W minioną niedzielę Siostry Prezentki w Krakowie, Warszawie oraz w innych placówkach, dziękowały za dar beatyfikacji swej założycielki, matki Zofii Czeskiej z Maciejowskich.
Beatyfikacja matek Zofii Czeskiej i Małgorzaty Szewczyk, założycielek zakonu sióstr Prezentek i sióstr Serafitek, odbyła się w 9 czerwca 2013 r. w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. Uroczystościom przewodniczył, i aktu beatyfikacji dokonał, kard. Angelo Amato, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.
Przy tej okazji warto przypomnieć rolę ks. Piotra Skargi SJ oraz innych wybitnych Jezuitów, jaką odegrali oni w historii Zgromadzenia Sióstr Prezentek.
Zofia Czeska, po śmierci męża w roku 1607, w wieku 22 lat, nie mając potomstwa postanowiła nie wychodzić ponownie za mąż, lecz poświęcić się służbie Bogu, działalności dobroczynnej i dziełom miłosierdzia.
Jeszcze za życia męża, od roku 1602, Zofia Czeska należała do Arcybractwa Miłosierdzia przy kościele św. Barbary, które w 1584r. założył ks. Piotr Skarga SJ. Od jezuitów otrzymywała formację wiary, uczestnicząc w życiu liturgicznym i sakramentalnym oraz wzory pracy dobroczynnej. Jezuici byli jej spowiednikami i kierownikami duchowymi.
Również mąż Zofii, Jan Czeski za życia czynił liczne dzieła miłosierdzia i darowizny na rzecz różnych instytucji kościelnych w Krakowie.
Po jego śmierci, Zofia przebywała jakiś czas w klasztorze karmelitanek bosych w Krakowie jako rezydentka, chcąc w klasztornej ciszy oddać się zadumie i refleksji. Pomagała tez owdowiałemu ojcu, opiekując się młodszym rodzeństwem.
Niosąc pomoc chorym i ubogim Zofia dostrzegła szczególnie złą sytuację moralną i materialną dziewcząt osieroconych oraz z ubogich rodzin. We własnym domu przy ul. Szpitalnej zaczęła gromadzić biedne dziewczęta, a następnie postanowiła dla nich założyć szkolę.
Podejmując działalność szkolno-wychowawczą, Zofia Czeska korzystała przede wszystkim z rady jezuitów krakowskich, ale też z rad innych osób świeckich i duchownych. Jednakże jej pomysł na edukację dziewcząt odbiegał od stosowanych dotychczas metod w klasztorach żeńskich.
Pedagogiczne przedsięwzięcia matki Czeskiej miały na uwadze dobro jej wychowanek, uwzględnianie ich potrzeb i możliwości, uświadamianie im własnej wartości poprzez wzajemny szacunek bez względu na stopień zamożności, praktykowanie pobożności, ale i naukę pracy fizycznej oraz korzystanie z wypoczynku na świeżym powietrzu poza miejskim otoczeniem.
Jezuici krakowscy wpisali się w historię powstania Zgromadzenia Sióstr Prezentek tak pod względem duchowym, jak i praktycznym dla prowadzonego przez nie dzieła. Uczestniczyli oni w tworzeniu zasad życia wspólnotowego oraz wychowania dziewcząt.
W kronice Panien Prezentek, zwanej „Historią domową” w 1621 r. odnotowano, że matka Zofia Czeska „czyniła to wszystko za radą o. Piotra Kamockiego SJ, jezuity, który od 1607 r. był prefektem kościoła św. Barbary w Krakowie.
Matka Czeska zabezpieczyła szkolę pod względem prawnym na wzór szkół jezuickich, sporządzając akt darowizny. W akcie tym podkreśliła, że Przełożona Domu Panieńskiego będzie współdziałać z Przełożonym klasztoru św. Barbary w Krakowie co do losów wychowanek.
W roku 1626, Jezuici – o. Fryderyk Szembek SJ w porozumieniu z o. Kameckim SJ przedstawili bp. Marcinowi Szyszkowskiemu, na jego prośbę, zarys ustaw instytutu, o którego zatwierdzenie starała się m. Zofia Czeska.
W maju roku 1627, biskup Marcin Szyszkowski wydał dokument erekcyjny Domu Panieńskiego Ofiarowania NMP, określający podstawy prawne funkcjonowania Domu oraz rodzącego się Zgromadzenia. Równocześnie bp. Marcin Szyszkowski zatwierdził instytut Zofii Czeskiej jako dzieło religijne, a ją samą ustanowił przełożoną i mistrzynią nowej wspólnoty.
Oprócz możliwości korzystania ze szkoły dla mieszkanek Krakowa, w Domu Panieńskim istniała możliwość zamieszkania dla osieroconych, lub biednych dziewcząt. Bogate uczennice płaciły za szkolę, biedne zaś były utrzymywane z funduszy szkoły. Była to pierwsza w Polsce formalnie zorganizowana żeńska szkoła z internatem. Przetrwała ona do dzisiaj.
W roku 1627 na mocy dokumentu erekcyjnego Zgromadzenie Prezentek przeszło spod opieki Jezuitów pod opiekę biskupa krakowskiego, jednak zakonnicy pozostali spowiednikami i kierownikami duchowymi Prezentek.
Do wybitnych jezuitów z kościoła św. Barbary, którzy wpisali się w historię Zgromadzenia Prezentek należą: o. Piotr Kamocki SJ (+1632), o. Fryderyk Szembek SJ (+1644), o. Jan Wielewicki SJ (+1639), o. Przemysław Rudnicki SJ (+1636), o. Henryk Pichert SJ (+1636).
Wpływ jezuitów był tak duży, że Prezentki uważane były kiedyś za gałąź żeńską jezuitów i w Krakowie nazywane były „jezuitkami”.
Więcej informacji o Sł. Bożej Matce Zofii Czeskiej znajduje się [TUTAJ] i [TUTAJ].
Anna Dziemska/ RED.
Przypisy:
- ks. Jan Machniak, „Błogosławiona Matka Zofia Czeska, założycielka Zgromadzenia Sióstr Prezentek”.
- br. Marek M. Urbaniak FSC, brosz.: „Błogosławiona Zofia Czeska , Chrystusowa Pomocnica”.
