W 2023 r. na Jasną Górę przybyło 3,6 mln pielgrzymów. To o 1,1 mln więcej niż w poprzednim roku. W Zakonie Paulinów był to rok poświęcony o. Augustynowi Kordeckiemu w 350. rocznicę jego śmierci. Obchodzony był jubileusz 70-lecia Apelu Jasnogórskiego. Letnie piesze pielgrzymowanie wciąż postrzegane jest jako fenomen. Po raz pierwszy odbyły się ogólnopolskie pielgrzymki: Kół Gospodyń Wiejskich, Drifterów i Straży Ochrony Kolei. W drugim roku wojny w Ukrainie nie brakowało modlitwy o pokój i różnego rodzaju form wsparcia dla wschodnich sąsiadów. – Miłość i dobroć nie mogą nużyć, a zło nigdy nie odniesie ostatecznego zwycięstwa – przypomniano. Rozpoczęły się duchowe przygotowania do peregrynacji Obrazu Nawiedzenia w arch. częstochowskiej w 2024-2025 r.
Rok 2023 był też i na Jasnej Górze czasem przygotowania do wrześniowej beatyfikacji Rodziny Ulmów oraz dziękczynienia za wyniesienie ich do chwały ołtarzy. Józef i Wiktoria Ulmowie oraz ich siedmioro dzieci ponieśli śmierć za pomoc żydowskim sąsiadom w czasie niemieckiej okupacji. Z modlitwą o miłosierne serca i dłonie wzorem Samarytan z Markowej docierały piesze pielgrzymki, zwłaszcza Przemyska Archidiecezjalna. Szczególny wymiar miała modlitwa za rodziny przy relikwiach nowych Błogosławionych podczas wrześniowej Pielgrzymki Małżeństw i Rodzin. Od Jasnej Góry rozpoczęła się wówczas peregrynacja po Polsce relikwii męczenników. Odbyła się konferencja poświęcona „Polakom ratującym Żydów”. Odsłonięto dedykowaną im instalację, w którą wkomponowano cegłę z domu rodzinnego Józefa Ulmy.
W 2023 roku przypadła 70. rocznica rozpoczęcia Apelu Jasnogórskiego. O jego fenomenie, dziedzictwie i duszpasterskich szansach rozmawiano podczas konferencji naukowo-pastoralnej. Podkreślono m.in. wielki potencjał ewangelizacyjny i duszpasterski Apelu, który jest głęboko zakorzeniony w świadomości polskich katolików. Także w programach pieszych pielgrzymek nie zabrakło rozważań na temat istoty tej wieczornej modlitwy. Szczególny charakter miał Apel Jasnogórski 8 XIII 2023 r., dokładnie w 70. rocznicę jego powstania, który poprowadził Prymas Polski abp Wojciech Polak. Modlił się o jedność w rodzinach, wspólnotach, w Kościele i w Ojczyźnie.Uczestniczył w nim Prezydent RP Andrzej Duda. Poczta Polska wprowadziła do emisji znaczek z Wizerunkiem Matki Bożej Jasnogórskiej i słowami: „Jestem, Pamiętam, Czuwam”. Odbył się koncert zrealizowany przez Telewizję Polską: „Modlitwa Pokoleń”.
Rok 2023 to również w Zakonie Paulinów i w jego sercu, na Jasnej Górze, rok jubileuszowy poświęcony bohaterskiemu obrońcy przed „szwedzkim potopem” o. Augustynowi Kordeckiemu w 350. rocznicę śmierci i 420. jego urodzin. Odbyły się spotkania ukazujące życie i posługę wybitnego paulina oraz dzieje Jasnej Góry, wystawa plenerowa, a nawet pielgrzymka biegowo-rowerowa z Knurowa, szlakiem miejsc związanych z o. Kordeckim, czyli od Iwanowic, miejsca urodzenia, przez Wieruszów, gdzie mnich zmarł. Poczta Polska we współpracy z częstochowskim klasztorem wydała okolicznościowy znaczek. W hołdzie obrońcy Jasnej Góry odbyły się koncerty, zabrzmiały m.in. „Nieszpory o Matce Bożej Królowej Polski” Pawła Łukaszewskiego do tekstu Jerzego Wojtczaka-Szyszkowskiego.
Modlitwę o pokój, nowe powołania kapłańskie i zakonne, pamięć o dziedzictwie św. Jana Pawła II przynosili przybywający latem na Jasną Górę pątnicy. Piesze pielgrzymowanie było w tym roku także wielkimi rekolekcjami o Kościele. Realizowano pogram roku duszpasterskiego w Polsce „Wierzę w Kościół Chrystusowy”. – Piesza pielgrzymka pokazuje jak piękny jest Kościół, jak ważna jest wspólnota i jedność – podkreślali ci, którzy doświadczyli tych jedynych w swoim rodzaju rekolekcji w drodze. Jak zauważali przewodnicy wielu grup, „pielgrzymki młodnieją”. Np. w jednej z najliczniejszych – pielgrzymce radomskiej, szacowano, że co piąty uczestnik, to dziecko, które nie ukończyło 13-14. roku życia. – Piesze pielgrzymowanie ze względu na swoją skalę wciąż pozostaje światowym fenomenem” – powiedział bp Krzysztof Zadarko, przewodniczący Rady ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek KEP. W 228 grupach przyszło 77,5 tys. pątników. W 200 grupach rowerowych dotarło 8,6 tys. osób, a w 17 pielgrzymkach biegowych 475 osób. Grupom ujętym w statystykach towarzyszyło w drodze tysiące tych, którzy z różnych względów nie zdecydowali się na pokonanie całej trasy pielgrzymki.
