Jasną Górę w 2022 r. nawiedziło około 2,5 mln pielgrzymów. – Kiedy kończy się rok i przychodzi czas na podsumowanie ważnym elementem jest słowo dziękuję. Wszystkim za modlitwę, za obecność, za wszelkie zaangażowanie z całego serca składam „Bóg zapłać” – powiedział kustosz Jasnej Góry o. Waldemar Pastusiak, który tradycyjnie na zakończenie uroczystych nieszporów przedstawił roczne sprawozdanie z działalności jasnogórskiego Sanktuarium.
Rok 2022 to wciąż stan zagrożenia epidemicznego. Do marca obowiązywały jeszcze ścisłe restrykcje, a dopiero od 1 kwietnia nastąpiło pewne rozluźnienie.
Na Jasną Górę w pielgrzymkach pieszych, rowerowych, biegowych, rolkowych i konnej dotarło w sumie ok. 84 tys. osób.
PEŁNE SPRAWOZDANIE KUSTOSZA JASNEJ GÓRY
Sprawozdanie z działalności Jasnogórskiego Sanktuarium w Roku Pańskim 2022
Jasną Górę nawiedziło w 2022 roku 2.500.000 pielgrzymów.
Przypomnijmy, że ten rok to wciąż stan zagrożenia epidemicznego. Do końca marca obowiązywały jeszcze ścisłe restrykcje, a dopiero od 16 maja weszło w życie rozporządzenie, które zniosło w Polsce obowiązujący od marca 2020 r. stan epidemii. Zastąpiono go stanem zagrożenia epidemicznego, a więc nasze życie nie wróciło jeszcze do tego sprzed pandemii. Oczywiście w związku z koronawirusem także pielgrzymowanie na Jasną Górę, zwłaszcza w pierwszej połowie roku, nie odbywało się w normalnych warunkach, co miało ogromne znaczenie dla grup zorganizowanych np. maturzystów.
Na Jasną Górę w pielgrzymkach pieszych, rowerowych, biegowych, rolkowych i konnej dotarło w sumie ok. 84 tys. osób:
– 265 pielgrzymek pieszych – a w nich 74 195 osób
– 271 grup rowerowych – 8 770 osób
– 24 grupy biegowe – 716 osób
– 3 motocyklowe – 220 osób
– 2 rolkowe – 82 osoby
– 1 konna – 17 osób
Tylko według szacunkowych danych i zgłoszonych grup oraz osób, przybyłych na Jasną Górę różnymi środkami lokomocji (samochód, autokar, kolej) było:
– prawie 3 tys. pielgrzymek parafialnych a w nich ponad 150 tys. osób
– ponad 27 tys. maturzystów
– ponad 24 tys. dzieci komunijnych
Tajemnicę Najświętszej Eucharystii kapłani sprawowali 53.171 razy
Rozdzielono Komunii św. 2.000.000
Sakrament Małżeństwa zawarło 31 par
Ochrzczono 47 dzieci
Jasnogórscy spowiednicy poświęcili pielgrzymom 21.310 godzin służąc w konfesjonale poprzez sprawowanie Sakramentu Pojednania.
Różne grupy modlitewne odbyły 160 czuwań nocnych
W Księdze Wotywnej zarejestrowano 990 wot dziękczynno-błagalnych
W sobotniej nowennie do Matki Bożej Jasnogórskiej złożono 390.000 kartki z prośbami i podziękowaniami
We wspólnocie Jasnogórskiej Rodziny Różańcowej ponad 2000 osób zobowiązało się do odmawiania różańca w intencjach nawrócenia grzeszników i o pokój na świecie. W 2021 roku do wspólnoty dołączyło 528 osób
W Parafialnych Księgach Pielgrzymów zanotowano 560 wpisów
W Jasnogórskim Centrum Zawierzenia do księgi oddania Matce Bożej wpisało się 80 osób
We wspólnocie „Z Maryją ratuj człowieka”, pod opieką o. Kazimierza Manieckiego trwa modlitwa za tych, których zbawienie jest zagrożone. Wspólnota liczy 9 tys. osób z Polski i z zagranicy. Rozdano blisko 30.000 obrazków z modlitwą. Foldery z inicjatywą modlitewną „Z Maryją ratuj człowieka” są wydawane nie tylko w języku polskim, ale również w języku angielskim, włoskim, francuskim i ukraińskim, chorwackim i niemieckim. Drogą pocztową wysłano 7000 listów i paczek z materiałami propagującymi dzieło modlitwy.
Jasnogórskie Centrum Modlitwy Zawierzenia nawiedziło -po różne materiały – obrazki, plakaty bądź na rozmowę duchowa ponad 2.500 osób
W Jasnogórskiej Księdze Abstynencji podejmując czasową lub całkowitą abstynencję od alkoholu, nikotyny, narkotyków, hazardu, pornografii i uzależnienia od Internetu wpisało się 390 osób
Dar modlitwy za młodzież przygotowującą się do sakramentu bierzmowania i za kleryków podjęło 110 osób, 300 osób kontynuuje modlitwę za swoje dzieci i wnuków przez całe życie.
Jasnogórskie Kancelarie o. Przeora, o. Kustosza i inne wysłały ponad 300000 listów i ok. 35.000 e-mailów.
W Sanktuarium Jasnogórskim działa Bractwo Najświętszej Maryi Panny Królowej Korony Polskiej, które prowadzi 4 wspólnoty:
– Wspólnotę Zawierzenia Rodzin, które w każdą 1 sobotę miesiąca prowadzi zawierzenie Niepokalanemu Sercu NMP;
-Wspólnotę „Niespokojnych Nadzieją” dla osób w wieku od 25 do 40 lat poszukujących męża i żony,
– Wspólnotę osób, którzy oddali się w niewolę miłości na wzór św. Ludwika Grignion de Monforta, akt oddania ma miejsce dwa razy w roku 25 marca i 8 grudnia każdego roku; blisko 20 par zawarło związek małżeński
-Wspólnota małżeństw i rodzin, która powstała poprzez zawierzenie Niepokalanemu Sercu Maryi ze wspólnoty „Niespokojnych nadzieją”.
Z posługi jasnogórskich egzorcystów w Sanktuarium skorzystało blisko 500 osób oraz przeprowadzono niezliczoną ilość rozmów telefonicznych.
