14 czerwca obchodzony jest jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Wydarzenia upamiętniające 76. rocznicę pierwszego transportu Polaków do Auschwitz odbyły się w Harmężach i Oświęcimiu.
Do Centrum św. Maksymiliana w Harmężach przybyli m.in. byli więźniowie Auschwitz, Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Pełnomocnik Rządu do Spraw Dialogu Międzynarodowego Anna Maria Anders, Sekretarz Stanu ds. parlamentarnych, Polonii, konsularnych i dyplomacji publicznej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jan Dziedziczak, ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej ks. bp Roman Pindel, prowincjał krakowskich franciszkanów o. Marian Gołąb oraz samorządowcy i dyrekcja Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
„Sprawujemy eucharystię i spotykamy się w rocznicę pierwszego transportu, który przywiózł pierwszych więźniów tego obozu, kiedy zło zaczęło się w tym miejscu i kiedy zaczęło się ono potęgować. Sprzeciw, opór, patriotyzm, działanie wobec okupanta to były wystarczające powody, dla których trafiali tu do Auschwitz pierwsi więźniowie – mówił w kazaniu bp Pindel.
„W Auschwitz zaplanowano zło. W Auschwitz-Birkenau i kolejnych członach obozu wykonano bardzo wiele złych czynów i wiele grzechów. Na to miejsce przybywali wykonawcy okrutnych planów eksterminacji określonych grup ludzi. Ten zamiar był realizowany przez wyniszczającą pracę, głodowe racje żywności, trudne warunki życiowe, terror wobec więźniów, ale też przez zasądzanie wyroków śmierci albo przez selekcję, w czasie której przeznaczano bezpośrednio przybyłych na śmierć przez zagazowanie. Uczeń Jezusa Paweł z Tarsu napisał w Liście do Rzymian ‘nie daj się zwyciężać złu, ale zło dobrem zwyciężaj’. Zdajemy sobie sprawę z tego, że jeśli ulegniemy złu, jeżeli nienawiść tego, który nas krzywdzi osiądzie w naszym sercu, to jest dopiero prawdziwe zwycięstwo zła. Dlatego dziś modlimy się o pokój, pojednanie i przebaczenie” – powiedział pasterz diecezji, której patronem jest męczennik Auschwitz, św. Maksymilian Maria Kolbe.
W kościele franciszkanów został pokazany szczególny dokument związany z pierwszym transportem do Auschwitz. To przygotowany 11 czerwca 1940 r. przez koleje niemieckie rozkład jazdy pociągu specjalnego, którym 14 czerwca przewieziono przyszłych więźniów obozu z Tarnowa. Pochodzi on ze zbiorów Fundacji Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau, która udostępniła oryginał na rocznicowe obchody.
Po mszy św. goście zwiedzili w podziemiach świątyni ekspozycję „Klisze pamięci. Labirynty” o gehennie obozowej byłego więźnia pierwszego transportu Mariana Kołodzieja. Po wystawie oprowadził ich kustosz Centrum św. Maksymiliana o. Piotr Cuber.
Druga część obchodów odbyła się w Oświęcimiu: przed tablicą upamiętniającą wydarzenia 14 czerwca 1940 r. (przed Państwową Wyższą Szkołą Zawodową im. rtm. Witolda Pileckiego) i na terenie byłego obozu Auschwitz I, w budynku dawnej pralni obozowej. Tam uczestnicy obchodów spotkali się z byłymi więźniami obozu.
„Jesteśmy tu z wami i dla was” – zaznaczył dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau dr Piotr M. A. Cywiński.
„Jeżeli przyszliśmy tutaj dziś, aby pamiętać, to pod jednym obostrzeniem: ta pamięć nie ma być jedynie spojrzeniem w historię, ta pamięć ma być wielką mobilizacją i wielkim zobowiązaniem na przyszłość. I tylko tak możemy ją rozumieć” – dodał.
Minister Wojciech Kolarski odczytał List Prezydenta RP Andrzeja Dudy.
„Od dziesięciu lat rocznicę tamtego pierwszego transportu obchodzimy jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Ta data przypomina nam o szczególnej powinności, jaką mamy my, Polacy. Jesteśmy bowiem odpowiedzialni za prawdę o Auschwitz. O każdej z ofiar i o losie, jaki spotkał je wszystkie. To nasz naród poznał tę prawdę jako pierwszy i pierwszy niósł ją światu, jeszcze podczas II wojny światowej. I – wierni temu wyjątkowemu dziedzictwu, pełnemu bólu, ale i heroizmu – chcemy także dzisiaj nadal głośno o tej prawdzie świadczyć” – napisał Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
List do uczestników obchodów skierowała również Prezes Rady Ministrów Beata Szydło, a odczytała go minister Anna Maria Anders.
„Pamięć o Auschwitz to nie tylko przywoływanie faktów dotyczących zbrodni, ale i refleksja o jej źródłach. To pamięć o niszczącej sile nienawiści, totalitaryzmach, antysemityzmie, pogardzie dla człowieka i jego niezbywalnych praw – o tym, co legło u podstaw XX-wiecznej katastrofy naszej cywilizacji. Naszą powinnością wobec świata jest przypominanie tych tragicznych wydarzeń, docieranie do ich przyczyn i przechowywanie tej wiedzy w zbiorowej pamięci” – napisała Premier RP.
Listy napisali również: Marszałek Sejmu RP Marek Kuchciński i Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.
Obchody zakończyły się pod Ścianą Śmierci na dziedzińcu bloku 11 w byłym obozie Auschwitz I, gdzie złożono wieńce.
jms
