II Konferencja Maryjna „’Tam Twoje serce, kędy skarb przebywa’. Jasna Góra – skarbiec kultury polskiej i europejskiej” trwa się na Jasnej Górze.
Dwudniowa konferencja (9-10 grudnia) o fenomenie Obrazu Matki Bożej w wymiarze historycznym i szerokim kontekście kulturowym, przygotowana została z inicjatywy Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie, Komisji Maryjnej Episkopatu Polski, Jasnogórskiego Instytutu Maryjnego i Polskiego Towarzystwa Mariologicznego.
Pierwszy dzień obrad przebiega na Jasnej Górze, a drugi zaplanowano w siedzibie Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.
Spotkanie naukowe ma na celu interdyscyplinarną debatę nad motywem maryjnym na przestrzeni wieków. Jest swoistą kontynuacją ubiegłorocznej konferencji „’Tyś naszą Hetmanką…’ Jasnogórskie drogi do niepodległości”. Konferencja ma na celu – jak piszą organizatorzy – próbę komparatystyki kulturowej z uwzględnieniem jasnogórskiego wizerunku Maryi oraz kontekstów historycznych, politycznych, artystycznych i społecznych, a nade wszystko refleksję naukową nad następującymi tematami szczegółowymi:
– Biblia jako wartość duchowa porządkująca rzeczywistość
– Kult maryjny w religii i kulturze jako repozytorium wartości
– Jasna Góra jako skarb w literaturze, pamiętnikach, dokumentach, teatrze, filmie, kulturze masowej
– Cudowna ikona Matki Bożej – skarb dla wierzących
– Relikwie świętych jako skarb
– Skarbczyki modlitw i pieśni – reprezentacje, miejsce w kulturze.
„Chcemy przede wszystkim przypomnieć sferę polskiej kultury, która wiąże się z dziedzictwem chrześcijańskim i z obecnością Maryi w naszej historii, w naszej kulturze, w naszej literaturze – mówi prof. Agnieszka Czajkowska
, dziekan Wydziału Filologiczno-Historycznego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie – Chcemy przypominać tę cześć naszego dziedzictwa, która być może dzisiaj nie do końca jest obecna w świadomości i mediów, i ludzi kultury, i odbiorców kultury. Chcemy pokazać, że to, że Polacy są maryjni, nie jest żadną wadą naszego Narodu, wręcz przeciwnie, to jest cecha szczególna, która nas wyróżnia spośród innych narodów”.
„Jasna Góra jest fenomenem na skalę światową, to jest fenomen wiary, tutaj jest nasze serce w sercu Matki – sparafrazuję słowa św. Jana Pawła II. Jest to również fenomen kulturowy i skarb kultury. Na tej konferencji chcemy przypominać o tym skarbie, który znajduje się na wzgórzach Jasnej Góry” – dodaje prof. Czajkowska.
„Myślę, że poprzez to naukowe spojrzenie, które nam jest przypisane, będziemy mogli chociaż troszkę pojąć fenomen obecności Maryi w naszej kulturze – stwierdza prof. dr hab. Anna Wypych-Gawrońska, rektor Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie – Dla nas to jest oczywiste, że jest Jasna Góra, że jest wizerunek Maryi, że jest obraz, który nam towarzyszy, ale jak nazwiemy sobie, że to jest konferencja, zaprosimy badaczy, to wtedy się okazuje, że sami zastanawiamy się, jak mogliśmy tego aspektu tak do końca nie przebadać, nie zauważyć. To zawsze jest inspiracją do dalszych badań. Konferencja z reguły nie zamyka, tylko otwiera, i ta również powinna nas otworzyć na kolejne badania, na kolejne tematy, i jeszcze również pogłębić naszą wiarę”.
„Jan Paweł II przypomniał nam, że jesteśmy opiekunami, strażnikami skarbu, jakim jest Matka Boża, ale też całego dziedzictwa, kultury, która została zostawiona ponad 600 lat temu, i ten skarb trzeba wciąż wydobywać – podkreśla o. Mariusz Tabulski, definitor generalny Zakonu Paulinów, dyrektor Jasnogórskiego Instytutu Maryjnego, który współorganizuje Konferencję – Nie odkurzane, nie oszlifowane kamienie przykryte są kurzem, więc staramy się to wydobyć, i taką inspiracją jest właśnie ta Konferencja. Współpraca z Uniwersytetem Jana Długosza jest czymś niezwykłym, bo pokazuje, że możemy wspólnymi siłami do tego skarbca zajrzeć, wydobyć rzeczy stare i nowe. Dla świata nauki one są bezcenne, dają nam klucz, żebyśmy nie zapomnieli o tym, co było bardzo ważne w XV, XVI, XVII w.. Temu służy również ta Konferencja”.