Wspólnota Odnowy w Duchu Świętym „Kana” pod opieką o. Łukasza Kręgla podczas cotygodniowych spotkań gromadzi wiernych na wspólną modlitwę.
Duszpasterstwo „Na Halach” prowadzone przez o. Savio Folcholc w kaplicy świętego Józefa gromadzi co niedziela uczestników Eucharystii. Przy duszpasterstwie działa także zespół wokalno- instrumentalny liczący 40 osób oraz zespół dziecięcy liczący 30 dzieci.
W kaplicy świętego Józefa na halach odbywały się spotkania różnych grup pielgrzymkowych między innymi wspólnoty Odnowy w Duchu świętym „Kana”, „Niespokojnych Nadzieją”, „Sodalicji Mariańskiej” i wspólnoty neokatechumenalnej . Na halach szerzy się kult świętego Józefa. Wpłynęło /3200/ prośby i podziękowania do świętego Józefa. Odbywa się peregrynacja figury św. Józefa. Co niedziel poszczególne rodziny przyjmują figurę św. Józefa wraz z przygotowywanymi modlitewnikami na cały tydzień. W 2022 roku na tygodniową modlitwę figurę św. Józefa przyjęło /400 rodzin. Wyświetlany film pt. „Cuda i łaski” obejrzało /4673/ osób. Większość widzów to maturzyści, dzieci I komunijne oraz rodziny i pielgrzymi indywidualni.
W Poradnictwie Rodzinnym u pani Iwony Tabulskiej 910 osób szukało pomocy z zakresu życia małżeńskiego i rodzinnego. Przeprowadzona 150 rozmów telefoniczno – terapeutycznych
W Poradnictwie Psychologiczno-Religijnym u pani Urszuli Łuchniak dla młodzieży przeprowadzono 792 rozmów indywidualnych i grupowych.
Światła i nadziei na drodze życia poprzez Jasnogórski Telefon Zaufania szukało 1452 osób. Czynny każdego dnia od godziny 20.00 do 24.00, w której posługują wolontariusze duchowni i świeccy. W tematyce rozmów przeważał temat samotności, cierpienia i lęku.
Do Centralnego Ośrodka Krzewienia Duchowej Adopcji na Jasnej Górze zgłosiło się 226 osób, modlitwę duchowej adopcji podjęło 1050 osób. Listów i e-maili o różnej tematyce było 24, telefonów 64. Nadto w Ośrodku prowadzone są zapisy do Armii Michała Archanioła – Wspólnoty, której członkowie otaczają duchową troską Paulinów posługujących na Jasnej Górze. Aktualnie w Armii Michała Archanioła jest 2749 osób.
We wspólnocie Armii św. Michała Archanioła aktualnie jest 2750 osób modlących się za Paulinów posługujących na Jasnej Górze.
Do Księgi Modlitwy Apelowej wpisano 60.000 próśb.
Ośrodek Pomocy Charytatywnej na Jasnej Górze prowadzony przez o. Zygmunta Bolę udziela tygodniowo pomocy finansowej, odzieżowej i żywnościowej 10.000 osobom biednym, bezdomnym, bezrobotnym i samotnym. Pod stałą opieką jest 300 rodzin. Od darczyńców indywidualnych przyjęto i rozdano 50 ton używanych ubrań. Rozdano 180 paczek żywnościowych z racji świąt Bożego Narodzenia. Dla 200 osób udzielono wsparcia w wykupieniu leków.
W Jasnogórskim Punkcie Pomocy Medycznej udzielono doraźnej pomocy 4.100 osobom. Pogotowie ratunkowe wzywane było 30.
Ponadto Jasna Góra prowadzi działalność apostolską i ewangelizacyjną przez Radio Jasna Góra, dwumiesięcznik „Jasna Góra” i media społecznościowe.
Transmisje nabożeństw z Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej można oglądać na żywo na kanale YouTube. W 2021 roku łączna liczba oglądających to 24 256 556. Najwięcej oglądających to mieszkańcy Polski, Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Włoch, Białoruś, Francji, Kanady, Holandii, Austrii, Słowacji, Ukrainy, Litwy, Szwecji, Norwegii, Hiszpanii, Australii, Czech, Irlandii.
W dziesiątkach milionów należy liczyć udział wiernych łączących się za pośrednictwem TVP1, TVP3, TV Trwam, TV Antena i TVP VOD, EWTN i TV Republika
Jasnogórską Szopkę Bożonarodzeniową budowaną pod okiem o. Bronisława Kraszewskiego nawiedza co roku ponad 150 000 osób.
Przy jasnogórskim sanktuarium działają grupy apostolskie:
a/ Jasnogórska Rodzina Różańcowa
b/ Sodalicja Mariańska
c/ Asysta Jasnogórska
d/ Franciszkański Zakon Świeckich
e/ Duszpasterstwo Młodzieżowe
f/ Jasnogórska Wspólnota Odnowy w Duchu Świętym „Kana”
g/ Centralny Ośrodek Duchowej Adopcji Dziecka Poczętego
h/ Chór Jasnogórski
i/ Intradziści i Orkiestra Jasnogórska
j/ Jasnogórskie Centrum Modlitwy Zawierzenia
k/ Armia św. Michała Archanioła
l/ Bractwo Eucharystyczne
ł/ Bractwo NMP Królowej Polski
m/ Wspólnota „Z Maryją ratuj człowieka”
n/ Wspólnota bł. Euzebiusza
WAŻNIEJSZE WYDARZENIA
Otwarcie Jasnej Góry dla uchodźców z Ukrainy, poświęcenie Golgoty Wschodu i Kaplicy Jasnogórskiej Matki Pojednania, modlitwa dziękczynna za bł. Prymasa Wyszyńskiego i wprowadzenie jego relikwii do Kaplicy Matki Bożej, to najważniejsze wydarzenia 2022 r. w częstochowskim sanktuarium. Po pandemicznej przerwie ruch pielgrzymkowy, także pieszy, znacząco się ożywił.
