Uroczystość Objawienia Pańskiego, 6 stycznia Kościół w Polsce przeżywa w duchu misyjnym. Od 66 lat jest to Dzień Modlitwy i Pomocy Misjom. W tym roku obchodzimy go pod hasłem „Z misjonarzami służymy Kościołowi”. Jest to dzień naszej szczególnej pamięci o misjonarkach i misjonarzach z Polski, którzy posługują na wszystkich kontynentach. Zgodnie z zaleceniem Konferencji Episkopatu Polski tego dnia w każdej parafii zbierane są ofiary na Krajowy Fundusz Misyjny.
W tym dniu, modlimy się za wszystkie ludy ziemi, zwłaszcza za tych, którzy jeszcze nie poznali Ewangelii. Serdeczną modlitwą otaczamy 1743 misjonarzy i misjonarki z Polski, wśród których są kapłani diecezjalni i zakonni, siostry i bracia zakonni oraz misjonarze świeccy. W Dniu Modlitwy i Pomocy Misjom we wszystkich wspólnotach kościelnych zbierane są ofiary na Krajowy Fundusz Misyjny, z którego utrzymywane jest Centrum Formacji Misyjnej w Warszawie oraz udzielane jest wsparcie misjonarzom.
Hasło tegorocznego Dnia Modlitwy i Pomocy Misjom przypomina, że praca misjonarzy ma charakter kościelny. Są oni posyłani na misje przez Kościół i ich zadaniem jest budowanie Kościoła misyjnego poprzez głoszenie słowa, cierpienie, ofiarę z siebie i służbę miłości bliźniego. Misjonarze są przedstawicielami Kościoła, od którego otrzymują mandat misyjny. Zatem ich posługiwanie nie jest „sprawą prywatną”, kwestią osobistej wrażliwości na misje ad gentes, czy też hobby. Jest misją pobłogosławioną przez Kościół. Misjonarze działają w Kościele, starając się wsłuchiwać w to, co przekazuje im Duch Święty. Nie realizują własnych pomysłów, chociażby najbardziej spektakularnych, ale starają się odczytywać wolę Bożą i odpowiadać na wezwania, jakie przed nimi stawia Bóg.
Komisja Episkopatu Polski ds. Misji
Komisję Misyjną powołano do życia w 1967 roku, realizując wskazania Soboru Watykańskiego II zawarte w „Dekrecie o misyjnej działalności Kościoła” (Ad Gentes). Początkiem systematycznej pracy na rzecz koordynacji dzieła misyjnego było powstanie w 1969 roku Biura Misyjnego, które zajęło się opracowaniem i rozpowszechnianiem materiałów misyjnych oraz nawiązywaniem kontaktów z polskimi misjonarzami.
Kolejnym ważnym etapem pracy Komisji było uporządkowanie i uregulowanie w specjalnej instrukcji zasad wyjazdów i pracy kapłanów diecezjalnych (fideidonistów) na misjach. W 1974 r. biskupi ordynariusze zostali zobowiązani do przekazywania 1% swoich kapłanów kościołom misyjnym. Toteż obok misjonarzy wysyłanych przez zgromadzenia zakonne, fideidoniści zaczęli stanowić coraz liczniejszą grupę wyjeżdżających.
Na przestrzeni wielu lat działalności zmianom ulegała również struktura samej Komisji. W kwietniu 1980 roku powołano jej 4 nowe sekcje: 1) opieki nad misjonarzami; 2) publikacji misyjnych; 3) koordynacji misyjnej instytutów zakonnych i 4) koordynacji misyjnej katolików świeckich. Kolejna zmiana nastąpiła w 1984 r., gdy powołano do życia Centrum Formacji Misyjnej w Warszawie, którego zadaniem stało się przygotowywanie kandydatów na misjonarzy do pracy w krajach misyjnych. W 1987 r. został utworzony Instytut Misyjny Laikatu.
Komisja Misyjna zajmuje się koordynacją dzieł misyjnych w Polsce we współpracy z Delegatami Biskupa ds. Misji. Pobudza i popiera inicjatywy misyjnych zgromadzeń zakonnych oraz instytucji kościelnych w Polsce. Komisja troszczy się o powołania misyjne i koordynuje przygotowania misjonarzy do ich przyszłej pracy.
