Polski projekt dla świata
Inicjatywa opracowania materiałów na Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan zrodziła się w kręgach Polskiej Rady Ekumenicznej i została wsparta przez Radę Konferencji Episkopatu Polski ds. Ekume- nizmu. W odpowiedzi na polską propozycję Komisja „Wiara i Ustrój” Światowej Rady Kościołów (ŚRK) oraz Papieska Rada ds. Popierania Jedności Chrześcijan w listopadzie 2009 r powierzyły to zadanie Komisji ds. Dialogu między Konferencją Episkopatu Polski (KEP) a Polską Radą Ekumeniczną (PRE). W tym celu powołano ekumeniczny Komi- tet Redakcyjny. Podczas kilku spotkań w pierwszej połowie 2010 r. spośród kilkunastu propozycji wybrał on jeden temat, który został pogłębiony i rozwinięty tak, by stanowił zwartą całość razem z myślą przewodnią poszczególnych dni, czytaniami biblijnymi, komentarzami, nabożeństwem i dodatkowymi modlitwami. Przetłumaczony na język angielski tekst – razem ze zwięzłą informacją o Polsce oraz o jej sytuacji religijnej i ekumenicznej – został wysłany do Komisji „Wiara i Ustrój” ŚRK w Genewie oraz do Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan w Rzymie w czerwcu 2010 r.
Przedstawiciele Komisji i Rady − zgodnie ze stosowaną od wielu lat praktyką − przyjeżdżają do kraju, w którym powstał dany projekt, aby bliżej poznać lokalny kontekst ekumeniczny i na miejscu dopracować materiały na Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan, za które wspól- nie wezmą odpowiedzialność. Tak też stało się i w naszym przypadku. W dniach 20-24 września 2010 r. gościliśmy w Polsce wielonarodową i wielowyznaniową reprezentację tych dwóch gremiów (zob. galerię zdjęć na stronach PRE: www.ekumenia.pl). Miejscem prac był dom Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie. Goście łożyli wizytę Jego Eminencji Arcybiskupowi Sawie, Prawosławnemu Metropolicie Warszawskiemu i całej Polski, a także spotkali się ze zwierzchnikami i reprezentantami Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej, w jej siedzibie w Warszawie.
Ostateczna redakcja materiałów na Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan na 2012 r. została dokonana we wrześniu 2010 r. w języku angielskim − opatrzona tytułem We will all be changed by the Victory of our Lord Jesus Christ (cf. 1 Cor 15:51-58), to znaczy: Wszyscy będziemy przemienieni przez zwycięstwo naszego Pana Jezusa Chrystusa (por. 1 Kor 15,51-58) – i stała się podstawą tłumaczenia na inne języki. Komisja „Wiara i Ustrój” ŚRK i Papieska Rada ds. Popierania Jedności Chrześcijan zaczęła je rozpowszechniać w pierwszej połowie 2011 r., by inne kraje miały czas na ich tłumaczenie i adaptację (wersja angielska, niemiecka, francuska, hiszpańska i portugalska są dostępne na stronie ŚRK www.oikoumene.org, a także na stronie watykańskiej: www.vatican.va).
Publikowana w niniejszej broszurze polska wersja materiałów stara się być wierna angielskiemu oryginałowi; pominięto w niej elementy oczywiste dla Polaków, np. opisy sposobu i symboliki dzielenia się opłatkiem i podstawowe informacje geograficzno-historyczne na temat Polski. Teksty ze Starego Testamentu pochodzą z przekładu tzw. Biblii Warszawskiej. Teksty nowotestamentowe oraz psalmy pochodzą z ekumenicznego przekładu zaakceptowanego przez 11 Kościołów w Polsce, a wydanego przez Towarzystwo Biblijne w Polsce.
Jest to już piętnasta wspólna broszura na Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan wydana przez Polską Radę Ekumeniczną oraz Radę ds. Ekumenizmu Konferencji Episkopatu Polski. Przy tej okazji warto podkreślić ważne rocznice, które przypadają w 2012 r. W 1942 r. powo- łana została Tymczasowa Rada Ekumeniczna, prekursorka PRE (1946 r.). W 1962 r., 10 stycznia, zostało odprawione w kościele św. Marcina w Warszawie pierwsze w świątyni rzymskokatolickiej nabożeństwo ekumeniczne z udziałem zaproszonych przedstawicieli innych wyznań chrześcijańskich. Podobne nabożeństwo, swoista rewizyta, miała miej- sce 22 stycznia 1962 r. w ewangelicko-augsburskim kościele Świętej Trójcy w Warszawie. W 2012 r. przypada zatem odpowiednio 70. i 50. rocznica tych wydarzeń.
Sposób wykorzystania materiałów
Tydzień i rok
Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan trwa w Polsce od 18 do 25 stycznia. Termin ten został zaproponowany przez pioniera ruchu ekumenicznego, Paula Wattsona z USA, w 1908 r., aby obejmował czas między dniem wspominającym św. Piotra (18 stycznia – niegdyś w rzymskim kalendarzu święto katedry Apostoła), a dniem upamiętniającym św. Pawła (25 stycznia – święto jego nawrócenia), co miało mieć symboliczne znaczenie. Na półkuli południowej, gdzie w stycz- niu zwykle trwają wakacje, Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan jest zazwyczaj obchodzony w innym terminie, np. w okresie obej- mującym święto Pięćdziesiątnicy (propozycja ruchu „Wiara i Ustrój” z 1926 r.), co również zyskuje rangę symbolu.
