Do końca przyszłego roku Kraków wzbogaci się o jeszcze jedno muzeum. Będzie to Muzeum Misyjne z multimedialną wystawą poświęconą pierwszym polskim błogosławionym misjonarzom-męczennikom, zamordowanym w peruwiańskim Pariacoto. Będzie ono otwarte przy Franciszkańskiej 4, gdzie przez sześć lat bł. Zbigniew Strzałkowski i bł. Michał Tomaszek studiowali i odbywali formację zakonną i kapłańską.
W muzeum będzie można zobaczyć m.in. rower i maszynę do pisania o. Michała, radio bł. Zbigniewa, ich dokumenty, rzeczy osobiste, medale pamiątkowe oraz wiele innych pamiątek po nich. Prezentowane będą także materiały audiowizualne i filmy im poświęcone. Prowadzone będą panele dyskusyjne. Ekspozycja wypełni dotychczasową lukę w polskiej nauce, muzealnictwie i oświacie.
Dzięki multimedialnemu charakterowi ekspozycji zaprezentowane zostaną też emisje materiałów audiowizualnych i filmów poświęconych franciszkańskim męczennikom. Wystawa będzie miała interdyscyplinarny charakter, a proces tworzenia jej narracji realizowany będzie pod merytorycznym nadzorem specjalnie powołanego zespołu ekspertów oraz przy zastosowaniu różnych dyscyplin naukowych.
Kluczowym elementem projektu jest oferta nowatorskiej formy wystawy wykorzystującej nowoczesne technologie multimedialne, w tym technologię mappingu (technika rzutowania graficznie obrazów) – w miesiącach letnich część wystawy prezentowana będzie w formie plenerowej na dziedzińcu przed klasztorem. Multimedialna forma wystawy ożywi pamięć o jej bohaterach. Scenariusz wstawy zostanie opisany przy wykorzystaniu wielu języków (w tym co najmniej angielskiego, hiszpańskiego). Zostanie też uzupełniony komentarzami naukowców i materiałami źródłowymi.
Do wykonania ekspozycji wybrano studio projektowe specjalizujące się w kompleksowym projektowaniu i wykonawstwie ekspozycji muzealnych (Studio Projektowe Marek Suchowiak). Wyboru dokonano nie tylko w oparciu o artystyczne, przestrzenne i funkcjonalno-użytkowe kryteria tworzenia ekspozycji, ale również o wymogi związane z:
a) doświadczeniem w tworzeniu wystaw multimedialnych o tematyce religijnej (wykonawca może się pochwalić wyjątkowymi dokonaniami na tym polu, projekt i realizacja wystawy czasowej „Obrazy Jezusa Miłosiernego wg wizji św. Faustyny”, projekt i realizacja wystawy czasowej „Lucas Cranach – Chrystus błogosławiący dzieci”);
b) kryterium współpracy z kluczowymi państwowymi instytucjami kultury (m. in. Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Żup Krakowskich).
Wstępna koncepcja wystawy doczekała się już opracowania – została zarysowana z uwzględnieniem całego zasobu informacyjnego, obecnego stanu zbioru zgromadzonych materiałów i przeprowadzonych rozmów, które staną się częścią ekspozycji. W zamyśle zaplanowano opowiedzenie historii (wystawa będzie miała charakter narracyjny) – zarysowanej w trzech odsłonach.
Pierwsza to historia życia bohaterów, opowieści – bł. o. Zbigniewa Strzałkowskiego i bł. o. Michała Tomaszka. Historia zostanie opowiedziana poprzez zachowane świadectwa materialne – przedmioty które im służyły, dokumenty, pisane teksty, relacje rodziny, przyjaciół, współbraci, oraz materiał zdjęciowy. W tej części planowany jest też udział żywych narracji opowiedzianych ustami osoby mających bezpośredni związek i kontakt z bohaterami wystawy. W ten sposób, obszerny i inspirujący dla innych, zaprezentowana zostanie droga, która prowadziła dwójkę młodych ludzi z ich miejsca urodzenia i wychowania poprzez doświadczenie seminarium, decyzję o wstąpieniu do zakonu aż po wybór bycia misjonarzem. W tej części kluczowe są ich osobiste doświadczenia, relacje, przemyślenia świadczące, kim naprawdę byli. Bardzo ważne są tu relacje ich bliskich i przyjaciół oraz osób trzecich.
W części drugiej przedstawiona zostanie praca misyjna. Ważne będzie umiejętne nakreślenie tła geograficznego, problematyki polityczno-historycznej i społecznej oraz wyzwań związanych z codzienną pracą misyjną. Ta część komentowana fragmentami listów bohaterów pokaże komplikująca się sytuację polityczną panującą w Peru. Atmosferę terroru, dramatu całej lokalnej społeczności, narastającą świadomość zbliżającego się zagrożenia i decyzje, które w obliczu tej sytuacji podejmowali bohaterowie.