Do ważnych zadań Komisji należy współpraca z diecezjami i zgromadzeniami w wyjazdach księży diecezjalnych, osób konsekrowanych i świeckich na terytoria misyjne oraz utrzymywanie kontaktu z misjonarzami. Komisja udziela misjonarzom wsparcia duchowego i materialnego; tworzy zaplecze finansowe składającego się przede wszystkim z ofiar zebranych we wszystkich kościołach w Polsce w Uroczystość Objawienia Pańskiego (6 stycznia), II Niedzielę Wielkiego Postu (Dzieło Pomocy Ad Gentes) oraz przez inne agendy misyjne np. MIVA Polska i indywidualnych ofiarodawców.
W roku 2000 decyzją Episkopatu Polski utworzono Krajowy Fundusz Misyjny, a w lipcu tego samego roku przy Komisji zaczęła działać MIVA Polska, organizacja pomagająca misjonarzom w zakupie środków transportu. W 2006 r., na wniosek bp Wiktora Skworca powołano kolejną agendę Komisji – Dzieło Pomocy „Ad Gentes”, której podstawowym zadaniem jest wspieranie projektów realizowanych przez misjonarzy w krajach misyjnych.
Aby usprawnić planowanie, kierowanie i nadzorowanie pracy i animacji misyjnej, bp Jerzy Mazur 20 czerwca 2013 r. reaktywował działalność powołanej w 2005 r. Krajowej Rady Misyjnej. W skład Rady zostało powołanych 38 członków reprezentujących Komisję Episkopatu Polski ds. Misji i jej agendy, zarząd krajowy Papieskich Dzieł Misyjnych, delegatów biskupów ds. Misji i Diecezjalnych Dyrektorów PDM, zgromadzenia zakonne męskie i żeńskie, środowiska skupiające świecki wolontariat misyjny, organizacje katolickie, stowarzyszenia i wspólnoty wspierające polskich misjonarzy. Krajowa Rada Misyjna spotyka się na zgromadzeniach plenarnych, służących budowaniu jedności i współpracy wszystkich środowisk odpowiedzialnych za misje.
Więcej informacji o działalności Komisji Misyjnej mamy na stronie https://www.misje.pl/
Benemerenti in Opere Evangelizationis
W 50. rocznicę powstania Komisji Misyjnej (2017 r.) został ustanowiony Medal „Benemerenti in Opere Evangelizationis”, którym Komisja pragnie uhonorować najbardziej zasłużone dla misji osoby i instytucje w Polsce.
Kapituła Medalu „Benemerenti in Opere Evangelizationis” przyznaje odznaczenia w czterech kategoriach: „za zasługi w dziele misyjnym”, „pomoc modlitewna i duchowa”, „pomoc materialna i finansowa misjom” oraz „informacja medialna” oraz trzy odznaczenia specjalne. Kategorie zasług zostały uwidocznione na awersie Medalu. Na jego rewersie znalazły się słowa zachęty: „Podziel się Chrystusem”. Wśród nagrodzonych liczną rzeszę stanowią misjonarki i misjonarze, którzy całe swe życie oddali misjom, a także ci, którzy z nimi współpracują: dobrodzieje misji, członkowie wspólnot parafialnych i szkolnych zajmujący się animacją i formacją misyjną Kościoła w Polsce, członkowie organizacji, stowarzyszeń i ruchów misyjnych oraz pracownicy mediów katolickich i publicznych.
W latach 2017-2022 Medal otrzymały 94 osoby i instytucje. Wśród nich: 4 arcybiskupów, 10 księży diecezjalnych, 8 ojców zakonnych, 1 brat zakonny, 12 sióstr zakonnych, 6 zgromadzeń zakonnych, 25 świeckich.
Centrum Formacji Misyjnej
Centrum Formacji Misyjnej, jedna z agend Komisji Episkopatu Polski ds. Misji, jest miejscem kształcenia przyszłych misjonarzy i jednocześnie ich domem, kiedy przyjeżdżają z misji na urlop do Polski. Tutaj mogą się zatrzymać, by pozałatwiać różne sprawy, leczyć się i odpocząć.
