarzy oraz bursa dla młodzieży. W Nandembo, w diecezji Nachingwea był również odpowiedzialny za nowicjat braci zakonnych. Następnie został przeniesiony do Nanjota, gdzie ofiarnie posługiwał jako proboszcz i konsultor misyjny. Kolejnym etapem misyjnej posługi była parafia w Mwenge, gdzie współtworzył nową parafię pw. św. Maksymiliana Kolbego w Archidiecezji Dar es Salaam. Ksiądz Zenon zainspirował duchem misyjnym również swoje siostry. Starsza z nich Jadwiga, spędziła na misjach w Tanzanii aż osiem lat. Również druga z sióstr Zofia, wspierała swego brata w posłudze misyjnej na Czarnym Lądzie prawie dwa lata.
Po 17 latach intensywnej pracy misyjnej, w piśmie z dnia 9 października 1986 roku, ks. Zenon Zgudziak poprosił przełożonego misji tanzańskiej o zgodę na powrót do Polski z powodu pogarszającego się stanu zdrowia. Po uzyskaniu pozwolenia przełożonych, w grudniu 1986 roku opuścił Afrykę i poprzez Rzym i Wiedeń, gdzie korzystał z pomocy medycznej, powrócił do Ojczyzny. Po krótkim pobycie w Polsce, udał się do USA, aby podjąć tam posługę duszpasterską. W 1987 roku przebywał we wspólnotach salwatoriańskich w Veronie oraz Merrillville. Kolejnym miejscem jego posługi było Centrum Formacji Misyjnej w Warszawie, gdzie na prośbę bpa Edwarda Piszcza, podjął posługę ojca duchownego dla kandydatów przygotowujących się do wyjazdu na misje. W związku z tym, został przydzielony do wspólnoty w Piastowie, gdzie od grudnia 1989 roku pełnił zadania pomocy duszpasterskiej.
Duch i zapał misyjny ks. Zenona nie zmniejszył się, mimo upływu lat i dolegliwości zdrowotnych. Kiedy, dnia 1 września 1990 roku, ks. Anzelm Wroński udał się jako pierwszy salwatorianin z USA do Kanady, aby tam rozpocząć nowe dzieło salwatoriańskie, ks. Zgudziak odpowiedział na potrzeby prowincji i zgłosił się do wyjazdu za ocean. Rozpoczął swoją posługę duszpasterską w parafii pw. Świętego Krzyża w Burnaby w październiku 1990 roku. W 1993 roku, w związku z erygowaniem nowej wspólnoty salwatoriańskiej w Vancouver, ks. Zenon został mianowany wicesuperiorem oraz powierzono mu urząd proboszcza parafii pw. Świętego Krzyża w Burnaby. W grudniu 1995 roku został mianowany superiorem wspólnoty Burnaby-Vancouver i urząd ten pełnił do 1999 roku. Z powodu pogarszającego się stanu zdrowia, z dniem 1 lipca 1999 roku, na własną prośbę został zwolniony z urzędu proboszcza w Burnaby. Oprócz tradycyjnej posługi duszpasterskiej bardzo aktywnie szerzył kult Miłosierdzia Bożego. W piśmie z dnia 13 lipca 2002 roku, zwrócił się z prośbą do Sanktuarium Bożego Miłosierdzia o relikwie św. Siostry Faustyny Kowalskiej, dla rozwijania kultu w parafii w Burnaby.
Z powodu licznych dolegliwości, w 2001 roku ks. Zenon Zgudziak prosił o zwolnienie z obowiązków duszpasterskich i powrót do Polski na emeryturę. Na mocy dekretu z dnia 4 czerwca 2010 roku, ks. Zenon Zgudziak został przeniesiony z Regionu Kanadyjskiego do domu zakonnego w Krakowie-Zakrzówku. W 2011 roku obchodził jubileusz 60-lecia święceń kapłańskich. Jako nestor polskiej prowincji, w miarę swoich możliwości, udzielał się w kościele rektoralnym na Zakrzówku. W lipcu 2016 roku obchodził wraz ze współbraćmi jubileusz 65-lecia prezbiteratu, a rok później 70 rocznicę ślubów zakonnych. Ks. Zenon Zgudziak pozostanie w pamięci pokoleń salwatorianów jako gorliwy wychowawca, pełen zapału misjonarz oraz orędownik Bożego Miłosierdzia. Mimo sędziwego wieku był, na miarę swoich możliwości, aktywnym uczestnikiem życia wspólnoty oraz duszpasterstwa w kościele pw. Boskiego Zbawiciela w Krakowie. Po niefortunnym upadku w Wielki Czwartek bieżącego roku i operacji przebywał w Domu Seniora Salwator Park w Mikołowie.
Ks. Zenon Zgudziak zmarł dnia 14 sierpnia 2018 roku w Mikołowie. Odszedł do Pana w: 94 roku życia, 67 roku kapłaństwa i 71 roku życia zakonnego. Jego pogrzeb odbędzie się dnia 20 sierpnia br. w zakrzowieckim kościele zakonnym. Zostanie pochowany w grobowcu zakonnym na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
Ks. Ireneusz Kiełbasa SDS
Za: sds.pl.