POMOC UCHODŹCOM Z UKRAINY
Jasna Góra: przyjęcie uchodźców z Ukrainy to jedno z najważniejszych tegorocznych wyzwań
Od pierwszych dni wybuchu wojny jasnogórscy Paulini zadeklarowali możliwość przyjęcia ukraińskich uchodźców. Dom Pielgrzyma był jednym z pierwszych miejsc włączonych w częstochowski system pomocy osobom uciekającym przed wojną, co miało olbrzymie znaczenie wobec ogromnej pierwszej fali szukających schronienia i pomocy, głównie matek z dziećmi. Pierwsi uchodźcy z Ukrainy pod jasnogórskim dachem zamieszkali już na początku marca i z każdym dniem ich przybywało. Wielkanocne śniadanie spożyło tu ponad sto osób, w tym ok. 50 dzieci.
– Pomagamy Wam, bo czujemy, że jesteśmy braćmi i to jest też dla nas powinność jako chrześcijan, ale robimy to też dlatego, że wasi mężowie walczą nie tylko za wolność Ukrainy, ale też Polski i Europy. To jest nasza wspólna sprawa i dlatego jesteśmy i będziemy z Wami – zapewniał przeor Jasnej Góry, o. Samuel Pacholski.
Alona uciekła z bombardowanej Odessy, zabierając tylko to, co zmieściło się do plecaka. – Bóg nas kocha przez to, co dla nas robicie – powiedziała. Tatiana przyjechała z Kamieńskiego w obwodzie dniepropetrowskim, gdzie kiedyś produkowano paliwo do rakiet. – Z nastaniem wojny ludzi wygnał stamtąd lęk, że jeżeli będą bombardowania, to będzie drugi Czarnobyl – powiedziała dodając, że czuje się tutaj traktowana po królewsku i nie spodziewała się tak serdecznego przyjęcia.
Paulini na Jasnej Górze pomyśleli nie tylko o otwarciu dla uchodźców Domu Pielgrzyma i tzw. Hal, ale także świątyni. Już 13 marca odprawiona została w Bazylice niedzielna Msza św. w języku ukraińskim. Mnisi zadbali nawet o przetłumaczenie tekstów wyświetlanych na rzutniku i o oprawę muzyczną. Ola, która uciekła z okolic Kijowa mówiła, że to „coś wspaniałego, że mogą tu modlić się w ojczystym języku”.
Kustosz Jasnej Góry, o. Waldemar Pastusiak podkreślał, że pomagając nie pytamy o wyznanie, ale byłoby poważnym zaniedbaniem, gdyby pominięta została sfera duchowa. Dodał, że paulini bardzo chcą, by Jasna Góra dla wiernych z Ukrainy była także miejscem modlitwy, odnowy życia religijnego i ponownej wiary nie tylko w Boga, ale i w drugiego człowieka.
Oprócz Mszy w obrządku rzymskokatolickim od 20 marca w kaplicy św. Jana Pawła II celebrowana jest też Boska Liturgia w języku ukraińskim. Na Jasnej Górze po ukraińsku sprawowany jest też sakrament pokuty i pojednania.
Cały czas sanktuarium jest miejscem wielkiej modlitwy o pokój na Ukrainie. Przeor wciąż zachęca, by w tym trudnym czasie „uchwycić się płaszcza Maryi, bo bez głębokiej modlitwy i nawrócenia nie zatrzymamy rosyjskich Iskanderów”.
W geście solidarności z narodem ukraińskim wieża Jasnej Góry, na pewien czas, została oświetlona w barwach flagi Ukrainy.
Także tegoroczne piesze pielgrzymowanie na Jasną Górę było wielkim błaganiem o pokój zwłaszcza dla Ukrainy. Pątnicy idąc do Częstochowy kilka, kilkanaście, a nawet 20 dni prosili o pokój nie tylko ten zewnętrzny, ale także pokój serca również dla Ukraińców. Tą intencją, jak mówili, „nękali Pana Jezusa i Jego Matkę”, także żołnierze i strażacy, którzy też przyszli tu w swoich pielgrzymkach pieszych. Szli też sami uchodźcy, ale i ci, którzy specjalnie na czas rekolekcji w drodze opuścili Ukrainę, jak kapłani, siostry zakonne czy grupa z Bełza koło Lwowa.
Do Sanktuarium raz po raz przyjeżdżają przedstawiciele Ukrainy, by tu błagać o zaprzestanie wojny. – Tylko modlitwa może nam pomóc, każde Zdrowaś jest bardzo ważne, ofiarujmy za Ukrainę komunię, Mszę św. – prosił bp Leon Dubrawski z Kamieńca Podolskiego. Goszczący niedawno tutaj sędzia Mychajło Smokowicz, prezes Kasacyjnego Sądu Administracyjnego w Sądzie Najwyższym Ukrainy w pamiątkowej księdze napisał: „naród ukraiński modli się za Polaków i Polskę, dziękuje za życzliwość, schronienie i pomoc w dniach walki z rosyjską agresją”.
Paulini z Jasnej Góry, gdzie znajduje się także dom generalny Zakonu cały czas pozostają w kontakcie z mnichami w Ukrainie. Robią wszystko, by wspomóc współbraci i wiernych, którym służą. Do Kamieńca Podolskiego z Częstochowy wyruszyły dedykowane transporty z pomocą. Były w nich nie tylko konieczne produkty żywnościowe i odzież, ale także paramenty liturgiczne np. komunikanty, a na Wielkanoc paschały, baranki. Przekazywane są też ofiary pieniężne zbierane w paulińskich parafiach. Włączają się wszystkie wspólnoty zakonne na całym świecie, bo, jak podkreślał o. Arnold Chrapkowski, przełożony generalny Zakonu Św. Pawła Pierwszego Pustelnika, to bardzo ważny moment solidarności całej paulińskiej wspólnoty: „dziękuję wszystkim mnichom i wiernym, wśród których posługują”.
25 marca, gdy papież Franciszek poświęcił Rosję i Ukrainę Niepokalanemu Sercu Maryi, także Jasna Góra trwała w łączności duchowej z Ojcem Świętym i prosiła miłosiernego Boga przez wstawiennictwo Maryi o dar pokoju i ustanie rozlewu krwi.
W Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego na Jasnej Górze po Mszy św. w j. ukraińskim zabrzmiały tradycyjne ukraińskie utwory wielkanocne w wykonaniu Narodowego Zespołu Pieśni i Tańca Ukrainy im. Grygoria Wieriowki z Kijowa.