Usilnie zachęca się Kościoły, by korzystały z tych materiałów przez cały rok, np. podczas comiesięcznych spotkań czy nabożeństw ekumenicznych, godzin biblijnych, w pracy duszpasterskiej wśród młodzieży, studentów, dorosłych. Podane w broszurze tzw. tematy do refleksji mogą posłużyć za wstęp do dyskusji, którą z kolei można zakończyć zaproponowanymi modlitwami.
Nabożeństwa codzienne i nabożeństwo centralne
W ramach Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan niektóre Kościoły, diecezje czy miasta organizują jedno nabożeństwo, inne spotykają się każdego dnia Tygodnia (właściwie oktawy). Jeszcze inne spośród tych ośmiu nabożeństw wybierają jedno, któremu nadają charakter obchodów centralnych, najczęściej w niedzielę. Należy tu podkreślić, że przypadająca w Tygodniu Modlitw niedziela ma szcze- gólne znaczenie duszpasterskie.
Niniejsza broszura uwzględnia każdą z tych możliwości, czemu służy propozycja nabożeństwa Słowa Bożego oraz bogaty zestaw modlitw na każdy dzień, łącznie z czytaniami biblijnymi i komentarzami.
Międzywyznaniowo i konfesyjnie
Materiały Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan można wyko- rzystać zarówno podczas nabożeństw międzywyznaniowych jak i w ramach nabożeństw tylko jednej konfesji, włączając proponowane modlitwy − na ile to możliwe − do własnych porządków liturgicznych.
Na nabożeństwach centralnych w diecezjach Kościoła Rzymsko- katolickiego, na które zapraszani są duchowni i świeccy z bratnich Kościołów chrześcijańskich, zalecane jest organizowanie nabożeń- stwa słowa Bożego. Jeżeli jednak racje duszpasterskie podpowiadają, że ze względu na większy udział wiernych wskazane jest umiesz- czenie modlitw o jedność chrześcijan w ramach Mszy św., skorzy- stać należy z Mszału Rzymskiego, wzbogacając celebrację o podane w broszurze teksty (czytania biblijne, modlitwy).
Zwyczajem przyjętym w Polsce na nabożeństwach ekumenicznych stosowana jest gościnna wymiana kaznodziei. Jeżeli kazanie wygła- sza przedstawiciel jednego nurtu chrześcijaństwa, pozdrowienie do zgromadzonych przekazać mogą przedstawiciele innych tradycji.
Wspólnotowo i indywidualnie
Choć wspólnotowa modlitwa o jedność chrześcijan na charakter uprzywilejowany, to jednak chrześcijanin powinien także modlić się do Ojca, „który widzi w ukryciu” (por. Mt 6,6). Materiały mogą służyć także tym, którzy chcieliby oddać się osobistej modlitwie w intencji jedności chrześcijan. Warto mieć przy tym świadomość, że wszyscy modlący się o większą widzialną jedność Kościoła tworzą wspólnotę, nawet gdy modlą się indywidualnie.
Podziękowania
Przedstawiciele Komisji „Wiara i Ustrój” Światowej Rady Kościo- łów oraz Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan – w materiałach na Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan na 2012 r., które są rozsyłane po świecie – składają serdecznie podziękowania wszystkim, którzy przyczynili się do ich przygotowania, w szcze- gólności polskiej grupie redakcyjnej. Zachowują oni wspomnienie gościnnego przyjęcia we wrześniu 2010 r. w Warszawie w Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski, za co gorąco dziękują Prze- wodniczącemu Konferencji Episkopatu Polski oraz jej Sekretarzowi Generalnemu. Słowa podziękowania kierują także na ręce prezesa Polskiej Rady Ekumenicznej, abp. Jeremiasza, oraz ówczesnego przewodniczącego Rady ds. Ekumenizmu KEP, bp. Tadeusza Pikusa.
Dziękujemy wszystkim, którzy wspomagali nasze prace, zwłaszcza Towarzystwu Biblijnemu w Polsce. Teksty na język angielski przeło- żył Harry Irrgang. Będziemy wdzięczni tym, którzy przyczynią się do rozpowszechnienia przygotowanych materiałów na Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan 2012 r., abyśmy doświadczyli, że wszyscy jesteśmy Przemienieni przez zwycięstwo Jezusa Chrystusa (por. 1Kor 15,51-58).
Ekumeniczny Komitet Redakcyjny:
- Bp dr Edward Puślecki
- Bp dr Krzysztof Nitkiewicz
- Dr Monika Waluś
- Dr hab. Kalina Wojciechowska
- Ks. Andrzej Gontarek Ks. dr Henryk Paprocki
- Ks. Ireneusz Lukas
- Dr Sławomir Pawłowski SAC
- Zwierzchnik Kościoła Ewangelicko- -Metodystycznego w RP, Warszawa, współprzewodniczący
- Kościół Rzymskokatolicki, biskup sandomierski, współprzewodniczący
- Kościół Rzymskokatolicki, Józefów
- Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, Warszawa
- Kościół Polskokatolicki w RP, Lublin
- Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Warszawa
- Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, Warszawa, koordynator z ramienia PRE
- Kościół Rzymskokatolicki, Lublin, koordynator z ramienia KEP