– Ta wystawa prezentuje historię dwóch klasztorów, tak ważnych dla historii Sądecczyzny. Ktoś zapyta, dlaczego tak ważnych, skoro nie stanowią one punktu odniesienia dla historycznej Ziemi Sądeckiej. A jednak stanowią, bo te klasztory powołane na początku XVII wieku stanowią kolebkę myśli kontrreformacyjnej i misji franciszkańskiej. Jak wiemy Nowy Sącz w XVI, XVII wieku był ośrodkiem antytrynitarskim, klasztory powstały w celu misyjnym ale też wzbogacały Sądecczyznę, zwłaszcza w okresie smuty narodowej, w okresie zaborów – mówił dyrektor Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu Robert Ślusarek.
W 1623 r. powstał klasztor w Zakliczynie, dwa lata później – w Bieczu.
– Klasztor w Bieczu to miejsce wyjątkowe także dlatego, że to tam jest pochowany jeden z największych polskich poetów – Wacław Potocki – dodał Robert Ślusarek.
– Jako Franciszkanie cieszymy się bardzo, że w 400-lecie przybycia duchowych synów św. Franciszka na ziemie polskie – nas Franciszkanów – możemy pokazać cząstkę naszego dziedzictwa – mówił o. Jacek Koman OFM – Minister Prowincjalny Prowincji Matki Bożej Anielskiej z Krakowa.
– Możecie Państwo skorzystać z cząstki naszego dziedzictwa, które tworzyło się przez pokolenia, z dziedzictwa malarskiego, z księgozbiorów, ornamentów liturgicznych, które dziś są skarbem naszych domów, a które chcemy państwu pokazać. To namiastka naszego franciszkańskiego dziedzictwa. Franciszkanie kształtowali nie tylko myśl religijną, ale i kulturową, tworzyli ją w dziedzinie malarstwa, sztuki, oświaty. To także starodruki – dowód pracy i troski o dziedzictwo. To także wielka promocja Franciszkanizmu i ukazania pracy naszych Braci Mniejszych.
Kuratorką wystawy jest historyk sztuki Justyna Stasiek-Harabin.
– To pierwsza wystawa o charakterze sakralnym, jaką miałam możliwość prowadzić w Muzeum. Mogłam odwiedzić miejsca, których na co dzień nie można zobaczyć. Ojcowie dosłownie i w przenośni otwierali każde drzwi. To jest coś niesamowitego, to jedynie drobny fragment tego, co można w obydwu klasztorach obejrzeć. To także zachęta, by Zakliczyn oraz Biecz odwiedzać – mówiła.
W styczniu 2023 r. Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu wyda wydawnictwo albumowe zawierające fotografie pokazujące oba klasztory. Wystawa „Skarby Ojców Franciszkanów-Reformatów. Ze zbiorów klasztornych w Zakliczynie i Bieczu” będzie trwać do 26 lutego 2023 r.
Agnieszka Małecka/Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu. Fot. Piotr Droździk
Wystawa „Skarby Ojców Franciszkanów-Reformatów. Ze zbiorów klasztornych w Zakliczynie i Bieczu”
Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu oraz Prowincja Matki Bożej Anielskiej Zakonu Braci Mniejszych zapraszają na wernisaż wystawy pt. „Skarby Ojców Franciszkanów-Reformatów. Ze zbiorów klasztornych w Zakliczynie i Bieczu”. Wystawa będzie trwać do 26 lutego 2023 r.
Wystawa „Skarby Ojców Franciszkanów-Reformatów” to kolejna odsłona muzealnego cyklu wystaw sakralnych przybliżających historię i sztukę założeń klasztornych z terenów Sądecczyzny oraz okolic. Małopolska Prowincja Matki Bożej Anielskiej Zakonu Braci Mniejszych (Reformatów) w 2023 roku będzie obchodzić 400-lecie swojego istnienia. Z okazji tego ważnego jubileuszu w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu zaprezentowane zostaną najciekawsze zabytki pochodzące z dwóch ważnych klasztorów reformackich: w Zakliczynie i w Bieczu.
Chrystus idący z uczniami do Emaus, XVIII w., klasztor w Zakliczynie
Pierwsi polscy reformaci, będący wewnętrzną frakcją zakonu franciszkanów, od końca XVI wieku zabiegali o oficjalne zatwierdzenie ich działalności. W 1621 roku, dzięki przychylności papieża Grzegorza XV, udało się zatwierdzić wprowadzenie reformy o surowszej regule na ziemiach polskich. Klasztor w Zakliczynie nad Dunajcem, którego skarby stanowią część wystawy, to pierwsza fundacja reformacka. Właśnie tam w 1623 roku miała miejsce kapituła, podczas której utworzono dwie kustodie: małopolską – Matki Bożej Anielskiej oraz wielkopolską – św. Antoniego. Rok później reformaci dotarli także na Ziemię Biecką. Znajdujący się tam zespół kościelno-klasztorny należy do jednych z pierwszych w Polsce.
Krycyfiks, XVIII w., klasztor w Zakliczynie
Wystawa „Skarby Ojców Franciszkanów-Reformatów” stanowi wyjątkową okazję do zapoznania się ze sztuką i cennymi przedmiotami, które na co dzień pozostają niedostępne za klasztorną klauzurą. Na ekspozycji zaprezentowane zostanie malarstwo sakralne powstałe od XVII do XIX wieku o zróżnicowanym warsztacie artystycznym, krucyfiksy, paramenty liturgiczne, ornaty oraz starodruki. Ekspozycję ubogaci intarsjowany pulpit muzyczny z XVIII wieku, pochodzący z zachowanego chóru zakonnego w Bieczu.
Wystawie towarzyszyć będzie publikacja o charakterze albumowym, prezentująca oba zespoły kościelno-klasztorne w Zakliczynie i Bieczu: ich architekturę, wyposażenie i najciekawsze miejsca, także te niedostępne na co dzień. Fotografie Piotra Droździka zostaną uzupełnione dwoma artykułami przybliżającymi historie obu klasztorów. Promocja publikacji zaplanowana została na początek 2023 roku.
/Justyna Stasiek-Harabin – kuratorka wystawy/
fot. P. Droździk
Psałterz, XVII w., detal, klasztor w Bieczu
XV-wieczny starodruk, detal, klasztor w Bieczu
W otwarciu tej wystawy uczestniczyli m.in. poseł na Sejm IX kadencji z Ziemi Sądeckiej Patryk Wicher i burmistrz Biecza Mirosław Wędrychowicz;
zaś z naszej Prowincji: Minister Prowincjalny o. Jacek Koman OFM, Wikariusz Prowincji o. Rufin Maryjka OFM, Ekonom Prowincji i definitor o. Krzysztof Bobak OFM, gwardian z Zakliczyna o. Ariel Krzywda OFM, gwardian z Biecza o. Tomasz Michalik OFM, rektor WSD w Krakowie Bronowicach o. Norbert Cebula OFM, wicemagister Nowicjatu o. Piotr Mróz OFM oraz klerycy i nowicjusze.