CFM w Warszawie, jest jedyną tego typu placówką w Europie, przygotowującą misjonarzy do wyjazdu na misje. Formacja trwa 9 miesięcy. Obejmuje naukę języków obcych, w których będą posługiwali misjonarze. Studenci CFM uczęszczają na wykłady z misjologii, w tym m.in. z dialogu z kulturami, z dialogu z ubogimi, z dialogu międzyreligijnego i z medycyny tropikalnej. Mają też okazję spotykania się z misjonarzami i misjonarkami, którzy już pracują na misjach. Czas pobytu w CFM jest okresem rozeznania powołania misyjnego i umacniania się w nim. To czas intensywnej formacji duchowej, modlitwy i pracy nad sobą.
W tym roku formacyjnym w CFM zamieszkało 9 osób: 4 księży diecezjalnych, 4 siostry zakonne i jedna osoba świecka. Tegoroczni kandydaci wyruszą m.in. do Burundi, Boliwii, Ekwadoru oraz na Jamajkę.
Przez 38 lat funkcjonowania CFM kurs ukończyło 1085 osób, w tym misjonarze świeccy, osoby życia konsekrowanego (siostry i bracia) oraz kapłani zakonni i diecezjalni. Z roku na rok liczba misjonarzy przygotowujących się do wyjazdu na placówki misyjne spada. Do historii przeszły już roczniki, w których do wyjazdu przygotowywało się 20-30 i więcej osób. Od kilku lat, liczba nowych posłanych oscyluje wokół 10 osób. Podobnie zmniejsza się liczba misjonarek i misjonarzy już pracujących na misjach. Wielu z nich wraca do kraju na zasłużony odpoczynek po wieloletniej służbie. Są tacy, których poważna choroba zmusza do zaprzestania posługi na misjach oraz tacy, którzy kończą swoje ziemskie pielgrzymowanie. W takim świetle wezwanie do modlitwy o powołania misyjne jest każdego dnia aktualne. Znakiem czasu jest to, że mamy do dyspozycji coraz więcej narzędzi ewangelizowania, brakuje natomiast głosicieli Ewangelii.
Dzieło Pomocy „Ad Gentes”
Dzieło Pomocy „Ad Gentes” od 2005 roku wspiera misjonarki i misjonarzy w dziełach ewangelizacyjnych, medycznych, charytatywnych i edukacyjnych. Dzięki pozyskiwanym środkom przez Dzieło Pomocy misjonarze budują kościoły i kaplice, wyposażają sale katechetyczne i świetlice dla dzieci i młodzieży, kształcą katechistów, prowadzą ośrodki zdrowia i szpitale. Opiekują się starcami i niepełnosprawnymi w hospicjach i schroniskach. Dzieło wspiera również edukację dzieci i młodzieży w przedszkolach, szkołach podstawowych i sierocińcach. Wraz z misjonarzami walczy z głodem i niedożywieniem wśród mieszkańców Afryki, Azji i Oceanii. Pomaga matkom samotnie wychowującym dzieci w zdobywaniu zawodu i wspiera rodziny wielodzietne.
W pięciu ostatnich latach Dzieło zrealizowało prawie 700 projektów pomocowych na misjach. Staraniem Dzieła, przy współpracy z „Polską pomocą rozwojową” oraz ojcami franciszkanami, wybudowano szkołę podstawową, zawodową i przedszkole w Campusie Edukacyjnym im. M. Kolbego w Dar es Salaam (Tanzania). Wybudowano również w 2019 r. wraz z siostrami karmelitankami szkołę podstawową w Gitega Songa w Burundi. Z okazji 100. rocznicy urodzin św. Jana Pawła II Dzieło Pomocy wybudowało kaplicę ku czci Świętego w Lome (Togo, werbiści) oraz kościół parafialny w Minkama (Kamerun, marianie).
Priorytetowe projekty Dzieła to budowa domów dla Pigmejów w Burundi przy współpracy z ojcami karmelitami oraz budowa studni w Zambii przy współpracy z miejscową Caritas.