Kolejne setki Polaków, poprzez swą gościnność, włączyły się w pielgrzymowanie.
Jak zauważył rzecznik Jasnej Góry o. Michał Bortnik, pielgrzymowanie na Jasną Górę, zwłaszcza to piesze, przeobraża się. Jednym z doświadczeń okresu pandemii, które zostało przeniesione było pielgrzymowanie przez określony odcinek trasy. Wiele osób wybrało się np. tylko na jeden dzień w drogę, dla niektórych było to pierwsze w życiu doświadczenie pielgrzymki. Ten nowy trend np. w Lubelskiej Pieszej Pielgrzymce nazwano „pielgrzymuj, ile możesz”.
Dla wiernych arch. częstochowskiej rozpoczął się czas bezpośredniego duchowego przygotowania do peregrynacji Obrazu Nawiedzenia w ich wspólnotach parafialnych i zakonnych. Od lipca trwa tzw. nowenna miesięcy przed peregrynacją. Wpisuje się ona w czuwania wiernych w każdą noc z 11 na 12 dzień miesiąca i jest duchowym przygotowaniem na to szczególne spotkanie z Maryją i Jej Synem. Ponadroczny czas nawiedzenia kopii Cudownego Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej potrwa od 6 kwietnia 2024 r. do 3 maja 2025 r.
Jasna Góra i w tym roku była mocno wpisana w modlitwę Kościoła Powszechnego.Odpowiadając na prośbę papieża Franciszka w sanktuariach maryjnych na całym świecie 31 maja zanoszone były modlitwy w intencji trwającego Synodu Biskupów o synodalności. Tego dnia na Jasnej Górze Mszę św. w imieniu Konferencji Episkopatu Polski celebrował abp Marek Jędraszewski, zastępca przewodniczącego Episkopatu Polski. Jasna Góra włączyła się już kolejny raz także w kampanię Red Week organizowaną przez Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie, a w tym roku szczególnie w pomoc chrześcijanom w ramach kampanii “S.O.S dla Ziemi Świętej”.Wyrazem tego jest również szopka bożonarodzeniowa przywieziona z Betlejem, wyrzeźbiona w drzewie oliwnym przez tamtejszych chrześcijan. Znajduje się w Bastionie św. Barbary i jest znakiem pamięci o wyznawcach Chrystusa żyjących na terenach ogarniętych wojną czy zmagających się z materialnymi skutkami konfliktu. Apelem Jasnogórskim zainaugurowany został i w tym roku Dzień Modlitwy i Pomocy Materialnej Kościołowi na Wschodzie organizowany w drugą niedzielę Adwentu przez Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie KEP. Jasna Góra jest także miejscem modlitwy i spotkań środowisk misyjnych.
Obok tych tradycyjnych pielgrzymek, na stałe wpisanych w jasnogórski kalendarz, nawet od kilku wieków, wciąż przybywają nowe. W tym roku po raz pierwszy odbyły się pielgrzymki: Kół Gospodyń Wiejskich, Drifterów i Straży Ochrony Kolei.
Z udziałem 1,4 tys. kleryków odbyła się 6. Ogólnopolska Pielgrzymka Wyższych Seminariów Duchownych. Tradycyjnie, co 5 lat, alumni i wychowawcy wszystkich seminariów diecezjalnych i zakonnych w Polsce spotykają się u Matki Bożej. Szczególnym gościem pielgrzymki był prefekt watykańskiej Dykasterii ds. Duchowieństwa kard. Lazarus You Heung-sik.
W ramach obchodów 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej z udziałem przedstawicieli szkół należących do Delegatury w Częstochowie Kuratorium Oświaty w Katowicach, Wśród wyróżnionych Medalem Komisji Edukacji Narodowej za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania znalazła się Jakże jasna Góra. To szczególne miejsce związane nie tylko z kultem religijnym, ale także z historią naszego narodu. To miejsce pamięci, odkrywania narodowej i chrześcijańskiej tożsamości, poczucia wspólnotowości. To także miejsce szeroko rozumianej działalności edukacyjnej, dydaktycznej, wychowawczej dzieci i młodzieży, ale także kształcenia i doskonalenia nauczycieli – uzasadniano. Na Jasnej Górze realizowanych jest wiele inicjatyw edukacyjnych, nie tylko o charakterze regionalnym, ale również ogólnopolskim.
Jubileusz 40-lecia powstania obchodził dwumiesięcznik „Jasna Góra”. Pismo dociera do rzeszy Polaków w kraju i zagranicą.
Muzyka ze zbiorów Jasnej Góry z kompozycjami Marcina Józefa Żebrowskiego otrzymała FRYDERYKA, jedną z ważniejszych polskich nagród muzycznych za Album Roku „Vesperae in Visitatione Beatae Mariae Virginis” (nieszpory na święto Nawiedzenia NMP) w kategorii Muzyka Dawna.