GOLGOTA WSCHODU – nowe miejsce pamięci na Jasnej Górze
Golgota Wschodu i Kaplica Jasnogórskiej Matki Pojednania to od tego roku nowe wymowne miejsca pamięci o historii naszego Narodu. Otwarcie odbyło się na Jasnej Górze 2 maja. To miejsce upamiętniające miliony Polaków, ofiary Rosji carskiej i totalitaryzmu sowieckiego, i niosące przesłanie o niezłomności ludzkiego ducha, przebaczeniu i wierze we wstawiennictwo Matki Bożej.
Poświecenia dokonał abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. Miejsce pamięci powstało w kazamatach Bastionu św. Barbary, zabytkowego obiektu z długą i symboliczną historią. To część jasnogórskich fortyfikacji.
We wnętrzu Bastionu umieszczone zostały dwa szczególnie wymowne wizerunki Jasnogórskiej Maryi. – To obraz Matki Bożej Wygnańców Tułaczy, który podzielił los Polaków pod radzieckim terrorem oraz ikona z 1991 r., która towarzyszyła tu VI Światowym Dniom Młodzieży z Janem Pawłem II – podkreślił o. Arnold Chrapkowski, przełożony generalny Zakonu Paulinów.
„Niech Ta, która jest Ikoną, która łączy Wschód i Zachód będzie Tą, która łączy dzieje naszej Ojczyzny, nie w duchu nienawiści, ale w duchu pojednania, które nie zapomina o wyrządzonych krzywdach, ale pojednania, które ukierunkowane jest w duchu miłości na przyszłość”, mówił o. Generał.
Matka Boża Wygnańców Tułaczy to autentyczny obraz, który podzielił los Polaków pod radzieckim terrorem. Kiedy w 1939 r. Sowieci wtargnęli do kresowej osady Miłów na Podolu, ich „łupem” stał się także obraz Maryi, który znajdował się na ścianie Domu Ludowego. Sam wizerunek został podarty, a jego ramy sołdaci postanowili wykorzystać do portretu Stalina. Jeden z gospodarzy, świadek wydarzeń, zebrał zbezczeszczone szczątki obrazu i przechowywał je jak świętą relikwię. Kiedy w 1940 r. cała wieś została wywieziona do tajgi, także obraz przemierzał bezkresne syberyjskie przestrzenie. Wraz z Armią Andersa dotarł potem, przez Teheran, do Afryki do Bwana M’Kubwy. Po wielu latach, przez różne koleje losu, wizerunek w 2009 r. został złożony w darze na Jasnej Górze m.in. za sprawą Marii Gabiniewicz z Instytutu Prymasa Wyszyńskiego, której ojciec zaginął w 1940 r. w ZSRR (jest na tzw. Liście Białoruskiej) i która wraz z matką i rodzeństwem przeszła tułaczy szlak.
O historii martyrologii Polaków „opowiadają” w Bastionie szklane tablice. Dopełnieniem jest dokumentalny film pokazywany na specjalnym ekranie.
Otwarcie „Golgoty Wschody” wobec trwającej tuż za polskim progiem wojny, ma szczególną wymowę.
DZIĘKCZYNIENIE ZA BŁ. PRYMASA
Rok 2022 był na Jasnej Górze nadal czasem dziękczynienia za bł. kard. Stefana Wyszyńskiego, który sam nazwał siebie Prymasem Jasnogórskim. W uroczystość Królowej Polski, 3 maja, odbyło się narodowe uwielbienie Boga za beatyfikację tego wielkiego Pasterza i Polaka. W pierwsze liturgiczne wspomnienie błogosławionego, 28 maja, obok Cudownego
Obrazu Matki Bożej umieszczone zostały jego relikwie. Przez cały rok z 27 na 28 dnia miesiąca odbywało się „Czuwanie z bł. Prymasem w Domu Matki”, w czasie których rozważane było 10 punktów „ABC Społecznej Krucjaty Miłości” kard. Wyszyńskiego.
Ogólnopolska stacja dziękczynienia za beatyfikację Prymasa została wskazana przez Episkopat, jako jedna z trzech najważniejszych miejsc Kościoła w naszej Ojczyźnie. Abp Stanisław Gądecki przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski podczas uroczystości 3 maja podkreślał, że bł. Prymas Wyszyński należy do grona najwybitniejszych Polaków, a zdaniem wielu był on również najwybitniejszym prymasem w historii Polski. Zwrócił uwagę na jego heroiczne umiłowanie Boga, Kościoła i Ojczyzny: „konsekwentnie bronił polskiej racji stanu, uznając dobro państwa za najwyższą normę działania. Służąc Kościołowi, służył Ojczyźnie, którą rozumiał jako wspólnotę ludzi zjednoczonych wiarą, kulturą i historią”. Przewodniczący Episkopatu przypomniał, że Prymas Wyszyński tak wiele uczynił dla Kościoła i Polski „w imię Maryi i wspierany Jej pomocą”. Abp Gądecki podkreślił, że błogosławiony był „człowiekiem wolnym i uczył nas prawdziwej wolności i tego, że rzeczy Bożych na ołtarzach cezara składać nie wolno”. Ubolewał, że dziś żyjemy „na krawędzi czasu” i nie tylko odmawia się posłuszeństwa Bogu, ale nawet kwestionuje Jego istnienie. Zauważył, że śmierć i cierpienie są sprzeczne z wolą Bożą, a wojna jest wynikiem zwalniania się człowieka od wszelkich norm Boskiego prawa.
W pierwsze wspomnienie bł. Prymasa Wyszyńskiego do Kaplicy Matki Bożej wprowadzone zostały jego relikwie, które znalazły swoje miejsce przy Cudownym Wizerunku Maryi, obok znajdującego już tam w srebrnej tubie Milenijnego Aktu, którego Prymas Wyszyński był inicjatorem. – Przez 80 lat ziemskiego życia serce bł. Prymasa Wyszyńskiego biło dla Boga i Maryi, którą wybrał na „Matkę, która nigdy nie umiera”, a od dziś jego relikwie przy Cudownym Obrazie Matki Bożej na Jasnej Górze przypominać będą, że „Maryja jest drogą Boga ku człowiekowi i drogą człowieka ku Bogu” – mówił przeor Jasnej Góry. Relikwiarz ma kształt kardynalskiego herbu i jest w nim zamknięty w szklanej płytce mikroskopowej materiał z elementami krwi bł. Prymasa. Przedstawia tarczę, na której widnieją: wizerunek Matki Bożej Jasnogórskiej, srebrne lilie (herb kapituły gnieźnieńskiej – od 1948 r. Stefan Wyszyński był metropolitą gnieźnieńskim) i misa z głową św. Jana Chrzciciela (symbolizuje patrona archikatedry warszawskiej). Nad tarczą znajduje się kapelusz kardynalski i podwójny krzyż o dwóch poprzecznych ramionach, będący oznaką godności metropolity. Pod tarczą umieszczona jest wstęga z zawołaniem Soli Deo (Samemu Bogu).