W roku 2022 Dzieło Pomocy „Ad Gentes” zaangażowało się w rozbudowę szkoły podstawowej, prowadzonej przez siostry karmelitanki w Gitega Songa (Burundi). Pozyskano ponad 1 mln 800 zł. na budowę w ramach projektu „Poprawa dostępu do edukacji dzieci w wieku szkolnym poprzez rozbudowę szkoły podstawowej w Gitega-Songa, w Burundi”. W efekcie dzieci otrzymały pomieszczenia, które ułatwią im naukę. Szczególną troską siostry otaczają dzieci ubogie i zaniedbane z okolicznych wiosek.
Dzieło Pomocy „Ad Gentes” wspierało w 2022 roku budowę dużej sali katechetycznej w parafii św. Pawła w Bandundu (Republika Demokratyczna Konga). Wspólnota parafialna jest zbyt uboga, aby samodzielnie sfinansować projekt budowy dachu. Dzieło przeznaczyło na ten cel 17 000,00 euro.
W roku 2022 udało się wspomóc Zgromadzenie Sióstr Służek w wybudowaniu kaplicy i sali wykładowej. Dom w którym obecnie mieszkały siostry pochodził z 1980 r. i nie spełniał już wymogów do prowadzenia działalności formacyjnej jak i codziennej. Nie było w nim miejsca na kaplicę, salę wykładową ani sanitariaty. Koszt projektu wyniósł 10 300,00 euro.
W ramach przygotowań i organizacji wizyty papieża Franciszka w Kazachstanie, która odbyła się w ubiegłym roku Katolicki Serwis Informacyjny Kazachstanu stworzył plan zorganizowania centrum prasowego w oparciu o swoje biuro w budynku kurii w Astanie. Pomogło to zagranicznym i lokalnym przedstawicielom mediów w przygotowywaniu materiałów informacyjnych i wysyłaniu ich do swoich redakcji. Projekt miał na celu zakup sprzętu komputerowego i biurowego. Dzieło przekazało na ten cel 3 750,00 euro.
W Polsce „Ad Gentes” prowadzi animację. Wydaje książki, broszury i ulotki. Jest organizatorem Ogólnopolskiego Konkursu „Mój szkolny kolega z misji”, w którym biorą udział uczniowie szkół podstawowych. Cieszy się on wielką popularnością w szkołach w Polsce i angażuje liczne koła misyjne. W ramach kategorii charytatywnej, uczniowie podejmują ciekawe inicjatywy, mające na celu zgromadzenie środków finansowych na wyznaczony cel misyjny. W ciągu roku, w parafiach i szkołach, organizują festyny, dyskoteki, spotkania z misjonarzami. Przygotowują kalendarze, obrazki, pocztówki i inne gadżety misyjne, i pozyskują środki, by pomóc swoim rówieśnikom w krajach misyjnych.
W ostatnich latach uczniowie z Polski dofinansowali kilka remontów oraz budowy szkół i przedszkoli. W 2014 r. roku, podobnie jak rok wcześniej, dzieci zebrały 32 000 zł na budowę przedszkola w Kolwezi (Demokratyczna Republika Kongo), prowadzonego przez siostry salwatorianki. W 2015 r. w ramach Konkursu ofiary zebrane przez uczniów w wysokości 37 000 zł zostały przekazane na wyposażenie żłobka dla najuboższych dzieci z miasta, prowadzonego przez siostry Benedyktynki Misjonarki w Santo Domingo w Ekwadorze. Pomogły one w umeblowaniu nowych sal żłobka oraz w zakupie zabawek. Pod opieką tej placówki jest 40 dzieci w wieku od 11 miesięcy do 3 lat, z rodzin najuboższych, patologicznych. Rok później, uczniowie szkół podstawowych przekazali 44 506 zł. siostrom ze Zgromadzenia Służebniczek NMP w Katondwe (Zambia) na remont i wyposażenie przedszkola przy szpitalu. Pieniądze zostały wykorzystane na remont sanitariatów, pomalowanie ścian, ogrodzenie i przygotowanie placu zabaw, zakup stolików i krzeseł oraz zabawek i pomocy dydaktycznych.
