Czynności dotyczyły trzech katarzynek – s. Gunhildy Steffen, s. Rolandy Abraham i s. Bony Pestki.
Wszystkie siostry przebywały w szpitalu gruźliczym na wzgórzu św. Andrzeja, gdy żołnierze Armii Czerwonej wtargnęli do Ornety.
– Siostry były świadome, że wkroczenie żołnierzy rosyjskich będzie związane z męczeństwem. Prawie wszyscy świadkowie potwierdzali, że były przygotowane na oddanie życia – mówi s. Angela Krupińska, wikaria prowincji polskiej zgromadzenia i notariusz do przewodniczenia czynnościom ekshumacji i kanonicznego rozpoznania doczesnych szczątków sług Bożych.
Siostry zostały brutalnie pobite i zgwałcone. W skutek zadanych ran umarły w opinii świętości. – Siostry, których szczątków poszukujemy, jak również te, których grobów nie znamy lub mamy za mało poszlak, by je wskazać, nie uczestniczyły w działaniach zbrojnych. One posługiwały potrzebującym: pracowały w szpitalach jako pielęgniarki i sanitariuszki, pomagały biednym. Zostały zamordowane za to, że służyły ludziom i były siostrami zakonnymi – mówi ks. Tomasz Trzaska z Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.
– Te badania mają na celu nie tylko odnalezienie szczątków sióstr, co jest etapem procesu beatyfikacyjnego. Mają też wymiar dokumentacyjny, w którym dowiadujemy się, jak w 1944 i 1945 r. wojska Armii Czerwonej nie wyzwalały, ale okupowały te tereny – tłumaczy ks. Tomasz.
– Orneta jest podsumowaniem wszystkich trzech etapów, po Gdańsku i Olsztynie (cmentarzu przy dawnym Szpitalu Mariańskim). Z jednej strony my, jako IPN, szukamy szczątków ofiar, a z drugiej toczy się proces beatyfikacyjny. Ta współpraca między stroną kościelną i państwową przebiega bardzo dobrze. To ważne badania szczególnie dla tych terenów – dodaje.
Siostra Bona Pestka urodziła się w 1905 roku. Pierwszą profesję zakonną złożyła w 1932 r. i przybrała imię Bona. Posługiwała w Szpitalu Mariańskim w Olsztynie w księgowości i na izbie przyjęć. Podczas pracy z chorymi zaraziła się gruźlicą i została przewieziona do szpitala specjalistycznego w Ornecie. Armia Czerwona do szpitala weszła 14 lutego 1945 roku. Siostra Bona po pobiciu przeżyła jeszcze kilka tygodni w wielkim cierpieniu. Zmarła 1 maja 1945 roku.
Siostra Rolanda Abraham urodziła się w Tolkmicku w 1914 roku. Należała do Sodalicji Mariańskiej. Jako 19-latka wstąpiła do zgromadzenia i rozpoczęła formację zakonną. Pierwszą profesję złożyła w 1938 roku. Pracowała w klinice ortopedycznej we Fromborku. Podczas ataku na szpital w Ornecie, broniąc się przed napastnikiem, została uderzona w głowę, byłą bita i zmasakrowano jej twarz. Na skutek poniesionych obrażeń zmarła 25 czerwca 1945 roku.
Siostra Gunhilda Steffen pochodziła z parafii Łajsy, a dokładnie z małej miejscowości Woli Wilknickiej. Urodziła się w 1918 roku. W wieku 19 lat wstąpiła do zgromadzenia. Swoją profesję złożyła w 1939 roku. Swoje pierwsze lata życia zakonnego poświęciła pracy z dziećmi w Braniewie. Później, od 1941 r. przeniesiono ją do posługi w Szpitalu Mariańskim w Olsztynie. Pomimo choroby gruźliczej pomagała siostrom w pracach biurowych. Niestety z powodu pogorszenia stanu zdrowia zabrano ją do Ornety. Po wejściu do szpitala żołnierze trzykrotnie ją postrzelili. Zmarła 30 maja 1945 roku.