Relikwie zostały umieszczone na biało-czerwonym tle, to dla przypomnienia tego wielkiego Polaka, Ojca Narodu.
W ołtarzu Matki Bożej jest także srebrna plakieta wotywna podarowana przez kard. Wyszyńskiego tuż po wyjściu z niewoli po ponad trzech latach internowania przez władze komunistyczne. Są na niej wyryte nazwy miejsc, gdzie Prymas przebywał w tzw. odosobnieniu. 28 X 1956 r. kard. wrócił do Domu Arcybiskupów Warszawskich. Już 2 listopada przybył na Jasną Górę, gdzie wyraził wdzięczność za wszystkie modlitwy paulinów i wiernych w czasie jego więzienia. 3 maja 1957 r. przywiózł tu dar wotywny.
Trwająca przez cały rok nocna modlitwa „Z błogosławionym Prymasem czuwamy w Domu Matki” podejmowana była tradycyjnie z 27 na 28 dzień miesiąca. To nawiązanie do trwających tu niemal nieprzerwanie od 40 lat czuwań prowadzonych przez Instytut Prymasa Wyszyńskiego z prośbą o beatyfikację tego wielkiego kapłana i Polaka. Teraz w Kaplicy Matki Bożej gromadzili się przedstawiciele różnych ruchów i wspólnot.
Nocne czuwania miały konkretny program oparty na słowach „ABC Społecznej Krucjaty Miłości” Błogosławionego. Dziesięć punktów Krucjaty to zdaniem świadków jego życia i posługi prymasowski testament na XXI wiek. – Jest to program realizowania miłości w relacjach międzyludzkich, który stanowi formę dotrzymania przyrzeczeń złożonych w Jasnogórskich Ślubach i jest konsekwencją Milenijnego Aktu Oddania Polski w macierzyńską niewolę miłości – wyjaśniał przeor klasztoru. „Szanuj każdego człowieka, bo Chrystus w nim żyje; Myśl dobrze o wszystkich; Mów zawsze życzliwie o drugich; Rozmawiaj z każdym językiem miłości; Przebaczaj wszystko wszystkim; Działaj zawsze na korzyść bliźniego; Czynnie współczuj w cierpieniu; Pracuj rzetelnie; Włącz się w społeczną pomoc bliźnim; Módl się za wszystkich, nawet za nieprzyjaciół”, brzmią słowa Krucjaty, którą bł. kard. Wyszyński ogłosił w 1967 r. w liście pasterskim na Wielki Post.
Nocne czuwanie inaugurował zawsze Apel Jasnogórski, w czasie którego odmawiana była specjalna modlitwa o kanonizację Prymasa. Wystawiany był jego portret. Potem głoszona była konferencja, odmawiana była modlitwa różańcowa z rozważaniami kard. Wyszyńskiego przygotowanymi przez Jasnogórską Rodzinę Różańcową. O północy paulini celebrowali Mszę św.
PIESZE PIELGRZYMOWANIE – modlitewny szturm o pokój, laboratorium życia i wiary
Wciąż pozostają wielkim świadectwem wiary i ducha wiary budzą w innych. W 2022 r. przyszło aż 265 pielgrzymek pieszych, a w nich ponad 74 tys. pątników. Dotarło też 271 grup rowerowych i 24 biegowych.
Tegoroczne piesze pielgrzymowanie na Jasną Górę było wielkim błaganiem o pokój, zwłaszcza dla Ukrainy, by zatrzymać wojnę modlitwą.
Był duch pokuty, ale też i wielka radość z „odzyskania” możliwości pielgrzymowania bez pandemicznych ograniczeń. Wśród intencji pątnicy przynosili Maryi Jasnogórskiej te, którymi żyją wierni w Polsce: troskę o Kościół, o ożywienie wiary, miłość w rodzinach, modlitwę o pokój i solidarność z sąsiadami z Ukrainy. W niemal wszystkich tegorocznych pielgrzymkach uczestniczyli Ukraińcy. Szli uchodźcy, ale również i ci, którzy specjalnie na czas rekolekcji w drodze opuścili Ukrainę, jak kapłani czy siostry zakonne czy grupa z Bełza koło Lwowa. Np. s. Lukija, grekokatoliczka przyszła aż z dalekiego Ełku. – To był czas, kiedy można było spotkać Boga szczególnie w tych, którzy szli, ale też w osobach, które nas spotykały, gościły i przyjmowały. Bardzo dziękuję za to, że Polska tak pomaga i za to, że Ukraińcy, którzy musieli uciekać ze swojego kraju, mogli znaleźć tu swój dom – powiedziała zakonnica. Np. w pielgrzymce lubelskiej jeden z pielgrzymkowych dni dedykowany był też wyłącznie Ukrainie. – Świadectwa uchodźców pątników były przejmujące – podkreślali Polacy.
Pielgrzymi przybywali w grupach ciszy, pokuty, uwielbienia, rodzinnych, studenckich. Pielgrzymki to narzędzie nowej ewangelizacji, dlatego w odpowiedzi na potrzeby czasu, powstawały nowe wspólnoty. Np. w pielgrzymce dominikańskiej grupa Rafael adresowana była do tych, którzy szukają swego miejsca na ziemi, rozeznając powołanie.