W 2018 r. pozyskane środki w wysokości 52 660 zł zostały przeznaczone na wyposażenie przedszkola prowadzonego przez siostry Franciszkanki Misjonarki Maryi w Rizayqat (Egipt). Uczniowie z Polski pomogli w umeblowaniu sal oraz w zakupie zabawek i pomocy dydaktycznych. Ze względu na pandemię w latach 2020-2021 zawieszono kategorię charytatywna Konkursu. W 2022 r. wręczono czek na 25 000 zł. ojcom Oblatom Maryi Niepokalanej. Uczniowie zbierali środki na budowę szkoły podstawowej w Figuil (Kamerunie).
Sms „Misje”
Przez cały rok Dzieło Pomocy „Ad Gentes” zbiera środki na projekty edukacyjne za pomocą sms o treści „Misje”. Numer 72032 udostępnili charytatywnie wszyscy operatorzy sieci komórkowych. Koszt sms-a 2,46 zł. (z VAT). W 2022 r. Dzieło Pomocy zrealizowało 5 projektów edukacyjnych. Środki pozyskane tą drogą zostały przeznaczone na dofinansowanie dziennego dożywiania podopiecznych w sierocińcu prowadzonym przez siostry Opatrzności Bożej w Ayos, w Kamerunie. Inne projekty dofinansowane to: „Wsparcie pedagogiczne i psychologiczne dzieci z wiosek dotkniętych pożarami w sierpniu 2021, poprzez warsztaty edukacyjne i psychologiczne: wyżywienie, pomoce pedagogiczne, transport dzieci i ich opiekunów” w Algierii, „Budowa 3 klasowego budynku w szkole podstawowej św. Filipa w Barmoi Munu” (Sierra Leone), „Dożywianie chorych leczących się w szpitalu, szczególnie dzieci i chorych na chorobę głodową” (Kinshasa, Demokratyczna Republika Konga) oraz „Wyposażenie przedszkola w pomoce dydaktyczne: komputery, zeszyty, podręczniki” (Madunguni, Kenia).
Szczegółowe informacje na temat działalności Dzieła są publikowane na stronie internetowej www.adgentes.misje.pl.
MIVA Polska
MIVA Polska od ponad 20 lat działa w strukturach Komisji Episkopatu Polski ds. Misji i wspiera polskich misjonarzy w zakupie środków transportu. Najważniejsze akcje to: „Akcja św. Krzysztof – 1 grosz za 1 kilometr szczęśliwej jazdy na pojazdy misyjne i obchody Ogólnopolskiego Tygodnia św. Krzysztofa; „Z Ewangelią na motorze” – akcja z motocyklistami i wśród motocyklistów; „uCZYNek WIARY” – rowery dla katechistów w Afryce; „Promienie Miłosierdzia” – wózki dla niepełnosprawnych na misjach; „Ratujemy Życie – Misyjny Ambulans; „Bliżej do szkoły” – rower dla ucznia w Afryce.
MIVA Polska świadczy bezpośrednią pomoc misjonarzom i misjonarkom, dla których pojazdy, najczęściej samochody są podstawowym narzędziem ich misyjnej działalności. Pomoc pośrednia dotyczy rowerów (i motorów) dla katechistów oraz wózków dla niepełnosprawnych.
W 2022 roku MIVA zrealizowała 89 projektów na zakup 865 różnych pojazdów w 28 krajach świata: 37 samochody; 1 ambulans, 1 barka rzeczna – łódź z silnikiem –„Pływająca Przychodnia”; 4 busy; 44 motocykle (25 – dla misjonarzy i 19 – dla katechistów); 2 łodzie motorowe; 1 motofurgon; 1 quad; 447 wózków inwalidzkich; 328 rowerów dla katechistów misyjnych (akcja uCZYNek Wiary). Łączna suma przekazanej pomocy w 2022 roku wyniosła 791 794 Euro.
