Po nawróceniu się brata Franciszka z Asyżu i przyłączeniu się do niego pierwszych braci, rozpoczął się proces tworzenia wspólnoty Braci Mniejszych, która w księdze Ewangelii i w osobie Jezusa Chrystusa oraz Jego apostołów odkrywała wzór dla ludzkiej egzystencji. Franciszek wybrał z Ewangelii te wskazania, które ukazywały ideał życia chrześcijańskiego i zbierając je w jedno utworzył dla braci spisaną formę życia.
Komentarz do Reguły i życia Braci Mniejszych, jaki proponuje niniejsza publikacja pojawia się po ośmiuset latach od momentu, kiedy papież Honoriusz III 29 listopada 1223 roku potwierdził listem apostolskim Solet annuere sposób życia Zakonu Braci Mniejszych, zatwierdzony ustnie kilkanaście lat wcześniej przez papieża Innocentego III. Tym sposobem owa wspólnota, pierwotnie określająca siebie mianem Pokutników z Asyżu, otrzymała ważny dokument, czyniący z niej prawdziwy zakon. W ciągu ośmiu wieków historii niezliczona rzesza braci mniejszych przeżywała Ewangelię, wstępując w ślady Jezusa Chrystusa właśnie w oparciu o ten zbiór zasad. Reguła i życie Braci Mniejszych, zwana też Regułą zatwierdzoną lub Regułą św. Franciszka, stała się od momentu jej zatwierdzenia przedmiotem pogłębionej refleksji i źródłem komentarzy mających ułatwić jej zachowywanie w ciągle zmieniających się warunkach kulturowych i historycznych.
Do najbardziej znaczących komentarzy należy zaliczyć interwencje Stolicy Apostolskiej, powstałe najczęściej w wyniku próśb wyrażonych przez braci o wyjaśnienie takich czy innych kwestii, jak też omówienia Reguły pisane przez samych braci. Poza ramy niniejszej publikacji wykracza choćby najmniejsza próba ogólnego przedstawiania każdego z tych dokumentów. Warto jednak podkreślić, iż przy całej różnorodności ich cechą wspólną była próba odszukania i wskazania tzw. intentio Francisci, czyli opisania intencji Franciszka co do sposobu przeżywania Ewangelii. Często proponowane przez autorów wnioski czy praktyczne rady cechowały się bardzo mocnym nastawieniem prawnym i legalistycznym, ściśle moralnym, wypływającym bez wątpienia z mentalności i ducha epoki, w jakiej powstawał dany komentarz.
Zupełnie innego charakteru są prace komentujące Regułę powstałe w czasach nowożytnych. Studia te wskazują przede wszystkim na duchowe przesłanie tekstu, nawiązując do innych istotnych źródeł, jak Biblia. Obszernie korzystają też z pozostałych Pism św. Franciszka. Komentowany dokument wpisują w tło historyczne epoki, dając w ten sposób możliwość zrozumienia motywacji i rzeczywistych intencji, jakie towarzyszyły redakcji kolejnych rozdziałów Reguły. Do najbardziej poczytnych i znaczących należą prace powstałe po II soborze watykańskim.
Obecny komentarz stawia sobie za cel przede wszystkim krytyczną analizę treści Reguły św. Franciszka wpisanej w odpowiedni kontekst kulturowo-historyczny, by w ten sposób wskazać na jej rozumienie teologiczne i duchowe. Autor pracy ma świadomość, iż postawione zadanie nie jest łatwe, a może nawet niemożliwe do osiągnięcia. Stąd też nie zakłada przedstawienia ostatecznych wskazówek co do sposobu rozumienia omawianego tekstu przez samego Franciszka ani jego przeżywania we współczesnym świecie. Wskazania takie znajdują się w Konstytucjach zakonów franciszkańskich oraz w innych dokumentach normujących codziennie życie synów i córek duchowych Franciszka z Asyżu. Niniejsza publikacja stanowi zaledwie jedną z opcji lektury Reguły. Jednakowoż jej autor ma nadzieję, że przyczyni się ona do pogłębienia refleksji na temat franciszkanizmu i powstania kolejnych studiów nad Regułą i życiem Braci Mniejszych.
Książka „Reguła św. Franciszka (1223-2023). Komentarz 800 lat od powstania” jest dostępna na stronie E-SERAFIN.PL