Mirosława Szymusik @JasnaGóraNews
Pełne Sprawozdanie Kustosza z działalności Jasnogórskiego Sanktuarium w Roku Pańskim 2023
Jasną Górę nawiedziło w 2023 roku blisko 3.600.000 pielgrzymów.
Piesze pielgrzymowanie w tym roku nazwać można wielkimi rekolekcjami o Kościele. Realizowano pogram roku duszpasterskiego w Polsce „Wierzę w Kościół Chrystusowy”.
Piesza pielgrzymka pokazuje jak piękny jest Kościół, jak ważna jest wspólnota i jedność – podkreślali ci, którzy doświadczyli tych jedynych w swoim rodzaju rekolekcji w drodze. Jak zauważali przewodnicy wielu grup, „pielgrzymki młodnieją”. Np. w jednej z najliczniejszych – pielgrzymce radomskiej, szacowano, że co piąty uczestnik, to dziecko, które nie ukończyło 13-14. roku życia. – Piesze pielgrzymowanie ze względu na swoją skalę wciąż pozostaje światowym fenomenem” Grupom ujętym w statystykach towarzyszyło w drodze tysiące tych, którzy z różnych względów nie zdecydowali się na pokonanie całej trasy pielgrzymki. Kolejne setki Polaków, poprzez swą gościnność, włączyły się w pielgrzymowanie.
Na Jasną Górę w pielgrzymkach pieszych, rowerowych, biegowych, rolkowych i konnej dotarło w sumie ok. 87 tys. osób:
– 228 pielgrzymek pieszych – a w nich 77 570 osób
– 200 grup rowerowych – 8 677osób
– 17 grup biegowych – 475 osób
– 2 rolkowe – 97 osoby
– 1 konna – 17 osób
Najliczniejsze pielgrzymki to:
41. Pielgrzymka Tarnowska – 5 497 osób,
44. Radomska Pielgrzymka Piesza – 5 tys. 215,
42. Krakowska Pielgrzymka Piesza – 4,5 tys.
i 312. Warszawska Pielgrzymka Piesza – 4,3 tys. pątników.
Tajemnicę Najświętszej Eucharystii kapłani sprawowali /50.447/ razy
Rozdzielono Komunii św. /2.900.000/
Sakrament Małżeństwa zawarło – /24/ pary.
Ochrzczono – /31/ dzieci.
Jasnogórscy spowiednicy poświęcili pielgrzymom /20.522/ godzin służąc w konfesjonale poprzez sprawowanie Sakramentu Pojednania.
Różne grupy modlitewne odbyły /209/, czuwań nocnych
W Księdze Wotywnej zarejestrowano 815 wot dziękczynno-błagalnych.
W sobotniej nowennie do Matki Bożej Jasnogórskiej złożono 460.000 kartki z prośbami i podziękowaniami.
Przy jasnogórskim sanktuarium działają grupy apostolskie:
a/ Jasnogórska Rodzina Różańcowa
b/ Sodalicja Mariańska
c/ Asysta Jasnogórska
d/ Franciszkański Zakon Świeckich
e/ Duszpasterstwo Młodzieżowe
f/ Jasnogórska Wspólnota Odnowy w Duchu Świętym „Kana”
g/ Centralny Ośrodek Duchowej Adopcji Dziecka Poczętego
h/ Chór Jasnogórski
i/ Intradziści i Orkiestra Jasnogórska
j/ Jasnogórskie Centrum Modlitwy Zawierzenia
k/ Armia św. Michała Archanioła
l/ Bractwo Eucharystyczne
ł/ Bractwo NMP Królowej Polski
m/ Wspólnota „Z Maryją ratuj człowieka”
n/ Wspólnota bł. Euzebiusza
We wspólnocie Jasnogórskiej Rodziny Różańcowej ponad 2000 osób zobowiązało się do odmawiania różańca w intencjach nawrócenia grzeszników i o pokój na świecie.
W Parafialnych Księgach Pielgrzymów zanotowano 560 wpisów.
W Jasnogórskim Centrum Zawierzenia do księgi oddania Matce Bożej wpisało się /80/ osoby.
We wspólnocie „Z Maryją ratuj człowieka”, pod opieką o. Kazimierza Manieckiego trwa modlitwa za tych, których zbawienie jest zagrożone. Wspólnota liczy 10.035 osób z Polski i z zagranicy. Rozdano blisko /40.000/ obrazków z modlitwą. Foldery z inicjatywą modlitewną „Z Maryją ratuj człowieka” są wydawane nie tylko w języku polskim, ale również w języku angielskim, włoskim, francuskim i ukraińskim, chorwackim i niemieckim. Drogą pocztową wysłano /7000/ listów i paczek z materiałami propagującymi dzieło modlitwy. Jasnogórskie Centrum Modlitwy Zawierzenia nawiedziło po różne materiały – obrazki, plakaty bądź na rozmowę duchowa ponad 2.500 osób.
W Jasnogórskiej Księdze Abstynencji podejmując czasową lub całkowitą abstynencję od alkoholu, nikotyny, narkotyków, hazardu, pornografii i uzależnienia od Internetu wpisało się /348/ osób.
Darem modlitwy za młodzież przygotowującą się do sakramentu bierzmowania i za kleryków podjęły /110/ osoby, 300 osób kontynuuje modlitwę za swoje dzieci i wnuków przez całe życie.