W tym roku po dwóch latach obostrzeń sanitarnych, które wymusiły różne formy pielgrzymowania, np. sztafetowe, rekolekcje w drodze odbywały się tradycyjnie. Najliczniejszą pieszą pielgrzymka była licząca 4 tys. 848 pątników kompania radomska. Jak podkreślali uczestnicy pieszych pielgrzymek mimo zmęczenia, w tym roku niekiedy dokuczliwych upałów, był to czas pogłębiania wiary. A organizatorzy pielgrzymek zwracali uwagę, że są one niezmiennie miejscem ewangelizacji i świadectwa dawania wiary tym, których spotyka się na swoim szlaku.
O doświadczeniu Boga, który szuka człowieka opowiadały m.in. osoby w kryzysie bezdomności z gdańskiej wspólnoty „Ludzie ulicy”. Przeszli ostatni etap pielgrzymki arch. gdańskiej. Dla wielu było to pierwsze takie doświadczenie w życiu. Dla Andrzeja to już 9 rok na wolności po 22 latach odsiadki. – Bardzo chciałem tu być, zaniemogłem, ale dobrzy ludzie pomogli i na wózku, ale jestem. Chcę poukładać takie swoje sytuacje z Bogiem – deklarował pątnik.
Człowiek zbudowany Eucharystią, duchem pielgrzymki, głębiej patrzy w życie. Pielgrzymka uczy doceniać to, co mamy w tym momencie i by zbytnio nie wymagać od innych, ale zacząć wymagać od siebie – opisał sens pielgrzymowania Jacek z grupy płockiej.
Wraz ze świeckimi w pielgrzymkach szli też biskupi. Np. we wrocławskiej kompanii przyszło aż dwóch: bp Maciej Małyga i Jacek Kiciński.
Bp Arkadiusz Okroj, który i w tym roku przeszedł z wiernymi trasę pielgrzymki pelplińskiej mówił o niezwykłym doświadczeniu powrotu wspólnoty. – Wraca normalność. Jest wielu młodych uczniów, studentów. Nie są znużeni, rozpiera ich energia. Tu widać żywy Kościół, więc jesteśmy pełni nadziei. Ludzie, którzy pielgrzymują, chcą przeżyć życie w poczucie sensu, miłości Boga i wzajemnych relacji. Oni są normalni, ale to „Boży szaleńcy” i na ich widok serce rośnie – mówił biskup z Pelplina.
Pątnicy w drodze uczyli się także jak iść wspólną drogą do Chrystusa, zapraszać tych, co na peryferiach do wspólnoty, co znaczy być odpowiedzialnym za Kościół. Piesze pielgrzymowanie na Jasną Górę wpisywało się w drogę synodalną Kościoła. Pątnicy chętnie do „bagażu intencji” przyjmowali prośby o powołania kapłańskie i zakonne.
Pielgrzymki piesze niezmiennie są świadectwem wiary i „zarażają” też obcokrajowców. W różnych grupach szli pątnicy nawet z Senegalu czy z Peru. Na szlak pielgrzymki bielsko-żywieckiej powrócili też Węgrzy.
W pielgrzymce krakowskiej nie zabrakło także akcentu związanego z Światowymi Dniami Młodzieży, które odbędą się w Lizbonie w 20223r. Grupa młodych w czasie drogi zapraszała do udziału w nich i zachęcała do modlitwy za to spotkanie.
We wszystkich pielgrzymkach pieszych, co z dumą podkreślali, przewodnicy i kierownicy grup, i co jest wielką nadzieją na przyszłość, przyszło wielu młodych.
Pandemia nas troszeczkę wycofała, więc staramy się nadrobić. Bardzo tęskniliśmy za Matką Bożą i tą formą pielgrzymowania – mówili pątnicy, dodając, że niektórzy myśleli, że po pandemii będzie gorzej, a jednak znów jest więcej pielgrzymów, dużo młodzieży i młodych rodzin z dziećmi, co jest bardzo pocieszające. Np. w 32. Pieszej Pielgrzymki Drohiczyńskiej przyszło 500 osób, w tym aż 80-cioro dzieci, a to trasa licząca 370 km.
Organizacyjnie udało nam się pokonać pandemię – zapewniali odpowiedzialni za nadzór pielgrzymek.
Po pandemicznej przerwie za pielgrzymką stęsknili się nie tylko ich uczestnicy, ale także mieszkańcy wsi i miasteczek przyjmujący pątników. Wszyscy mówili o wprost niezwykłej gościnności.
Na Jasną Górę w pielgrzymkach pieszych, rowerowych, biegowych, rolkowych i konnej dotarło w 2022r. w sumie ok. 84 tys. osób.
POZOSTAŁE WYDARZENIA
– Jasna Góra została włączona w światową modlitwę o pokój inicjowaną przez papieża Franciszka na zakończenie maja, miesiąca maryjnego. To odpowiedź na zaproszenie Stolicy Apostolskiej, ale i potrzeba wyrazu wielkiej solidarności Sanktuarium z Ojcem Świętym w błaganiu o ustanie wojen, nie tylko na Ukrainie, ale i w innych częściach globu.
Zaproszenie do różańca z papieżem wraz z innymi sanktuariami świata skierował na Jasną Górę abp Rino Fisichella, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji, która była jej organizatorem.
– Królowa Polski na znaczku pocztowym. Emisja została uroczyście
wprowadzona do obiegu 3 maja, w uroczystość Królowej Polski. To piąty znaczek Poczty Polskiej z serii „Patroni Polski”. Tegoroczna emisja upamiętnia Jasnogórską Maryję Królową Polski.
– 1 kwietnia odbyły się uroczystości upamiętniające 250. rocznicę zakończenia obrony Jasnej Góry przed wojskami rosyjskimi przez Konfederatów Barskich. Obrona klasztoru to jeden z najciekawszych epizodów w czasie trwania konfederacji barskiej. Jasna Góra stała się ich bastionem. W walkach szczególnie odznaczył się Kazimierz Pułaski. Konfederacja wrosła w tradycje Jasnej Góry. Konfederaci nie mieli mundurów. Ich znakiem był duży ryngraf noszony na piersi, metalowy lub skórzany, z namalowanym wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej.
DZIAŁALNOŚĆ MEDIALNA
Szeroko rozumianą działalność informacyjną prowadzi Biuro Prasowe @JasnaGóraNews, które stale współpracuje z rzecznikiem prasowym.
Jest nim od lipca tego roku o. Michał Bortnik.
Na stronę Biura Prasowego – jasnogóra.com – przygotowanych zostało ponad 1 tys. newsów. Stronę odwiedziło ponad 1700 000 osób i tyleż samo na www.jasnagora.pl.
