„Prosimy Cię, Święty Franciszku, oświeć nas, abyśmy uczyli się szacunku dla przyrody, zewsząd dzisiaj zagrożonej. Niech dzięki naszej postawie i współpracy innych przyroda będzie na nowo traktowana po bratersku, by mogła służyć wszystkim ludziom oraz na chwałę Boga Stworzyciela” – modlili się w bazylice św. Franciszka w Krakowie franciszkańscy ekolodzy. W poniedziałek 28 listopada obchodzili jubileusz 30-lecia istnienia swojego stowarzyszenia – Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu (REFA).
Dziękowali ponadto Bogu za świat stworzony i św. Franciszka, a ludziom za zaangażowania się na rzecz ochrony przyrody i kształtowania postaw proekologicznych wśród młodego pokolenia. Z tej racji podczas uroczystości przyznano honorowe członkowstwo profesorom trzech uczelni: Janowi Dobrowolskiemu z Akademii Górniczo-Hutniczej, ks. Maciejowi Ostrowskiemu z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II i Zbigniewowi Mirkowi z Instytutu Botaniki Polskiej Akademii Nauk.
Ekolodzy w sposób wyjątkowo serdeczny podziękowali temu, który 30 lat temu zainspirował franciszkanów do powołania do istnienia REFA – prof. Zbigniewowi Wierzbickiemu, pracownikowi naukowemu Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. 90-letni uczony z pasją opowiadał prawnukom – jak określił młodych działaczy – o początkach franciszkańskiego ruchu.
Honorowy członek stowarzyszenia z całą mocą podkreślił, że „REFA to nie tylko ruch ochrony przyrody, ale ruch głęboko edukacyjny”.
Mimo jubileuszu, chrześcijańscy ekolodzy nie poprzestali na modlitwach i podziękowaniach, ale zgromadzonym miłośnikom przyrody przedstawili najnowsze swoje projekty: „Ogrody Świętego Franciszka” i projekt chrześcijańskiej edukacji ekologicznej „Czyńcie sobie ziemię kochaną”.
„Możesz sadzić, zmieniać, doglądać i pielęgnować oraz wziąć osobistą odpowiedzialność za konkretny fragment stworzenia” – zachęcał mgr inż. architektury krajobrazu Kasper Jakubowski.
Prezentując projekt, wymienił pięć istotnych elementów ogrodów św. Franciszka: reguła ogrodu, rodzaj i logotyp ogrodu (naturalny albo komponowany), miejsce do modlitwy i kontemplacji, „nieuprawne obrzeże” oraz charakter otwarty – ogólnodostępny i wspólnotowy ogrodu.
Drugi architekt krajobrazu z REFA Jan Kocieniewski na forum publicznym przybliżył projekt „Czyńcie sobie ziemię kochaną”. „Jest to próba odpowiedzi na zarzuty w stosunku do biblijnego wezwania <<czyńcie sobie ziemię poddaną” – tłumaczył.
„Pilnym i ważnym zadaniem na obecne czasy wydaje się zwrócenie uwagi członkom wspólnoty Kościoła w Polsce na potrzebę podejmowania działań proekologicznych. REFA od początku swojego istnienia prowadzi działania edukacyjne, mające na celu wskazanie podstaw chrześcijańskiej ekologii oraz kształtowanie postawy szacunku wobec stworzenia. Misję REFA dobrze wyrażają słowa: <<być katolikiem wśród ekologów i ekologiem wśród katolików>>” – wyjaśniał szczegóły przewodniczący Ruchu o. dr Stanisław Jaromi.
Współzałożyciel Ruchu o. Zbigniew Świerczek w okolicznościowym kazaniu podkreślił, że członkowie Ruchu z wdzięcznością wspominają swoją przeszłość, z pasją przeżywają teraźniejszość, a z nadzieją patrzą w przyszłość.
Ordynariusz krakowskiej prowincji franciszkanów o. Jarosław Zachariasz pobłogosławił Ruchowi i jego członkom na kolejne lata działalności i życzył, aby nigdy nie ustawali, aby byli ewangelicznym zaczynem, ziarnem gorczycznym, które będzie się coraz bardziej rozrastało i obejmowało swoim zasięgiem całą ziemię.
Ruch Ekologiczny św. Franciszka z Asyżu powstał w 1981 roku, dwa lata po ogłoszeniu przez papieża Jana Pawła II św. Franciszka patronem ekologów. Inspiratorem był prof. Zbigniew Wierzbicki z PAN-u.
Z jego inicjatywy klerycy seminariów franciszkańskich w Krakowie i Łodzi, interesujący się tą problematyką, wzięli udział w specjalnych warsztatach ekologicznych w Puszczykówku. Tam zapoznali się m.in. z podstawowymi pojęciami z zakresu ekologii, poznali raport dotyczący sytuacji ekologicznej w Polsce. Tam również zostały zarysowane zasady ideowe i programowe ruchu ekologicznego adresowanego do młodzieży.
W 1984 roku krakowscy franciszkanie poprosili swojego metropolitę o błogosławieństwo dla nowej inicjatywy. Kard. Franciszek Macharski życzył, by Ruch ten “stał się dla wszystkich jednoczącą wspólnotą serc w trosce o każdego człowieka i o przyszłość całej ludzkości na tej ziemi”.
Polecił wszystkich, którzy pójdą tą drogą Miłosiernemu Chrystusowi i prosił Świętego Franciszka, by powstające kręgi REFA “stały się oazami miłości, dobroci, pokoju, a nade wszystko świętości”.
Dziś kręgi są w Krakowie, Warszawie, Wrocławiu, Lublinie i Legnicy.
REFA podejmuje się formacji liderów ruchów katolickich. Prowadzi warsztaty ekologiczne w parkach narodowych bądź krajobrazowych. Organizuje wycieczki, wyprawy przyrodniczo-edukacyjne. Inicjuje spotkania modlitewne w obronie przyrody.
REFA przygotowuje materiały edukacyjne, liturgiczne, kaznodziejskie popularyzujące chrześcijańskie podejście do ekologii. Przygotowuje ekspozycje, materiały multimedialne. Przeprowadza wykłady w szkołach i na uczelniach na temat różnych aspektów ekologii chrześcijańskiej. Organizuje otwarte spotkania o tematyce chrześcijańsko-ekologicznej. Gromadzi dane o inicjatywach ekologicznych.
Wydaje ponadto biuletyn “Zielony Zeszyt REFA”. A w nim można przeczytać odpowiedzi na pytania dotyczące ekologii, refleksje o św. Franciszku, zapoznać się z praktycznymi propozycjami do wykorzystania w edukacji.
Ruch ma swoją stronę internetową www.refa.franciszkanie.pl. Przewodniczący Ruchu o. Stanisław Jaromi OFMConv dodatkowo prowadzi ekoblog na stronie Katolickiej Agencji Informacyjnej.
Ruch tworzą uczniowie, studenci, absolwenci różnych uczelni, nauczyciele, profesorowie, przyrodnicy.
jms