Jasnogórskie Kancelarie o. Przeora, o. Kustosza i inne wysłały ponad 250 000 listów, i ok. 32.000 e-mailów.
W Sanktuarium Jasnogórskim działa Bractwo Najświętszej Maryi Panny Królowej Korony Polskiej, które prowadzi 4 wspólnoty:
Wspólnotę Zawierzenia Rodzin, które w każdą 1 sobotę miesiąca prowadzi zawierzenie Niepokalanemu Sercu NMP;
Wspólnotę „Niespokojnych Nadzieją” dla osób w wieku od 25 do 40 lat poszukujących męża i żony,
Wspólnotę osób, którzy oddali się w niewolę miłości na wzór św. Ludwika Grignion de Monforta, akt oddania ma miejsce dwa razy w roku 25 marca i 8 grudnia każdego roku; blisko 20 par zawarło związek małżeński
Wspólnota małżeństw i rodzin, która powstała poprzez zawierzenie Niepokalanemu Sercu Maryi ze wspólnoty „Niespokojnych nadzieją”.
Z posługi jasnogórskich egzorcystów w Sanktuarium skorzystało blisko 420 osób, oraz przeprowadzono niezliczoną ilość rozmów telefonicznych.
Wspólnota Odnowy w Duchu Świętym „Kana” pod opieką o. Dariusza Kropacza podczas cotygodniowych spotkań gromadzi wiernych na wspólną modlitwę.
Duszpasterstwo „Na Halach” prowadzone przez o. Savio Folcholc w kaplicy świętego Józefa gromadzi co niedziela uczestników Eucharystii. Przy duszpasterstwie działa także zespół wokalno – instrumentalny liczący 40 osób oraz zespół dziecięcy liczący 30 dzieci.
W kaplicy świętego Józefa na halach odbywały się spotkania różnych grup pielgrzymkowych między innymi wspólnoty Odnowy w Duchu świętym „Kana”, „Sodalicji Mariańskiej” Z Filmu „Cuda i Łaski” skorzystało 2.680 osoby, w tym: Maturzyści, dzieci komunijne, Rodziny i pielgrzymi indywidualni. Ponadto rozszerza się kult św. Józefa. Wpłynęło 2725 próśb i podziękowań do św. Józefa. Odbywa się też peregrynacja 3 figurek św. Józefa na terenie naszej archidiecezji.
W każdą niedzielę, po Mszy św. kolejne rodziny przyjmują figurę wraz z przygotowanym modlitewnikiem na cały tydzień.
Także w pierwszą niedzielę miesiąca, po Mszy św. odbywa się nowenna ku czci św. Józefa.
W Kaplicy Sióstr USJK, 2 razy w miesiącu jest odprawiana Eucharystia w intencjach próśb i podziękowań złożonych przez czcicieli św. Józefa.
W I-sobotę miesiąca, odbywają się spotkania formacyjne grupy „Niespokojni Nadzieją” oraz Zjazdy dla grup pielgrzymkowych, Służby Zdrowia, Maturzystów, Ludzi Bezdomnych, społeczności Romów, Anonimowych Alkoholików.
Czciciele św. Józefa korzystają bardzo często z duchowego wsparcia
i rozmów z posługującą w kaplicy Siostrą
Światła i nadziei na drodze życia poprzez Jasnogórski Telefon Zaufania szukało 1200 osób. Czynny w poniedziałek od godziny 20.00 do 24.00, w której posługują wolontariusze duchowni i świeccy. W tematyce rozmów przeważał temat samotności, cierpienia i lęku.
Do Centralnego Ośrodka Krzewienia Duchowej Adopcji na Jasnej Górze zgłosiło się 300 osób, modlitwę duchowej adopcji podjęło 1200 osób. W Ośrodku prowadzone są zapisy do Armii Michała Archanioła – Wspólnoty, której członkowie otaczają duchową troską Paulinów posługujących na Jasnej Górze. Aktualnie w Armii Michała Archanioła jest 2800 osób.
We wspólnocie Armii św. Michała Archanioła aktualnie jest 2850 osób modlących się za Paulinów posługujących na Jasnej Górze.
Do Księgi Modlitwy Apelowej wpisano /58.000/ próśb.
Do Jasnogórskiego Punktu Charytatywnego działającego przy ul. Św. Barbary 6 przychodzi tygodniowo ok. 150 osób. Są to przede wszystkim renciści i osoby na świadczeniach przedemerytalnych oraz rodziny z dziećmi. Niektórzy prowadzą jednoosobowe gospodarstwa domowe, a inni wraz ze współmałżonkami, co oznacza, że w skali roku udzielamy realnej pomocy dla ok. 10 000 osób. Placówka finansowana jest głównie z funduszy klasztornych, a także pojawiają się przelewy pieniężne od darczyńców i ofiary indywidualne. Z tych środków zakupujemy przede wszystkim pieczywo, warzywa i żywność z długim terminem do spożycia. Udzielamy także wsparcia finansowego w realizacji recept (175 razy). W mijającym roku współpracując z częstochowskim Bankiem Żywności, podopieczni otrzymywali także owoce i nabiał (około 7 ton). Głównie dzięki wieloletniej współpracy z Radiem Jasna Góra nasz punkt stał się miejscem przyjmowania i dystrybuowania używanej odzieży. W mijającym roku od darczyńców indywidualnych przyjęliśmy i rozdaliśmy ok. 60 ton ubrań. Po raz kolejny zorganizowaliśmy także z innymi organizacjami pomocowymi z Częstochowy 7. Światowy Dzień Ubogich, w którym wzięło udział ok. 100 osób.