Część trzecią stanowiła będzie instalacja centralna w sposób symboliczny opisująca męczeństwo o. Michała i o. Zbigniewa. W tej części ważne jest również odniesienie do niezwykle dramatycznych faktów udokumentowanych w wyniku przeprowadzonego dochodzenia. W tej części zwiedzający będą mieli okazje zobaczyć odznaczenia, jakie pośmiertnie otrzymali męczennicy, m.in. najwyższe odznaczenia Peru i Polski.
Pod koniec 2024 r. planowany jest kolportaż specjalnych folderów promocyjnych (4 000 sztuk). Dostępna będzie również wersja elektroniczna do dyspozycji dla internautów. Na stronie Muzeum Misyjnego pojawi się dokumentacja audiowizualna prezentująca przygotowanie ekspozycji, dzięki której osoby odwiedzające stronę będą mogły na bieżąco śledzić proces tworzenia wystawy oraz dokładnie obejrzeć wybrane eksponaty i materiały.
Koordynacją projektu zajmie się Biuro Promocji Kultu Męczenników, które popularyzuje wiedzę o błogosławionych od 2015 r. Do dziś Biuro przeprowadziło razem 554 różnych akcji z męczennikami w tym w 138 miejscach zagranicznych, takich krajach jak: Peru, Wielka Brytania, Włochy, Stany Zjednoczone, Belgia, Francja, Szwecja, Węgry, Słowacja, Holandia, Niemcy, Rosja, Rwanda, Ekwador, Japonia). Działania też oparte są o stronę internetową i aplikację mobilną (również aplikacja mobilna w języku hiszpańskim).
W okresie tym udało się rozdystrybuować: 28 000 szt. publikacji w różnych językach; 91 500 szt. różańców; 495 000 szt. obrazków z relikwiami II stopnia, drukowanymi w dziewięciu językach. Ich relikwie I stopnia „ex osiibus” (cząstki kości) są już w 358 miejscach w Polsce i 235 miejscach za granicą. Biuro prowadzi również akcje charytatywne.
Ekspozycja może stać się w wymiarze krajowym i międzynarodowym siłą napędową do promowania uniwersalnych wartości i społeczno-duchowego przesłania opierającego się na czynieniu dobra i zapobieganiu złu, a także na niesieniu pomocy.
„Ci nasi bracia nie tylko zanieśli Dobrą Nowinę mieszkańcom Andów, ale również na co dzień świadczyli im pomoc charytatywną i dbali o ich edukację. W czasie suszy i głodu włączyli się w krajowe i diecezjalne programy żywnościowe Caritas. Wspomagali szkoły w rozbudowie, wyposażeniu bibliotek. Miejscowych chłopów uczyli profilaktyki związanej z niebezpieczną w tamtym rejonie cholerą. Zdobywali dla nich leki i sami wozili chorych do szpitala. Przygotowali projekt budowy instalacji wodnej” – przypominają franciszkanie.
„Miejscowa ludność w pierwszej kolejności misjonarzy identyfikuje z krajem ich pochodzenia. Dlatego nieprzypadkowo są nazywani ambasadorami państw, z których się wywodzą” – dodają zakonnicy.
Władze peruwiańskie w bardzo krótkim czasie po ich śmierci męczeńskiej uhonorowały ich najwyższym odznaczeniem państwowym – Wielkim Oficerskim Orderem „El Sol del Peru” (Słońce Peru). A w tym roku polskie władze pośmiertnie odznaczyły ich Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej „za wybitne zasługi w długoletniej działalności misyjnej i charytatywnej, za krzewienie oświaty wśród dzieci i młodzieży w Peru”.
O. Zbigniew Strzałkowski i o. Michał Tomaszek po dwóch latach pracy duszpasterskiej w Polsce pod koniec lat 80. XX w. udali się na misje do Peru. Główną ich działalnością w Pariacoto była praca ewangelizacyjna prowadzona w ponad 70 andyjskich miejscowościach. Nie szczędzili też sił i czasu na pracę charytatywną. 9 sierpnia 1991 r. o. Zbigniew (l. 33) i o. Michał (l. 31) zostali pojmani i zastrzeleni przez terrorystów z komunistycznego ugrupowania „Sendero Luminoso” (Świetlisty Szlak). 5 grudnia 2015 r. zostali beatyfikowani w Chimbote, stolicy diecezji na terenie której żyli. W Polsce ich liturgiczne wspomnienia obchodzone jest 7 czerwca.
jms