W poniedziałek – w dzień św. Jana Pawła II – przypada 70. rocznica śmierci prymasa Polski ks. kard. Augusta Hlonda. W warszawskiej archikatedrze św. Jana o godz. 19.00 uroczystej Mszy św. w intencji rychłej beatyfikacji kard. Hlonda, przewodniczyć będzie metropolita warszawski ks. kard. Kazimierz Nycz.
Obchody 70. rocznicy śmierci ks. kard. Hlonda poprzedziło odsłonięcie w kaplicy warszawskiego szpitala św. Elżbiety prowadzonego przez siostry elżbietanki tablicy upamiętniającej sługę Bożego ks. kard. Augusta Hlonda. Inicjatorem była Akcja Katolicka Archidiecezji Warszawskiej, którą w 1930 r. powołał kard. Hlond. W sobotę odbyło się także sympozjum pt. „August Kardynał Hlond, wielki poprzednik Prymasa Tysiąclecia i św. Jana Pawła II”.
Ks. kard. Kazimierz Nycz podkreślił podczas sympozjum, że w XX wieku archidiecezja warszawska miała trzech wielkich arcybiskupów, którymi może się szczycić: kardynałów Aleksandra Kakowskiego, Augusta Hlonda i Stefana Wyszyńskiego. Zdaniem ks. kard. Nycza, nie jest przypadkiem, że dwaj ostatni – ks. kard. Hlond i ks. kard. Wyszyński – są kandydatami na ołtarze, których procesy beatyfikacyjne są na podobnym etapie zaawansowania.
„Byli to wielcy mężowie stanu, zarówno w odniesieniu zewnętrznym – w stosunku do narodu i państwa – a to nie przeszkadza, że byli ludźmi świętymi” – ocenił metropolita warszawski.
August Józef Hlond urodził się w 1881 roku w Brzęczkowicach na Śląsku. Pochodził z rodziny wielodzietnej, w której kultywowano przywiązanie do polskiej tradycji i historii. W 1893 roku po ukończeniu gimnazjum z bratem wyjechał do Turynu, by dalej się uczyć. W połowie sierpnia 1896 roku wstąpił do nowicjatu salezjańskiego we Włoszech. Jako kleryk studiował między innymi w Rzymie.
Po powrocie do Polski pracował w Zakładzie Salezjańskim w Oświęcimiu. Święcenia kapłańskie przyjął w 1905 roku w Krakowie z rąk księdza biskupa Anatola Nowaka. Posługę kapłańską prowadził w Przemyślu i w Wiedniu, gdzie poznał ks. kard. Achille Rattiego, późniejszego papieża Piusa XI.
Ks. kard. Ratti został w 1918 roku mianowany wizytatorem w Polsce i na Litwie. Podczas pełnienia misji w Polsce wielokrotnie zatrzymywał się w Wieluniu i spotykał się z Augustem Hlondem. 6 lutego 1922 roku został wybrany na papieża i przyjął imię Piusa XI. Był szczególnym zwolennikiem idei aktywizacji laikatu, czego dał wyraz w encyklice „Ubi arcato Dei”. Ks. kard. Hlond podczas wizyty Ad limina apostolorum (Nawiedzenie progów apostolskich – PAP) w Rzymie w październiku 1928 roku, zapadła decyzja o utworzeniu Akcji Katolickiej w Polsce na model włoski. Kardynał August Hlond został wybrany do jej utworzenia. Powstała wtedy Komisja w Episkopacie Polski, której kard. Hlond przewodniczył, a która opracowała statut dla Akcji Katolickiej, zatwierdzony później przez papieża.
Jedną z ważniejszych decyzji kard. Augusta Hlonda było utworzenie Rady Społecznej przy prymasie Polski, której działalność opierała się na encyklice „Quadragesimo Anno” papieża Piusa XI. Do jej zadań należało bieżące omawianie zagadnień społecznych w świetle nauki katolickiej oraz propagowanie katolickich zasad społecznych.
3 stycznia 1926 r. August Hlond został konsekrowany na biskupa diecezjalnego w Katowicach. Jako dewizę przyjął słowa św. Jana Bosko: Daj mi duszę, resztę zabierz. 24 czerwca 1926 r. został mianowany arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim oraz prymasem Polski, a 20 czerwca 1927 kreowany kardynałem.
Po wybuchu II wojny światowej wyjechał najpierw do Stolicy Apostolskiej, a później do sanktuarium Matki Bożej w Lourdes. W 1944 roku został zatrzymany przez Niemców i przewieziony do Paryża, gdzie nie mógł odprawiać mszy św. Po dwóch miesiącach przewieziono go do klasztoru Sióstr św. Pawła w Bar-le-Duc. Po kapitulacji Francji prymas został przewieziony w głąb Niemiec. Po zakończeniu wojny wyjechał do Rzymu, gdzie spotkał się na audiencji z Papieżem Piusem XII. W 1945 roku wrócił do Polski.
13 października 1948 roku prymas August Hlond poczuł się źle. Zdiagnozowano u niego ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. W związku z tym następnego dnia był operowany w szpitalu Elżbietanek w Warszawie. Mimo zabiegu jego stan się nie poprawił. Poddano go kolejnej operacji. Niestety, rankiem 22 października 1948 roku w dniu Matki Bożej Szczęśliwej Śmierci zmarł w wieku 67 lat.
Proces beatyfikacyjny prymasa Augusta Hlonda rozpoczął się w 1992 roku, prowadzony był głównie przez archidiecezję warszawską. Na szczeblu diecezjalnym zakończył się w 1996, następnie akta zostały przesłane do Watykanu, gdzie w 2017 Komisja Teologiczna Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych zaopiniowała je pozytywnie, a w tym roku uczynili to kardynałowie i biskupi z Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. 19 maja 2018 papież Franciszek podpisał dekret o heroiczności cnót ks. kard. Hlonda. Przysługuje mu odtąd tytuł Czcigodnego Sługi Bożego.
PAP/RIRM