Zespół pod dyrekcją Izabeli Tyras prowadzi media społecznościowe: Twitter, Facebook, Instagram – ich zasięgi systematycznie rosną, przybywa też nowych użytkowników. Tylko zasięg strony na Facebooku wzrósł o 61 % i wynosi ponad 6 mln.
Dla Radia Jasna Góra przygotowanych zostało ponad 1800 wydań wiadomości z życia Sanktuarium.
Biuro Prasowe stale współpracuje z Katolicką Agencją Informacyjną, Radiem Watykańskim, Biurem Prasowym Konferencji Episkopatu Polski, Tygodnikiem Katolickim „Niedziela”, Forum Niezależnych Rozgłośni Katolickich.
Prowadzi także obsługę medialną dla dziennikarzy ogólnopolskich i regionalnych środków masowego przekazu.
Słowa podziękowania składam wszystkim posługującym na Jasnej Górze siostrom zakonnym, pracownikom świeckim za zaangażowanie i wszelką pomoc we właściwym funkcjonowaniu Domu naszej najlepszej Matki i Królowej. Niech nasza obecność w tym świętym miejscu przemienia najpierw nas samych jak również, tych których Pan posyła do Duchowej Stolicy Polski.
Wszystkim za wszelkie dobro, życzliwość i serce niech Pan przez ręce Maryi błogosławi. Szczęść Boże !!!
O.Waldemar Pastusiak
Kustosz Sanktuarium Jasnogórskiego
Izabela Tyras
Dyrektor Biura Prasowego Jasnej Góry
S. Małgorzata
Dyrektor Jasnogórskiego Centrum Informacji
Sprawozdanie z działalności JASNOGÓRSKIEGO CENTRUM INFORMACJI za rok 2022
Rok 2022 przeżywaliśmy wspólnie z przybywającymi na Jasną Górę pielgrzymami pod duszpasterskim hasłem „Posłani w pokoju Chrystusa”. Według słów abp. Stanisława Gądeckiego „chcieliśmy stawać się świadkami Zbawiciela, abyśmy mocą tego Pokarmu przemieniali świat. Autentyczne spotkanie z Chrystusem we wspólnocie eucharystycznej budzi bowiem w sercu radość i przynagla nas do dzielenia się doświadczeniem wiary”. Mimo że rządy na świecie zrezygnowały ze szkodliwej społecznie i gospodarczo polityki lockdownów, wywołany tym postępujący kryzys gospodarczy oraz wojna rosyjsko – ukraińska, która wybuchła 24 lutego sprawiły, że ponownie odnotowaliśmy mniejszą od wieloletniej liczbę pielgrzymów i turystów, jednak odnosząc się do roku 2021 było ich więcej. Aby uzmysłowić czytającym to sprawozdanie skalę załamania ruchu pielgrzymkowo – turystycznego, przytoczymy kilka danych statystycznych: w latach 1994 – 2019 średnia roczna liczba osób oprowadzanych przez Jasnogórskie Centrum Informacji wynosiła około 130 000. W roku 2020 z usług przewodnickich skorzystało tylko 11 460 osób, co stanowiło 8,8 % wieloletniej średniej, w 2021 roku 28 914 osób, co daje nam 22,2 % tejże, natomiast w bieżącym roku udało się osiągnąć liczbę 54 030 oprowadzanych, co dało nam 41,5 % względem uśrednionych wyników rocznych z lat 1994 – 2019. Oczywiście działalność Jasnogórskiego Centrum Informacji oraz liczba oprowadzonych gości naszego Sanktuarium stanowią mały wkład tutejszych przewodników w różnorodność i bogactwo form funkcjonowania Jasnej Góry a pełny obraz otrzymujemy pod koniec każdego roku na stronie klasztornego Biura Prasowego (www.jasnagora.com).
W bieżącym roku Jasnogórskie Centrum Informacji podejmowało jak zwykle starania dotyczące sprawnego prowadzenia systemu obsługi zarówno pielgrzymów, jak i licznych biur podróży, z którymi prowadzimy stałą współpracę. Po 15 latach funkcjonowania komputerowego systemu rezerwacji BOP zaplanowana została jego wymiana na nowszy program, który będzie współpracował z obsługą kasową JCI. W opracowaniu jest też nowa strona internetowa, przez którą dokonywane jest między innymi zamawianie terminów oprowadzania. Powyższe działania wymagają też wymiany sprzętu na nowy, co już jest systematycznie robione. Pracownicy JCI dokonywali przez cały czas rezerwacji terminów oprowadzania po Jasnej Górze.
Na szczęście w tym sezonie pielgrzymkowym nie byliśmy zmuszeni dokonywać licznych anulacji w związku z tzw. lockdownami, jednak wybuch wojny na Ukrainie spowodował dość częste rezygnacje grup z Francji, Włoch czy Hiszpanii, co było podyktowane obawą przed rozszerzeniem konfliktu oraz spadkiem zamożności społeczeństwa (Włochy). Znalazło to odzwierciedlenie w statystykach, gdzie zauważyliśmy poważny spadek udziału tych grup językowych względem ogólnej liczby oprowadzanych z poziomu ok. 25 % na 5,5 %.
ANALIZA STATYSTYKI
Mimo braku ograniczeń narzucanych w tym roku przez rządy państw na życie społeczne (w tym Kościół), branżę turystyczną i ogólnie ujmując działalność gospodarczą, nie udało się osiągnąć wyników osiąganych w poprzednich trzech dekadach działalności JCI. Zgodnie z przewidywaniami analityków również u nas nastąpił wzrost liczby oprowadzanych osób o około 25 000 – z 28 914 w roku 2021
do 54 030 (wzrost o 87 %) w roku bieżącym, oraz liczby grup (1512 w roku 2021 do 2500 w roku bieżącym) (wzrost o 65 %).
