„Kaplica ostatniego pożegnania” na cmentarzu w Rychwałdzie koło Żywca, którą wzniesiono z inicjatywy miejscowych franciszkanów konwentualnych, została nominowana do prestiżowej Nagrody Budynku Roku 2022 (2022 Building od the Year Awards) w kategorii „architektury sakralnej”. Obok 62 obiektów z całego świata jako jedyna realizacja z Polski ubiega się o wyróżnienie przyznawane przez międzynarodowy portal architektoniczny – ArchDaily.
Kaplicę o powierzchni 140 m kw. zaprojektowali Jakub Turbasa i Bartłomiej Pyrzyk. Jej wystrój i kształt – z podziałem na sferę sacrum i profanum – nawiązuje do mistycznego charakteru śmierci. Budynek ma duże, trójkątne przeszklenia i niewielką ilość detali.
Jak tłumaczy Jakub Turbasa w rozmowie na łamach portalu Architekturaibiznes.pl, przedsionek kaplicy został specjalnie przyciemniony, aby tworzyć wrażenie niematerialności miejsca.
„Architektura sakralna winna stanowić wrażliwą oprawę dla ciszy modlitwy, skupienia medytacji czy wspólnotowego przeżywania eucharystii. W chrześcijańskim rozumieniu zadaniem sztuki sakralnej jest odsłanianie rzeczywistości ukrytej, a finalnie prowadzenie/pośredniczenie do spotkania z Bogiem. Niemniej jednak żaden twórca, choćby najznamienitszy, nie jest w stanie wzbudzić tego doświadczenia u odbiorcy. To pewna tajemnica” – zauważa.
Jak wyjasnia, projekt kaplicy łączy dwie odwieczne tradycje budowania chrześcijańskich obiektów sakralnych: koncepcję drogi oraz koncepcję miejsca. „Z uwagi na funkcję budowli – miejsce ostatniego pożegnania – w koncepcji projektowej wybrzmiewa wspomnienie ważnej dla chrześcijan tzw. Drogi Paschalnej. Droga Paschalna odnosi się do ostatnich chwil życia Chrystusa – od pasji, poprzez śmierć, aż do zmartwychwstania – dodaje architekt, pokreślając, że elementy te zostały wyrażone w projekcie w sposób symboliczny.
Kaplica wykończona została drewnianymi panelami. W środku umieszczono ikony autorstwa Grety Leśko i zabytkowy krucyfiks. Architektura wnętrza, zdaniem projektantów, naturalnie prowadzi wzrok ku górze oraz światłu. Budynek kaplicy posiada duże, trójkątne przeszklenia i niewielką ilość detali.
Prace murarskie wykonał Tomasz Pawlus, a stolarskie – Michał Drewniak. Obok kaplicy powstały pomieszczenia towarzyszące: chłodnie, pokoje techniczne, pomieszczenia gospodarcze i toalety.
Wzniesienie kaplicy zainicjował kustosz sanktuarium w Rychwałdzie o. Bogdan Kocańda OFMConv. Inwestorem była franciszkańska parafia pod wezwaniem św. Mikołaja Biskupa w Rychwałdzie.
Projekt kaplicy w Rychwałdzie był już wielokrotnie nagrodzony. Otrzymał m.in. pierwszą nagrodę: w konkursie „Salon Architektury 2021” Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP za najlepszy zrealizowany projekt małopolskich architektów. Był wyróżniony w konkursie „Nagroda roku SARP 2021” za najlepszy obiekt architektoniczny zrealizowany do końca 2020 r. w Polsce.
Ogłoszenie wyników 17 lutego br. Wciąż można oddawać głos na nominowany projekt pod tym linkiem.