W tym roku dzięki programowi „60+” Ministerstwa polityki społecznej i rodziny mogliśmy 20 seniorom wydawać obiady dwa razy w tygodniu przez 6 miesięcy. Z racji świąt Wielkanocnych i Bożego Narodzenia przygotowaliśmy ok. 180 paczek żywnościowych. W tym roku dzięki życzliwości jasnogórskich pielgrzymów w paczkach mogły się znaleźć także słodycze. W tego rocznej Wigilii wzięło udział 90 osób.
W Jasnogórskim Punkcie Pomocy Medycznej udzielono doraźnej pomocy 10.000 osobom. Pogotowie ratunkowe wzywane było 31.
Ponadto Jasna Góra prowadzi działalność apostolską i ewangelizacyjną przez radio „Jasna Góra”, dwumiesięcznik „Jasna Góra” i media społecznościowe
Szeroko rozumianą działalność informacyjną i posługę medialną prowadzi Biuro Prasowe @JasnaGóraNews w stałej współpracy z Radiem Jasna Góra. Obecnie na stronie internetowej Biura Prasowego www.jasnagora.com znajduje się blisko 16 tys. wiadomości, które ilustruje około 400 tys. zdjęć. Stronę odwiedziło 1,7 mln osób i około dwa razy tyle stronę www.jasnagora.pl.
Zespół Biura Prasowego zajmuje się również tworzeniem filmów promujących wydarzenia jasnogórskie oraz prowadzi media społecznościowe: Twitter, Facebook, Instagram – ich zasięgi systematycznie rosną, przybywa też nowych użytkowników. Dla samego tylko Radia Jasna Góra w pierwszym półroczu 2023 r. przygotowano 936 pełnych wydań wiadomości z życia Sanktuarium a od lipca 2023 r., po zmianie formuły współpracy, przygotowano ok. 450 wiadomości dla Radia Jasna Góra i Forum Niezależnych Rozgłośni Katolickich. Biuro Prasowe stale współpracuje z Katolicką Agencją Informacyjną, Radiem Watykańskim, Biurem Prasowym Konferencji Episkopatu Polski, Tygodnikiem Katolickim „Niedziela” oraz wspomnianym Forum Niezależnych Rozgłośni Katolickich. Prowadzi i koordynuje także obsługę medialną dziennikarzy międzynarodowych, ogólnopolskich i regionalnych.
Media Jasnogórskie nominowane były w tym roku do nagrody w kategorii „TOTUS TUUS medialny im. bpa Jana Chrapka” za zapewnienie bliskości duchowej z Sanktuarium poprzez transmisje oraz prezentowanie Kościoła i Narodu polskiego żyjącego w Ojczyźnie i poza granicami kraju.
Transmisje nabożeństw z Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej można oglądać na żywo na kanale YouTube. W 2021 roku łączna liczba oglądających to /22 267 497/ Najwięcej oglądających to mieszkańcy Polski, Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Kanady, Włoch, Białoruś, Francji, Holandii, Austrii, Ukrainy, Szwecji, Litwy, Słowacji, Norwegii, Hiszpanii, Irlandii, Australii, Czech, Belgi.
Warto zauważyć, iż w dziesiątkach milionów należy liczyć udział wiernych łączących się za pośrednictwem TVP1, TV Trwam, TV Antena i TVP VOD, EWTN i TV Republika
Jasnogórską Szopkę Bożonarodzeniową budowaną pod okiem o. Bronisława Kraszewskiego nawiedza co roku ponad 150 000 osób.
W bieżącym roku obserwowaliśmy po raz kolejny tendencję wzrostową liczby osób korzystających z oferty Jasnogórskiego Centrum Informacji w naszym Sanktuarium. Aktualnie zaobserwowaliśmy kolejny skok w statystykach i przy 68 984 oprowadzonych osobach Przewodnicy jasnogórscy oprowadzili grupy z 71 krajów.
W czasie sezonu pielgrzymkowego 2023 trasa zwiedzania Sanktuarium Jasnogórskiego obejmowała Muzeum 600-lecia, Salę Rycerską, Bazylikę i jeden z bastionów (Św. Rocha lub św. Barbary) dla grup polskich oraz Muzeum 600-lecia, Salę Rycerską, Kaplicę Matki Bożej, Bazylikę i Skarbiec dla grup zagranicznych. Różnica ta wynika stąd, że grupom polskim przewodnik bardziej szczegółowo przedstawia wydarzenia z historii naszej ojczyzny i udział w nich klasztoru oraz fortecy jasnogórskiej. Do końca grudnia 2023 roku przewodnicy JCI oprowadzili 134 grupy w różnych językach także po Starej Bibliotece Jasnogórskiej.