Z wyliczeń wynika, że w mijającym roku liczba oprowadzonych osób to 43,7 % stanu z roku 2019. Pod względem ilości grup wygląda to korzystniej – 49,3 % stanu sprzed dwóch lat. W porównaniu z ubiegłym rokiem grupy polskie korzystające z usług przewodników były większe (śr. 14 os. w 2020 r. / śr. 20 os. w 2021 r. / śr. 25 os. w 2022 r.), natomiast średnia liczba uczestników zwiedzania w językach obcych pozostała na poziomie z poprzednich dwóch lat (śr. 17 os. w 2020 r. / śr. 15 os. w 2021 r. / śr. 16 os. w 2022 r.). Niewątpliwie z powodu wybuchu wojny między Rosją a Ukrainą, ciągnących się problemów branży turystycznej związanych z lockdownami oraz ogólnoświatowymi zawirowaniami gospodarczymi (m. in. inflacja), nadal wśród oprowadzanych osób dominowali Polacy i język polski (ponad 71 % udział Polaków i języka polskiego w ogólnej liczbie zwiedzających Jasną Górę z przewodnikami). Miało to również związek między innymi z kontynuowanym obecnie programem „Poznaj Polskę”:
„W roku szkolnym 2022/2023 uczniowie i nauczyciele po raz kolejny będą mogli wyjechać na wycieczki szkolne dofinansowane z programu „Poznaj Polskę”. Na ten cel Ministerstwo Edukacji i Nauki przeznaczy 50 mln zł! Nabór wniosków ruszy 5 września o godz. 11:00. W poprzednim roku szkolnym program cieszył się ogromnym zainteresowaniem. Skorzystało z niego ponad 460 tys. uczniów. W ramach 11 tys. wycieczek edukacyjnych odkrywali oni bogactwo przyrodnicze, historyczne i kulturalne naszego kraju. (www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka poznaj-polske-w-roku-szkolnym-2022-2023). Warta podkreślenia jest tutaj kwestia, jak zachowują się społeczeństwa w czasach kryzysów. W podsumowaniu opracowania pp. Agaty Niemczyk i Renaty Seweryn pt. „Kryzys XXI wieku a zmiany w popycie na usługi turystyczne (na przykładzie Krakowa)” (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) stwierdzają, że „ … uczestnicy ruchu turystycznego w sytuacji zmiany uwarunkowań ekonomicznych częściej wybierają tańsze sposoby zaspokajania swoich potrzeb niż w ogóle rezygnują z wyjazdu. (…) Uzyskane wyniki ponadto pozytywnie weryfikują stwierdzenie, że bardziej wrażliwą na skutki [jakiegokolwiek – PJ] kryzysu okazuje się turystyka zagraniczna
– podróżowanie po własnym kraju jest w okresie spadku realnych dochodów mniej kosztowną alternatywą podróży”. Z informacji przekazanych nam przez pilotów grup zagranicznych wiemy, że podobna do naszej jest sytuacja w Niemczech, gdzie zintensyfikował się turystyczny ruch wewnątrzkrajowy.
W pierwszej piątce oprowadzanych znalazły się następujące kraje
Polska (1541 grup i 38 461 osób) (71,2 %) (2021 r. – 75,8 %)
USA (406 grup i 6 985 osób) (12,9 %) (2021 r. – 7,1 %)
Niemcy (119 grup i 2 663 osoby) (4,9 %) (2021 r. – 6,1 %)
Francja (49 grup i 870 osób) (1,6 %) (2021 r. – 2,1 %)
Ukraina (30 grup i 674 osoby) (1,2 %) (2021 r. – 0,05 %)
Ciekawym zjawiskiem, które odzwierciedla aktualną sytuację polityczną w naszej części Europy, jest wzrost liczby oprowadzanych Ukraińców (mieszkających już w Polsce i przyjezdnych). Ukraina nigdy nie sytuowała się wysoko wśród notowanych krajów a udział jej mieszkańców w ogólnej liczbie pielgrzymów i turystów był znikomy mimo bliskości geograficznej i potencjału ludnościowego tego państwa (2017 r. – 0,18 %, 2018 r. – 0,16 %, 2019 r. – 0,32 %, 2020 r. – 0,04 %, 2021 r. – 0,05 %, 2022 r. – 1,2 %).
Pod względem językowym kolejność jest nieco inna:
Język polski – 38 873 osoby (71,9 %) (2021 r. – 75,8 %)
Język angielski – 8 451 osób (15,6 %) (2021 r. – 9,2 %)
Język niemiecki – 3 078 osób (5,7 %) (2021 r. – 8,2 %)
Język hiszpański – 1 272 osoby (2,3 %) (2021 r. – 2,4 %)
Język francuski – 1 020 osób (1,8 %) (2021 r. – 1,5 %)
Przy analizie statystyk obserwujemy ostatnio także istotny spadek udziału grup z grona języków romańskich (francuski, hiszpański, włoski) względem ogólnej liczby oprowadzanych. Jako przykład służy okres sześciu sezonów 2017 – 2022 r.:
Rok 2017 – 139 286 (ogółem) w tym 33 784 (języki romańskie) 24 %
Rok 2018 – 135 764 – 37 067 27 %
Rok 2019 – 123 478 – 29 528 23 %
Rok 2020 – 11 460 – 1 001 8,5 %
Rok 2021 – 28 916 – 1 631 5,64 %
Rok 2022 – 53 361 – 2 995 5,54 % [stan z dn. 27 XII 2022 r.]
Przewodnicy etatowi JCI oprowadzili w bieżącym roku ponad 2 250 grup, co stanowi ok. 90,5 % wszystkich zrealizowanych rezerwacji.
Każdego roku zespół Jasnogórskiego Centrum Informacji dziękuje Panu Bogu za możliwość pracy na rzecz ludzi pojawiających się na Jasnej Górze z bliska i daleka (w tym roku z 58 krajów świata – w poprzednim z 46). Staramy się być jak zawsze na wszelki sposób pomocni, dzielić się wszelkim dobrem, opowieściami o Polsce, Jasnej Górze i Częstochowie oraz potrzebnymi informacjami. W aktualnej sytuacji tym bardziej cieszyła nas duża liczba pielgrzymów i turystów mimo złych wiadomości napływających zza wschodniej granicy. Polecamy Jezusowi i Jego Matce Maryi naszą Ojczyznę, zwłaszcza w tych budzących niepokój o przyszłość czasach, wszystkich pątników, podróżujących szlakami historii Polski oraz nas samych – prosimy o pokój na świecie, potrzebne łaski, wyrozumiałość, cierpliwość
i otwarte serce dla bliźnich.