„My jako wspólnota zajmujemy się od innej strony czcią i kultem Matki Bożej, a jednocześnie udostępniamy te skarby tym, którzy mogą nam o nich więcej powiedzieć ze względu na swoje przygotowanie, wykształcenie, na swoją profesję, charyzmat – mówi o. Tabulski – To tylko pokazuje, jak ten skarb jest piękny, bo wydobyty i skomentowany w sposób właściwy, najpiękniejszy i najlepszy. Pokazuje nam, jak możemy jeszcze czcić Matkę Bożą bardziej, i czym jest Jasna Góra dla narodu polskiego i dla kultury europejskiej i światowej”.
„Dzisiaj, kiedy ta pamięć historyczna zdaje się być zdecydowanie odsuwana gdzieś na margines, to właśnie takie konferencje mają zasadnicze zadanie, żeby pokazać, że odkrywając skarb, zarówno kultury narodu, również odkrywamy pewne fundamenty, które muszą być przypominane, bo inaczej nie ma wspólnego budowania na prawdzie, na jedności – mówi abp Wacław Depo, metropolita częstochowski, który odprawił Mszę św. na rozpoczęcie Konferencji Maryjnej – Musimy myśleć o przyszłości tych, którzy dzisiaj są na naszych uniwersytetach w takich czy innych wymiarach pewnego rozpoznawania prawdy, a później będą podejmować swoje ważne zadania czy to w społeczności naszego miasta, regionu czy naszej Ojczyzny. Dlatego bardzo się cieszę, że ta Konferencja jest już kolejną, i myślę, że to jest dobry sygnał dla innych ośrodków akademickich, żebyśmy być mocni poprzez prawdę i poprzez odkrywanie skarbów zarówno kultury jak i wiary”.
Jednym ze współorganizatorów Konferencji jest Polskie Towarzystwo Mariologiczne. „Polskie Towarzystwo Mariologiczne w tym roku obchodzi swoje 20-lecie i statutowym celem Towarzystwa jest przede wszystkim prowadzenie badań naukowych w zakresie mariologii czyli teologicznej nauki o roli Maryi w historii zbawienia, następnie popularyzacja wiedzy mariologicznej i promowanie kultu maryjnego – mówi ks. prof. Marek Chmielewski, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Mariologicznego – Te trzy obszary wyznaczają naszą aktywność i one też uzasadniają merytoryczne wsparcie ze strony Polskiego Towarzystwa Mariologicznego dla obecnej konferencji. Bardzo się cieszę, że taki temat pochylenia się nad skarbem i skarbcem polskiej kultury, kultury przenikniętej maryjnością jest przedmiotem tej Konferencji”.
W Konferencji udział biorą uczeni z całej Polski, a także z Wiednia. Obecni są naukowcy Uniwersytetu Gdańskiego, Łódzkiego, Warszawskiego, Częstochowskiego oraz z Krakowa.
Przed rozpoczęciem obrad dla dziennikarzy zorganizowano konferencję prasową.
We wtorek, 9 grudnia uczestnicy Konferencji Maryjnej będą mogli wysłuchać specjalnego koncertu w bazylice jasnogórskiej. Będzie to koncert symfoniczny sakralnych dzieł Stanisława Moniuszki, zorganizowany z okazji Roku Moniuszkowskiego w 200. rocznicę urodzin kompozytora. Chór Polskiego Radia w Krakowie z udziałem kwintetu smyczkowego i przy wtórze organów wykona utwory Stanisława Moniuszki (1819-1872): Msza Polska D-moll, Motet veni Creator, Motet Vide Humilitatem, Msza łacińska Es-dur, Motet Ne Memineris. Jako soliści wystąpią: Magdalena Molendowska – sopran, Anna Bober – alt, Sebastian Mach – tenor, Rafał Pawnuk – bas/baryton.
o. Stanisław Tomoń
BPJG/ es