W lutym uruchomiona została nowa odsłona strony internetowej Jasnogórskiego Centrum Informacji (www.jci.jasnagora.pl), która służy między innymi jako platforma do rezerwacji oprowadzania. W bieżącym roku 77,0 % wszystkich grup było polsko- i angielskojęzycznych. Poprawiła się nieco sytuacja z przyjazdami pielgrzymów z krajów języków romańskich (francuski, włoski, hiszpański i portugalski). W porównaniu z rokiem 2022 nastąpił wzrost z poziomu 5,5 % na 9,4 % (udział osób), 13,8 % (udział grup) przy udziale około 25,0 % przed rokiem 2020.
Zwiedzanie obiektów klasztornych odbywało się w 10 językach: angielskim, francuskim, hiszpańskim, niderlandzkim, niemieckim, polskim, portugalskim, rosyjskim, ukraińskim i włoskim. Przybywającym do nas polskim i obcojęzycznym pielgrzymom zapewniony był dostęp do folderów informacyjnych w 14 językach: angielskim, czeskim, francuskim, hiszpańskim, japońskim, niderlandzkim, niemieckim, polskim, portugalskim, rosyjskim, słowackim, ukraińskim, węgierskim i włoskim oraz miniprzewodników w 5 wersjach językowych: angielskim, hiszpańskim, niemieckim, polskim i włoskim.
W roku 2023 dyrektorem Jasnogórskiego Centrum Informacji była s. Małgorzata Kierznowska SJK.
Każdego roku zespół Jasnogórskiego Centrum Informacji dziękuje Panu Bogu za szczęśliwe zakończenie sezonu pielgrzymkowego i turystycznego, za możliwość spotkania ludzi z bliska i z daleka. Jak zawsze staramy się być na wszelki sposób pomocni, dzielić się opowieściami o historii Cudownego Obrazu, Jasnej Góry, Częstochowy i Polski oraz potrzebnymi informacjami. Polecamy Jezusowi i Jego Matce Maryi naszą Ojczyznę i Kościół w obecnych czasach niepewności i cierpienia, które z powodu wojen dotyka wielu ludzi. Prosimy o pokój na świecie, a dla nas o potrzebne łaski, siły, zdrowie i otwarte serce względem bliźnich.
Analiza statystyki
Jak zaznaczyliśmy na wstępie, w mijającym roku nastąpił wzrost ogólnej liczby osób korzystających z usług przewodnickich na Jasnej Górze z o prawie 15 000 – z 54 030 w 2022 roku do 68 984 (wzrost o 27,6 %) w bieżącym roku oraz liczby grup (2 500 w roku 2022 do 3 442 na koniec 2023 roku – wzrost o 37,6 %). Z wyliczeń wynika, że w kończącym się roku 2023 liczba oprowadzonych osób to 56,0 % względem stanu z roku 2019 (przed wprowadzeniem lockdownów z powodu COVID – 19) i 53,0 % względem średniej wieloletniej. Pod kątem ilości grup wygląda to korzystniej – 67,9 % stanu sprzed czterech lat. Statystycznie grupa polska była większa niż zagraniczne i liczyła przeciętnie 25 osób, natomiast grupy obcojęzyczne były mniejsze i liczyły średnio 17 osób. Porównując te dane z analizą wieloletnią widzimy, że grupy zagraniczne i polskie są wprawdzie mniejsze liczebnie, ale utrzymuje się między nimi stała różnica w liczbie uczestników w grupie na korzyść grup krajowych: „Podsumowując można powiedzieć, że w ciągu 26 lat w okresie od 1994 do 2019 roku, ujmując średnio, grupa z Polski była zazwyczaj o 10 osób większa niż grupa zagraniczna (odpowiednio 36 osób do 26 osób)” Niewątpliwie z powodu zawirowań politycznych i gospodarczych, które dotknęły Europę i świat ostatnich trzech latach, nadal wśród oprowadzanych osób dominowali Polacy (55,4 %) i język polski (48,2 %), chociaż już nie tak mocno jak w latach 2020 – 2022, gdy wartości te sięgały ponad 70,0 %.
W pierwszej piątce oprowadzanych znalazły się następujące kraje:
Polska (1542 grupy i 38 230 osób) (55,4 %) (2022 r. – 71,2 %)
USA (685 grup i 10 856 osób) (15,7 %) (2022 r. – 12,9 %)
Niemcy (232 grupy i 6 144 osób) (8,9 %) (2022 r. – 4,9 %)
Włochy (195 grup i 2 831 osób) (4,1 %) (2022 r. – 1,2 %)
Hiszpania (99 grup i 1 389 osób) (2,0 %) (2022 r. – 0,9 %)
W porównaniu z zeszłym rokiem ilość polskich pielgrzymów oraz grup zorganizowanych (język polski) jest praktycznie taka sama (1 541 grup do 1 542 grup oraz 38 461 osób do 38 230 osób). Widzimy również wyraźnie procentowy wzrost udziału grup z zagranicy w ogólnej liczbie oprowadzanych. Dało się także zaobserwować konsekwentny wzrost liczby oprowadzanych Ukraińców (mieszkających już w Polsce lub przyjezdnych). Ukraina nigdy nie sytuowała się wysoko wśród notowanych krajów a udział jej mieszkańców w ogólnej liczbie pielgrzymów i turystów był znikomy mimo bliskości geograficznej i potencjału ludnościowego tego państwa (2017 r. – 0,18 %, 2018 r. – 0,16 %, 2019 r. – 0,32 %, 2020 r. – 0,04 %, 2021 r. – 0,05 %, 2022 r. – 1,2 %, 2023 r. – 1,9 %).