W 2022 r. MIVA Polska podjęła inicjatywę #WózekDlaAfryki, która ma na celu pomoc osobom niepełnosprawnym na misjach. Pomoc dotyczy zarówno osób indywidualnych pozostających w swoich domach jak i przebywających w ośrodkach opiekuńczych, hospicjach czy szpitalach prowadzonych przez Kościół. Tegoroczna akcja rozpoczęła się w Światowy Dzień Chorego, 11 lutego 2022, we wspomnienie Matki Bożej z Lourdes. Towarzyszyły jej słowa z Ewangelii: „Bądźcie Miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny”. O pomoc na wózki inwalidzkie dla niepełnosprawnych zgłosiło się do MIVA Polska 21 polskich misjonarzy i misjonarek z 14 krajów świata, zarówno z Afryki jak i Ameryki Południowej. Łączne potrzeby dotyczyły prawie 450 wózków. Na ten cel MIVA Polska przeznaczyła łącznie 69 210 Euro.
MIVA Polska zorganizowała XXI Pielgrzymkę Kierowców na Jasną Górę (14 maja 2022 r.) pod hasłem „Z Maryją na drogach pokoju”. W kaplicy Cudownego Obrazu została odprawiona Msza św. w intencji Kierowców i Dobroczyńców MIVA Polska z zawierzeniem kierowców i podróżujących oraz misjonarzy Matce Najświętszej, Królowej Polski. Oprócz kierowców wzięli w niej udział przedstawiciele służb i instytucji związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego i szkół kierowców. Byli też obecni przedstawiciele świata misyjnego. W czasie czuwania przed Mszą św. misjonarze odmówili modlitwę dziękczynną za otrzymywaną pomoc za pośrednictwem MIVA Polska.
Ważnym wydarzeniem, animowanym przez MIVA Polska był XXIII Ogólnopolski Tydzień św. Krzysztofa, obchodzony w lipcu. Kolejnej edycji przyświecało hasło: „Niesiemy narodom pokój Chrystusa”. Przewodniczący Komisji Episkopatu. Polski ds. Misji, bp. Jan Piotrowski powiedział m. in.: „Nowe dzieła, które pojawiły się w przestrzeni pracy misyjnej, jak MIVA Polska, sprawiły, że misjonarze otrzymali rzeczywistą pomoc, jaką są środki transportu rozumiane bardzo szeroko: samochody, motocykle, łodzie, wózki inwalidzkie. Wszystko to przedstawia ogromną paletę, która służy autentycznie pomocy misjom. Jest to wielkim cudem Bożej miłości i ludzkiej solidarności”.
Cenną inicjatywą MIVA Polska był w 2022 r. V Motocyklowy Rajd Piaśnicy. Ponad 1000 miłośników jednośladów uczciło pamięć pomordowanych przez Niemców podczas II Wojny światowej w Lesie Piaśnickim na Pomorzu w archidiecezji gdańskiej. Miejsce to jest czasem nazywane „Katyniem Pomorza”. Rajd odbył się w niedzielę 18 września 2022. Fani dwóch kółek wyjechali z Wejherowa do nekropolii w Lesie Piaśnickim, gdzie w polowej kaplicy obyła się Msza św. Motocykliści tradycyjnie przy tej okazji wspierali swoimi ofiarami zakup motocykli dla misjonarzy.
Od 2006 r. MIVA Polska włącza się w coroczne obchody Światowego Dnia Pamięci Ofiar Wypadków Drogowych. Tegoroczne obchody z udziałem MIVA miały miejsce w parafii Matki Bożej Pięknej Miłości na warszawskim Tarchominie w diecezji warszawsko-praskiej. MIVA Polska przygotowała w tym dniu stoisko z pamiątkami misyjnymi oraz wystawę „Bezpieczni na drodze”. Wychodzący z kościoła otrzymywali elementy odblaskowe dla pieszych i rowerzystów oraz kartki z modlitwą za ofiary wypadków drogowych. Wierni wspierali też zakup ambulansu do Ośrodka Zdrowia Sióstr Karmelitanek od Dzieciątka Jezus w Dimako w Kamerunie.
MIVA Polska informuje o swej działalności na stronach internetowych: www.miva.pl
Ks. Kazimierz Szymczycha SVD / Warszawa
KAI