Budowanie standardów ochrony osób nieletnich w parafiach, szkołach i kościołach w Polsce w oparciu o nowelizację tzw. ustawy „Kamilka” to główny cel tegorocznego dwudniowego szkolenia odpowiedzialnych za prewencje w diecezjach, zakonach żeńskich i męskich, a także instytucjach kościelnych i świeckich. Spotkanie odbywa się w Bastionie św. Barbary na Jasnej Górze.To też czas formacji i wymiany doświadczeń.
15 lutego 2024 roku weszły w życie przepisy nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, czyli tzw. ustawy „Kamilka” zawierającej szereg rozwiązań, mających na celu lepszą ochronę dzieci przed przemocą i zapewnienie im kompleksowej pomocy w przypadku skrzywdzenia. Nakłada ona m.in. na szkoły, Kościoły i instytucje działające z młodzieżą jednolite standardy ochrony małoletnich. Zgodnie z art. 10 ustawy obowiązek ich wprowadzenia musi być zrealizowany do 15 sierpnia 2024 r.
– Od lat brakuje spójnego programu prewencji nie tylko dla Kościoła, ale całego społeczeństwa. Ustawa „Kamilka” we wszystkich jednostkach w Polsce powoduje, że system ochrony dzieci i młodzieży, który zapobiega wykorzystaniu seksualnemu małoletnich także przez niektórych duszpasterzy staje się działalnością systemową – powiedział abp Wojciech Polak, delegat KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży.
Prymas Polski zauważył, że bardzo dużym wyzwaniem dla kapłanów jest także działanie w lokalnych duszpasterstwach przy parafiach. – Chcemy, żeby młodzi byli obecni w naszych parafiach i aby nasza praca z nimi rodziła jak najpiękniejsze owoce, żeby zawsze były to środowiska bezpieczne i aby rodzice mieli też zaufanie do Kościoła, dlatego ta wiedza jest nam konieczna – podkreślał Prymas Polski. Dodał, że w dzisiejszym świecie są nie tylko zagrożenia na tle seksualnym, ale też zagrożenia jakie płyną m.in. z internetu i nowych technologii co młodzi mają na wyciągnięcie ręki.
– Ustawa „Kamilka” ma przeciwdziałać przemocy seksualnej dzieci i młodzieży, ale również szeroko pojętej ochronie osób małoletnich, bezbronnych i niezaradnych. To kompleksowe podejście, aby dzieci i młodzież w każdym środowisku mogły czuć się bezpiecznie. Dotyczy to wszystkich placówek, które pracują z młodzieżą. Kościół zawsze miał normy i wytyczne, które działały, natomiast ta ustawa ma punkty, które trzeba dostosować do rzeczywistości kościelnej – wyjaśniał ks. Piotr Lorek, salezjanin, reprezentant grupy koordynującej odpowiedzialnych za prewencję, współorganizator szkolenia.
O. Adam Żak, koordynator ds. ochrony dzieci i młodzieży KEP oraz dyrektor Centrum Ochrony Dziecka przy Akademii Ignatianum w Krakowie zauważył, że ustawa wprowadza wiele zmian m.in. dotyczących większego weryfikowania osób pod względem np. karalności, które są przyjmowane do pracy z dziećmi. Także personel we wszystkich instytucjach będzie musiał być odpowiednio przeszkolony, aby mieć wiedzę na temat nowych zagrożeń i wymagań. Jak zaznaczył, również młodzież, rodzice i sami pokrzywdzeni są wezwani, aby uczestniczyć w tworzeniu bezpiecznych środowisk.
– Zawsze w sytuacji, w której dzieje się przemoc tak, jak było w sytuacji Kamilka z Częstochowy, który został zakatowany przez ojczyma, czy w innych sytuacjach dzieci pokrzywdzonych, zawsze brakuje tam wsparcia domowego, rodzicielskiego, tych, którzy są pierwszymi wychowawcami – zauważyła Anna Migalska. Dyrektor Centrum Formacji Rodziny w Lubinie zwróciła uwagę, że ciężko jest samemu zgłaszać nadużycia i czasami mamy nadzieję, że ktoś inny widząc krzywdę zrobi to za nas, dlatego bardzo ważne jest wypracowanie mechanizmu reagowania na każdym szczeblu. – Po takich sytuacjach rodzi się pytanie jak powinniśmy zareagować jako rodzice, sąsiedzi i nauczyciele. Mamy standardy, które nas wspierają w tym, aby takie sytuacje rozwiązywać i nie możemy się bać, że jeżeli to zgłosimy to będą nas czekały jakieś reperkusje. Mają one dać nam również możliwość, że jeżeli sami nie potrafimy zgłosić sprawy to możemy do tego użyć np. telefonu zaufania, czy zwrócić się do innej osoby, która nam pomoże – zauważyła dyrektor.
Ks. Karol Faj, duszpasterz osób pokrzywdzonych z zespołu ds. prewencji arch. katowickiej i koordynator ds. prewencji fundacji św. Józefa podkreślił, że szkolenia takie jak dziś na Jasnej Górze są bardzo ważne, ponieważ pomagają „ożywiać posługę na rzecz prewencji, czyli zrobienia wszystkiego, żeby nigdy nie doszło do jakiegokolwiek skrzywdzenia we wspólnocie Kościoła.”. – Głównym naszym celem jest zmiana mentalności, tzn. abyśmy popatrzyli na przestrzeń, w której żyjemy jako na taką, gdzie nie może być przyzwolenia na krzywdę i nie tylko w sferze intymnej, ale jakiegokolwiek złamania człowieka fizycznego i duchowego. Ta ustawa jest narzędziem, by człowiek czuł się bezpiecznie nie tylko w przestrzeni Kościoła, ale w każdym miejscu, gdzie przebywają osoby małoletnie – opowiadał ks. Faj.
Dziś na Jasnej Górze uczestnicy wysłuchali wystąpień m.in. Ewy Kusz z Centrum Ochrony Dziecka, Papieskiej Komisji ds. Ochrony Małoletnich, Łukasza Wojtasika z Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę”, a także o. Wojciecha Bojanowskiego i s. Katarzyny Besiekierskiej. Jutro o stanie prac nad wprowadzeniem w życie Ustawy „Kamilka” i o priorytetowych kierunkach zawartych w pierwszym Krajowym Planie Przeciwdziałania Przestępstwom Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajowości na Szkodę Małoletnich na lata 2023-2026 będzie mówiła Agnieszka Matysek – główny specjalista i Sędzia z Zespołu do spraw Pomocy Pokrzywdzonym, Departamentu Spraw Rodzinnych i Nieletnich.
Maria Bareła-Gawenda @JasnaGóraNews