Pod względem językowym kolejność jest identyczna:
Język polski – 38 743 osoby (56,1 %) (2022 r. – 71,9 %)
Język angielski – 14 423 osoby (20,9 %) (2022 r. – 15,6 %)
Język niemiecki – 7 405 osób (10,7 %) (2022 r. – 5,7 %)
Język włoski – 2 992 osoby (4,3 %) (2022 r. – 1,3 %)
Język hiszpański – 2 423 osoby (3,5 %) (2022 r. – 2,3 %)
Przy analizie statystyk obserwujemy w ciągu ostatnich lat wahania procentowego udziału grup z grona języków romańskich względem ogólnej liczby oprowadzanych. Jako przykład służy okres sześciu sezonów 2018 – 2023 r.:
Rok 2018 – 135 764 (ogółem) w tym 37 067 (jęz. rom.) 27,3 %
Rok 2019 – 123 478 w tym 29 528 23,9 %
Rok 2020 – 11 460 w tym 1 001 8,7 %
Rok 2021 – 28 916 w tym 1 631 5,6 %
Rok 2022 – 54 039 w tym 2 995 5,5 %
Rok 2023 – 68 984 w tym 6 526 9,4 %
Pracownicy etatowi Jasnogórskiego Centrum Informacji oprowadzili w bieżącym roku ponad 2 650 grup, co stanowi prawie 77,0 % wszystkich zrealizowanych rezerwacji (dla porównania w 2022 r. było to 90,5 %).
Ważniejsze wydarzenia w 2023 roku
Rok 2023 był Rokiem o. Augustyna Kordeckiego w 350. rocznicę jego śmierci. Obchodzony był jubileusz 70-lecia Apelu Jasnogórskiego. Letnie pielgrzymowanie wciąż postrzegane jest jako fenomen: w grupach pieszych, rowerowych, biegowych, rolkowych i konnej dotarło w sumie ok. 87 tys. osób. Po raz pierwszy odbyły się ogólnopolskie pielgrzymki: Kół Gospodyń Wiejskich, Drifterów i Straży Ochrony Kolei. W drugim roku wojny w Ukrainie nie brakowało modlitwy o pokój i różnego rodzaju form wsparcia dla wschodnich sąsiadów. – Miłość i dobroć nie mogą nużyć, a zło nigdy nie odniesie ostatecznego zwycięstwa – przypomniano. Rozpoczęły się duchowe przygotowania do peregrynacji Obrazu Nawiedzenia w arch. częstochowskiej w 2024-2025 r. Wśród nich jest tzw. nowenna miesięcy, czyli modlitewne nocne czuwania wiernych z 11 na 12 dzień każdego miesiąca (od lipca 2023 r. do marca 2024 r.).
Samarytanie z Markowej
Rok 2023 był też i na Jasnej Górze czasem przygotowania do wrześniowej beatyfikacji Rodziny Ulmów oraz dziękczynienia za wyniesienie ich do chwały ołtarzy. Józef i Wiktoria Ulmowie oraz ich siedmioro dzieci ponieśli śmierć za pomoc żydowskim sąsiadom w czasie niemieckiej okupacji. Z modlitwą o miłosierne serca i dłonie wzorem Samarytan z Markowej docierały piesze pielgrzymki, zwłaszcza lipcowa Przemyska Archidiecezjalna. Szczególny wymiar miała modlitwa za rodziny przy relikwiach nowych Błogosławionych podczas wrześniowej Pielgrzymki Małżeństw i Rodzin. Od Jasnej Góry rozpoczęła się wówczas peregrynacja po Polsce relikwii męczenników. Odbyła się konferencja poświęcona „Polakom ratującym Żydów”. Odsłonięto dedykowaną im instalację, w którą wkomponowano cegłę z domu rodzinnego Józefa Ulmy.
70 lat „modlitwy polskich serc”
W 2023 roku przypadła 70. rocznica powstania Apelu Jasnogórskiego. O jego fenomenie, dziedzictwie i duszpasterskich szansach rozmawiano podczas kwietniowej konferencji naukowo-pastoralnej. Podkreślono m.in. wielki potencjał ewangelizacyjny i duszpasterski Apelu, który jest głęboko zakorzeniony w świadomości polskich katolików. Także w programach pieszych pielgrzymek nie zabrakło rozważań na temat istoty tej wieczornej modlitwy. Szczególny charakter miał Apel Jasnogórski 8 XIII 2023 r., dokładnie w 70. rocznicę jego powstania, który poprowadził Prymas Polski abp Wojciech Polak. Modlił się o jedność w rodzinach, wspólnotach, w Kościele i w Ojczyźnie. Uczestniczył w nim Prezydent RP Andrzej Duda. Poczta Polska wprowadziła do emisji znaczek z Wizerunkiem Matki Bożej Jasnogórskiej i słowami: „Jestem, Pamiętam, Czuwam”. Odbył się koncert zrealizowany przez Telewizję Polską: „Modlitwa Pokoleń”.
