Działania Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego mają charakter kompleksowy ‒ dlatego m.in. przed wejściem w życie nowej ustawy powstała Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, której celem jest wspieranie wyjazdów zagranicznych m.in. doktorantów i nauczycieli akademickich. Prace agencji ruszyły 1 października 2017 r., a wiosną 2018 r. ruszyły pierwsze programy przeznaczone dla szerokiego grona osób.
Doktoranci podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie przepisów obowiązujących w podmiocie prowadzącym szkołę doktorską oraz za czyn uchybiający godności doktoranta. W tej kwestii stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej studentów.
***
Szkoły doktorskie nie będą miały formy niestacjonarnej. a taka właśnie funkcjonowała dotychczas w Centrum Teologii Apostolstwa „Pallottianum” w Ołtarzewie Zauważa się, że nie tylko funkcjonujące obecnie studia niestacjonarne, lecz także studia doktoranckie w ogólności, mimo dużej liczby doktorantów, w dużym procencie nie były wieńczone publiczną obroną i nadaniem stopnia naukowego doktora. Sytuacja ta potwierdza się również w Centrum Teologii Apostolstwa.
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisami, jakie obowiązują obecnych doktorantów, wszyscy ci, którzy rozpoczną studia doktoranckie przed rokiem akademickim 2019/2020, będą kontynuować naukę na dotychczasowych zasadach. Przewód doktorski na starych zasadach można otworzyć najdalej do 30 kwietnia 2019 r., przy czym warunkiem wszczęcia przewodu jest publikacja artykułu w czasopiśmie punktowanym. W związku z powyższym – na mocy art. 179 ust. 2 i ust. 5 ustawy przepisy wprowadzające ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce – od 1 maja do 30 września 2019 roku nie będą wszczynane postępowania w sprawie nadania stopnia doktora.
Przewód doktorski, aby nie został on umorzony, albo zamknięty z mocy prawa, należy zakończyć najdalej do 31 grudnia 2021 r. Uwrażliwiamy na to ponad 20 doktorantów Centrum Teologii Apostolstwa, którzy już wszczęli przewody doktorskie i wydaje się, że po ukończeniu studiów doktoranckich zapomnieli o konieczności finalizacji przewodów publiczną obroną doktoratu.
Zgodnie z Konstytucją dla Nauki przed doktorantami wchodzącymi na obie ścieżki uzyskania doktoratu: szkoły doktorskie i tzw. ścieżkę z wolnej stopy, będą stawiane większe wymagania, jeśli chodzi o jakość ich badań i publikacji. Szkoły doktorskie będą musiały być prowadzone w co najmniej dwóch dyscyplinach.
W Konstytucji dla Nauki kładzie się nacisk na to, by naukowcy publikowali w czasopismach naukowych znajdujących się w międzynarodowych bazach, które ułatwiają naukowcom z całego świata docieranie do tych treści. Takie publikacje mają być wyżej punktowane. A resort nauki zobowiązuje się uruchomić nowy program, aby pomóc kolejnym polskim czasopismom naukowym wejść do takich baz.
***
Ponieważ „szkoły doktorskie„ będą wchodzić stopniowo: Doktoranci, którzy rozpoczną studia doktoranckie przed rokiem akademickim 2019/2020, kontynuują naukę na dotychczasowych zasadach. W praktyce zasada ta będzie odnosić się także do osób, które rozpoczną studia doktoranckie w roku akademickim 2018/2019.
Gorąco zachęcamy zatem do zapisywania się do 15 września br. na studia w Centrum Teologii Apostolstwa „Pallottianum” w Ołtarzewie, gdzie prowadzimy studia podyplomowe, przydatne m.in. do awansu zawodowego nauczycieli religii i prowadzenia wspólnot eklezjalnych oraz studia pre-doktoranckie, które najprawdopodobniej, zgodnie z wymogami watykańskiej Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej, będą się kończyć licencjatem kanonicznym, czyli kościelnym i – jak wszystko wskazuje – będą niezbędne dla uzyskiwania doktoratów z „wolnej stopy”. Precyzyjne informacje odnośnie do studiów niestacjonarnych, które wejdą w życie 1 października 20120 r., zostaną podane dopiero po wprowadzeniu odpowiednich zarządzeń przez Władze UKSW. Odnośnie do praktyk zawodowych dla doktorantów ustawa przewiduje, że Doktoranci, którzy rozpoczną naukę w „szkołach doktorskich” zobowiązani są do odbycia do 60 godzin praktyk zawodowych rocznie (Art. 201 ust. 5).
Najważniejszym celem kształcenia doktorantów będzie przygotowanie rozprawy doktorskiej i uzyskanie na jej podstawie stopnia doktora. W żadnej mierze nie ograniczamy możliwości uzyskania kilku stopni doktora, na podstawie kilku rozpraw doktorskich w kilku dyscyplinach – temu może służyć (nieobecny w przypadku studiów wyższych) tryb eksternistyczny, który będzie dotyczył także studentów CTA. W przypadku doktoratu eksternistycznego osoba ubiegająca się o stopień doktora przed wszczęciem postępowania będzie składać wniosek o wyznaczenie promotora (lub promotorów).
Osoba ubiegająca się o stopień doktora w trybie eksternistycznym, analogicznie do wymogów odnoszących się do dotychczasowych studiów niestacjonarnych (m.in. studiów w CTA), będzie zobowiązana wnieść opłatę za przeprowadzenie postępowania w tej sprawie. Wysokość opłaty nie może przekraczać kosztów postępowania, uwzględniających w szczególności koszty wynagrodzeń promotora lub promotora pomocniczego i recenzentów. W uzasadnionych przypadkach rektor, dyrektor instytutu PAN, dyrektor instytutu badawczego lub dyrektor instytutu międzynarodowego może zwolnić z opłaty w całości lub w części. W przypadku nauczyciela akademickiego, albo pracownika naukowego, koszty postępowania ponosi zatrudniająca go uczelnia, instytut PAN, instytut badawczy lub instytut międzynarodowy.
Ks. Marian Kowalczyk SAC
Dyrektor CTA