Kapucyni: Ministranci od św. Augustyna

Liturgiczna Służba Ołtarza w kapucyńskiej parafii pod wezwaniem św. Augustyna we Wrocławiu to liczna grupa chłopców i mężczyzn o określonych zadaniach i funkcjach w zgromadzeniu liturgicznym. Struktura formacyjna ministrantów parafii jest tyleż skomplikowana, co ściśle określona i sformalizowana. Początków jej kształtowania należy szukać w połowie lat 90. Od tego czasu zmiany tejże struktury były co najwyżej kosmetyczne.

Zaczynając posługę przy ołtarzu, chłopiec nie jest jeszcze nazywany ministrantem. Nie jest on jeszcze nawet kandydatem na ministranta. W sensie formalnym jest on aspirantem. Służy w komży bez kołnierzyka (pelerynki) i zasadniczo nie wchodzi na prezbiterium, a jedynie obserwuje misteria liturgiczne z poziomu stopni przed ołtarzem. Po krótkim okresie przygotowania aspirant staje się kandydatem na ministranta. Objawem zewnętrznym tej zmiany jest kołnierzyk, który chłopiec zakłada na komżę (kołnierzyk zawsze jest w kolorze obowiązującym dla danego okresu liturgicznego lub typu celebrowanej liturgii). Nadal nie pełni on żadnych funkcji w zgromadzeniu liturgicznym, oprócz przyglądania się tajnikom ministranckiego fachu. Po około rocznym przygotowaniu (mniej więcej tyle trwa przygotowanie na każdy kolejny etap „kariery” ministranta w naszej parafii) kandydat zrzuca komżę i zakłada albę, cingulum (pasek) oraz taukę, stając się ministrantem w pełnym znaczeniu tego słowa. Notabene, alba i cingulum będą mu już służyć do końca jego przygody z Liturgicznej Służbie Ołtarza.

Pierwszym stopniem ministranckim jest choralista. Przepasany jest on zielonym cingulum, a jego atrybutem są dzwonki, gong i kołatki. Kolejny etap to ceroferariusz (ministrant światła), który nosi białe cingulum. Na tym etapie chłopcy odpowiedzialni są w zgromadzeniu liturgicznym za świece i pochodnie. Po kolejnym roku, dotychczasowy ceroferariusz staje się krucyferariuszem (ministrantem krzyża) i zakłada fioletowy pas. Jego zadania to noszenie krzyża w czasie mszy i nabożeństw, a także opieka nad mszałem i innymi księgami liturgicznymi. Ostatni stopień Liturgicznej Służby Ołtarza przed promocją na lektora to ministrant ołtarza. Przepasany jest czerwony cingulum i odpowiedzialny jest za paramenty liturgiczne (np. kielich, ampułki, patena), służy do wody, kadzidła, a także przy chrztach.

Po przebrnięciu przez wszystkie powyższe stopnie posługi ministranckiej w naszej parafii (co trwa zazwyczaj 5-6 lat), chłopiec jest kierowany się na tzw. kurs lektorski przy wrocławskiej archikatedrze lub przygotowuje się do posługi lektorskiej przy parafii. Po rocznym przygotowaniu ministrant jest gotowy do założenia żółtego cingulum i krzyża z San Damiano na żółtym sznurze, na znak pełnienia funkcji ministranta Słowa Bożego. Jest on dopuszczony do czytania Pisma Świętego w czasie mszy i nabożeństw. Od tego momentu może także pełnić rolę animatora dla młodszych ministrantów. Żółty pas i krzyż pozostaną z nim aż do ostatniego etapu ministranckiej formacji, zmieniać będą się jedynie kolory szkaplerzy i sznurów przy krzyżu. Niebieski kolor szkaplerza i sznurka oznaczają funkcję ministranta Słowa Bożego komentatora. Jest on odpowiedzialny za przygotowanie i proklamowanie komentarzy do czytań liturgicznych czy innych wydarzeń w czasie misterium, które tego komentarza wymagają, a także za wyczytywanie wezwań modlitwy powszechnej. Kolejny etap to ministrant Słowa Bożego: ceremoniarz, który nosi szkaplerz i sznurek w kolorze czerwonym. Ceremoniarze bezpośrednio asystują celebransowi przy sprawowaniu świętych obrzędów (wniesienie ewangeliarza, opieka nad mszałem czy przygotowanie darów), są także odpowiedzialni za przebieg całej liturgii, w której uczestniczą. To z ich grona we wrześniu każdego roku wybierany jest prezes wspólnoty. Niejako obok głównych funkcji leży posługa psałterzysty. Jest ona przeznaczona dla ministrantów Słowa Bożego obdarzonych darem anielskiego głosu. Podczas pełnienia swej posługi psałterzysta wdziewa żółty szkaplerz.

Ostatnim stopniem ministranckiej formacji przy parafii św. Augustyna jest posługa lektoratu (tzw. lektor ustanowiony, lektor II stopnia). Posługa lektoratu jest czymś innym, niż funkcja lektora (w naszej parafii zwanego ministrantem Słowa Bożego) w zgromadzeniu liturgicznym. Lektor ustanowiony może w imieniu Kościoła przewodniczyć nabożeństwom, błogosławić pokarmy w Wielką Sobotę, a nawet dokonać pogrzebu chrześcijańskiego. Błogosławieństwa na ten stopień chrześcijańskiego wtajemniczenia może udzielić jedynie biskup lub przełożony zgromadzenia zakonnego (przeor, prowincjał, generał). Strój lektorów ustanowionych w parafii św. Augustyna różni się od stroju ceremoniarza złotymi ornamentami na rękawach.

Ministranci, którzy nie wywiązują się ze swoich zadań w sposób zadowalający (czy to z powodu lenistwa, czy też z powodu nadmiernej ilości obowiązków), także mogą znaleźć dla siebie miejsce we wspólnocie. Przewidziana dla nich została rola tzw. ministranta-gościa. Najczęściej odnajdują się w niej ministranci starsi, którym praca czy obowiązki rodzinne nie pozwalają na pełne angażowanie się w sprawy wspólnoty ministranckiej. Ich strój stanowią alba i białecingulum (bez krzyża czy tauki). Nie powinni oni pełnić żadnych funkcji podczas mszy czy nabożeństwa.