„Defensor Mariae”
Rok 2023 to rok jubileuszowy poświęcony bohaterskiemu obrońcy przed „szwedzkim potopem” o. Augustynowi Kordeckiemu w 350. rocznicę śmierci i 420. jego urodzin. Odbyły się spotkania ukazujące życie i posługę wybitnego paulina oraz dzieje Jasnej Góry, wystawa plenerowa, a nawet pielgrzymka biegowo-rowerowa z Knurowa, szlakiem miejsc związanych z o. Kordeckim, czyli od Iwanowic, miejsca urodzenia, przez Wieruszów, gdzie mnich zmarł. Poczta Polska we współpracy z częstochowskim klasztorem wydała okolicznościowy znaczek. W hołdzie obrońcy Jasnej Góry odbyły się koncerty, zabrzmiały m.in. „Nieszpory o Matce Bożej Królowej Polski” Pawła Łukaszewskiego do tekstu Jerzego Wojtczaka-Szyszkowskiego.
Inne wydarzenia
Jasna Góra i w tym roku była mocno wpisana w modlitwę Kościoła Powszechnego. Odpowiadając na prośbę papieża Franciszka w sanktuariach maryjnych na całym świecie 31 maja zanoszone były modlitwy w intencji trwającego Synodu Biskupów o synodalności. Tego dnia na Jasnej Górze Mszę św. w imieniu Konferencji Episkopatu Polski celebrował abp Marek Jędraszewski, zastępca przewodniczącego Episkopatu Polski. Jasna Góra włączyła się już kolejny raz także w kampanię Red Week organizowaną przez Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie, a w tym roku szczególnie w pomoc chrześcijanom w ramach kampanii “S.O.S dla Ziemi Świętej”. Wyrazem tego jest również szopka bożonarodzeniowa przywieziona z Betlejem, wyrzeźbiona w drzewie oliwnym przez tamtejszych chrześcijan. Znajduje się w Bastionie św. Barbary i jest znakiem pamięci o wyznawcach Chrystusa żyjących na terenach ogarniętych wojną czy zmagających się z materialnymi skutkami konfliktu. Apelem Jasnogórskim zainaugurowany został i w tym roku Dzień Modlitwy i Pomocy Materialnej Kościołowi na Wschodzie organizowany w drugą niedzielę Adwentu przez Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie KEP. Jasna Góra jest także miejscem modlitwy i spotkań środowisk misyjnych.
Obok tych tradycyjnych pielgrzymek, na stałe wpisanych w jasnogórski kalendarz, nawet od kilku wieków, wciąż przybywają nowe. W tym roku po raz pierwszy odbyły się pielgrzymki: Kół Gospodyń Wiejskich, Drifterów i Straży Ochrony Kolei.
Z udziałem 1,4 tys. kleryków odbyła się 6. Ogólnopolska Pielgrzymka Wyższych Seminariów Duchownych. Tradycyjnie, co 5 lat, alumni i wychowawcy wszystkich seminariów diecezjalnych i zakonnych w Polsce spotykają się u Matki Bożej. Szczególnym gościem pielgrzymki był prefekt watykańskiej Dykasterii ds. Duchowieństwa kard. Lazarus You Heung-sik.
W ramach obchodów 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej z udziałem przedstawicieli szkół należących do Delegatury w Częstochowie Kuratorium Oświaty w Katowicach, wśród wyróżnionych Medalem Komisji Edukacji Narodowej za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania znalazła się także Jasna Góra. To szczególne miejsce związane nie tylko z kultem religijnym, ale także z historią naszego narodu. To miejsce pamięci, odkrywania narodowej i chrześcijańskiej tożsamości, poczucia wspólnotowości. To także miejsce szeroko rozumianej działalności edukacyjnej, dydaktycznej, wychowawczej dzieci i młodzieży, ale także kształcenia i doskonalenia nauczycieli – uzasadniano. Na Jasnej Górze realizowanych jest wiele inicjatyw edukacyjnych, nie tylko o charakterze regionalnym, ale również ogólnopolskim.
Jubileusz 40-lecia powstania obchodził dwumiesięcznik „Jasna Góra”. Dociera do rzeszy Polaków w kraju i zagranicą.
Muzyka ze zbiorów Jasnej Góry z kompozycjami Marcina Józefa Żebrowskiego otrzymała FRYDERYKA, jedną z ważniejszych polskich nagród muzycznych za Album Roku „Vesperae in Visitatione Beatae Mariae Virginis” (nieszpory na święto Nawiedzenia NMP) w kategorii Muzyka Dawna.
Słowa podziękowania składam wszystkim posługującym na Jasnej Górze siostrom zakonnym, pracownikom świeckim za zaangażowanie i wszelką pomoc we właściwym funkcjonowaniu Domu naszej najlepszej Matki i Królowej.
Niech nasza obecność w tym świętym miejscu przemienia najpierw nas samych jak również, tych których Pan posyła do Duchowej Stolicy Polski.
Wszystkim za wszelkie dobro, życzliwość i serce niech Pan przez ręce Maryi błogosławi. Szczęść Boże !!!
O.Waldemar Pastusiak
Kustosz Sanktuarium Jasnogórskiego
O. Michał Bortnik
Dyrektor Biura Prasowego Jasnej Góry
S. Małgorzata Kierznowska
Dyrektor Jasnogórskiego Centrum Informacji