Na początku zebrani odmówili w kaplicy domu pielgrzyma „Arka” jutrznię, po której rozpoczęły się obrady. Na ich początku ks. Dariusz Wilk CSMA, przewodniczący KWPZM, powitał nowych przełożonych zakonnych, którzy zostali mianowani pomiędzy majem a październikiem tego roku, a także powitał przedstawiciela Legionistów Chrystusa, którzy dołączyli do KWPZM. Cały pierwszy dzień tego spotkania poświęcony jest szkoleniu dla wyższych przełożonych zakonnych, prowadzonemu przez Fundację św. Józefa Konferencji Episkopatu Polski.
Jako pierwszy – z przełożeniem dotyczącym podłoża i aspektów teologicznych czy mechanizmów teologicznych, które związane są z ochroną dzieci im młodzieży w Kościele katolickim – wystąpił ks. Grzegorz Strzelczyk. Prelegent stwierdził m.in. że aspekty teologiczne są rzadko podejmowane w przestrzeni omawiania zagadnienia ochrony nieletnich czy też nadużyć dokonywanych w relacjach z dziećmi czy młodymi ludźmi.
Wskazał też że nie chodzi o wizerunek instytucji, ale o zaprzeczanie misji Kościoła danej Mu przez Chrystusa, gdy dochodzi – w tej wspólnocie mającej dawać świadectwo – do antyświadectwa dotyczącego nie tylko kwestii samego zła, ale i reakcji na to zło ze strony tych, którzy w tym Kościele są odpowiedzialni za Jego funkcjonowanie.
Od tej reakcji na zło zależy zaś przede wszystkim wiarygodność głoszenia Ewangelii, a tym samym wiarygodność życia samego Kościoła. Omawiając wskazany temat stwierdził także że zdrowa teologia ma już w sobie pewne działanie prewencyjne, bo kształtuje procedury decyzyjne i działania dotyczące wszelkiego rodzaju nadużyć poprzez mechanizmy kontrolne dające przejrzystość.
Następnie Barbara Smolińska przedstawiła kwestie dotyczące aspektów psychologicznych omawianego problemu dotyczącego ochrony nieletnich czy działań prewencyjnych w tym zakresie. Wskazując na swoje doświadczenie prak-tyczne w terapii oraz towarzyszeniu duchowemu w czasie rekolekcji ignacjańskich, dotyczące także pomocy osobom skrzywdzonym, stwierdziła że nadużycie seksualne często poprzedzone jest nadużyciem duchowym. Na tej podstawie omówiła czynniki sprzyjające nadużyciom duchowym, za-równo po stronie osobowości sprawcy jak i osoby wykorzystanej.
W głównej części wystąpienia omówiła prelegentka psychologiczne wykorzystania seksualnego, którymi są m.in. zra-nienie na zawsze, przynoszące traumę, zespół stresu pourazowego, a nade wszystko konsekwencje długofalowe: utrata zaufania do świata i innych oraz u osoby wierzącej też do Boga, a przede wszystkim zniszczone zaufanie do siebie, rodzące się poczucie małej wartości, winy, małej własnej wartości i wstyd, aby nikomu nie mówić o swoim cierpieniu. Konkludując wskazała, by zobaczyć osoby wy-korzystane: najpierw dostrzec, usłyszeć czyli wysłuchać, uwierzyć oraz zrozumieć. Na koniec zaś wskazała środki zaradcze i rodzaje prewencji.
Ten blok zakończyła część pytań i odpowiedzi w materii dwóch pierwszych wystąpień. Po przerwie kawowej krótką prezentację dotyczącą Centrum Ochrony Dziecka przy Uniwersytecie Ignatianum oraz podejmowanych przez centrum inicjatywach związanych z ochroną nieletnich, a zwłaszcza profilaktyką i systemem prewencji ochrony dzieci i młodzieży przedstawił o. Adam Żak SJ, dyrektor COD oraz koordynator KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży. Wskazał także, że zarówno wyżsi przełożeni jak i ich delegaci mogą korzystać z całej oferty edukacyjnej i profilaktycznej wypracowywanej w ramach COD oraz jego doświadczenia.
Następnie ks. Rafał Kamiński CSMA przedstawił pierwszą część aspektów prawnych dotyczących m.in. obowiązków przełożonych w tym względzie. Na początku swojego wystąpienia wskazał, że chciałby przedstawić co prawda prawne aspekty w kwestii ochrony dzieci i młodzieży, ale z drugiej strony chciałby, aby one miały wymiar praktycznych podpowiedzi dla wyższych przełożonych na gruncie prawa ogólnokościelnego, jak i wytycznych KEP w tym względzie.
Wskazał m.in. na obowiązki przełożonego wyższego w sprawowaniu swojego urzędu, jakimi są: przestępstwa nadużycia władzy lub zadania, ominięcie lub bezprawne podjęcie aktu władzy (niedbalstwo, niezachowanie należytej staranności), związane z zapobieżeniem przestępstwu (dopuszczanie do święceń osób odpowiednich, zgodnie z wymaganiami prawa, troska o odpowiednią formację, czuwanie nad dyscypliną duchowieństwa i przestrzeganiem wstrzemięźliwości oraz zachowaniem celibatu, właściwe reagowanie na sygnały o możliwych nadużyciach, powierzenie urzędów i funkcji osobom o odpowiednich kwalifikacjach, odwoływanie tych których posługiwanie przynosi szkodę oraz nauczycieli religii w szkołach, nie udzielanie upoważnienia do spowiadania dla nie mających odpowiednich kwalifikacji, osobisty kontakt i troska o przeżywających trudności), dbanie o odpowiednie stosowanie dokumentów ds. ochrony dzieci i młodzieży nt. prewencji.
W samo południe w bazylice w Licheniu, przed obrazem MB Bolesnej Królowej Polski, sprawowana była Eucharystia sprawowana w języku łacińskim pod przewodnictwem abp. Antonio Guido Filipazziego, który wygłosił także homilię. Mówił w niej m.in. »Pokój z wami« – tym pozdrowieniem Jezusa Zmartwychwstałego rozpoczęła się obecna liturgia. Pragnę jeszcze raz skierować je do Was, drodzy Wyżsi Przełożeni Zakonów Męskich, dziękując Wam za zaprosze-nie, a za waszym pośrednictwem kieruje je do wszystkich Waszych współbraci. Pierwsze spotkanie nowego Przed-stawiciela Ojca świętego z liderami wspólnot życia konse-krowanego w Polsce odbywa się podczas Eucharystii. Obserwując to, co powszechnie dzieje się w naszym życiu i w życiu Kościoła, myślę, że trzeba od razu zaznaczyć, że najważniejszy w tym momencie jest nie ten, który do Was mówi ani jego misja, najważniejsi nie jesteście nawet Wy i Wasze zadanie. (…) Dlatego nie może być nic większego, nic ważniejszego od tego Sakramentu i nigdy nie wolno nam redukować Mszy świętej do ramy lub piedestału dla nas samych, naszych działań, naszych idei, a nawet naszych egoistycznych interesów”.
Nawiązując do czytań biblijnych i nauczania Kościoła, od Ojców poczynając a na ostatnich Papieżach kończąc, abp Antonio stwierdził: „Chciałbym uchwycić dla nas i naszej misji w Kościele jedno przesłanie, które zaczerpnąłem z »drugiej ściany«, czyli Świętych, a dziś św. Ignacego, biskupa Antiochii i męczennika z pierwszego wieku. Od tego wielkiego Ojca Kościoła chcemy otrzymać wskazanie, które może pomóc naszemu życiu i naszej misji w Kościele i w świecie. Jako przedstawiciel Papieża nie mogę nie przypo-mnieć, że »właśnie służąc jedności Kościoła katolickiego rzymska wspólnota chrześcijańska w pewien sposób przewodzi w miłości. (…) Przewodzi w miłości, zachowuje prawo Chrystusowe i jest naznaczona imieniem Ojca« (List do Rzymian, prolog)” (Audiencja generalna, 14.03.2007).
Kończąc zaś apelował: „Musi ono znaleźć szczególny oddźwięk w sercach tych, którzy mają za zadanie przewodzić braciom, promując jedność, promując jedność we własnej wspólnocie zakonnej oraz całym Kościele i z Jego pasterzami. (…) Nie jest łatwym zadaniem być jako przełożeni »ludźmi, którym powierzono zadanie jedności«”, dlatego potrzebujemy modlitwy, potrzebujemy Eucharystii, sakra-mentu jedności. (…) Modlę się i pragnę, aby wszyscy sta-nowili jedno”. Prosił wreszcie Arcybiskup Nuncjusz na koniec przez wstawiennictwo św. Ignacego i Bolesnej Królowej Polski, przywołując św. Jana Pawła II, „aby pokój za-panował w Ziemi Jezusa, na Ukrainie i każdej części świata”.
ORW
Foto. Robert Adamczyk, Biuro Prasowe Sanktuarium w Licheniu