W Bardzie na Dolnym Śląsku zaprezentowano podczas konferencji prasowej we wtorek, 19 kwietnia 2016 r. efekty konserwacji oraz sensacyjne wyniki badań metodą węgla radioaktywnego C14 dotyczących datowania figury Matki Bożej Bardzkiej. Z badań przeprowadzonych przez prof. Marka Krąpca, wynika, że drewno lipowe, z którego wykonana jest figura Matki Bożej Bardzkiej jest datowane na 1011 rok (+/- 26 lat).
Prezentacja dokonanych badań odbyła się w klasztorze Redemptorystów w Bardzie, w której uczestniczyli m.in. o. Mirosław Grakowicz, redemptorysta, kustosz sanktuarium Matki Bożej Strażniczki Wiary Świętej, Barbara Nowak-Obelinda, Wojewódzki Konserwator Zabytków, Marcin Ciba, konserwator i kustosz zbiorów artystycznych Klasztoru OO. Dominikanów w Krakowie, dokonujący konserwacji figury.
Na podstawie badań i analiz metodą izotopową, która ma szerokie zastosowanie w badaniach archeologicznych, szczególnie w określaniu wieku dzieł sztuki, naukowcy z Laboratorium Datowania Bezwzględnego z Krakowa pod kierunkiem prof. Marka Krąpca ustalili wiek zabytkowej figury Matki Bożej na 1006 lat, i że materiał, z którego jest wykonana, pochodzi z 1010 roku, a tym samym można przypuszczać, że jest najstarszą figurą w Polsce i jedną z najstarszych w Europie.
– Wyjątkowość tego odkrycia polega na tym, że mamy do czynienia z rzeźbą, wykonaną z drzewa lipowego, której struktura jest zachowana w stanie idealnym – wyjaśnił Marcin Ciba.
– W trakcie prac konserwatorskich do badań metodą węgla radioaktywnego C14, został pobrany materiał z tylnej części figury Matki Bożej, w ilości 2 g struktury drewnianej, tak, aby nie budziło wątpliwości, że tenże materiał pobrany może być zafałszowany poprzez np. wstawkę drewnianą wtórną oraz by nie naruszyć konstrukcji figurki. Ilość pobranego materiału jest wymagana w obecnej chwili do badań metodą C14 – tłumaczył konserwator.
– Próbka ta, została wysłana do Laboratorium Datowania Bezwzględnego w Krakowie, której przewodniczy prof. Marek Krąpiec, wybitny specjalista w tej dziedzinie – mówił Marcin Ciba, dodając: – Istotną informacją jest, że wysyłając tę próbkę do badań nie informowaliśmy laboratorium, co jest przedmiotem badania, tylko zaznaczyliśmy, że jest to figurka drewniana bez informacji skąd pochodzi, jakie jest jej datowanie, aby nie było kontekstowego myślenia. Badanie trwało stosunkowo długo, gdyż wyniki były konsultowane z laboratorium znajdującym się w Stanach Zjednoczonych w Seattle. Wyniki badań wskazują, że prawdopodobieństwo datowania materiału, z którego jest wykonana figurka dotyczą okresu od 970 roku do 1050 roku. Krzywa kalibracyjna wyników badań zaznacza datę 1010 rok – mówił Marcin Ciba z Krakowa.
– Kolejnym wynikiem badań jest materiał, z którego figurka została wykonana i jest to drzewo lipowe. Wyniki tych badań, zostały potwierdzone w dwóch niezależnych źródłach – wyjaśniał konserwator z Krakowa.
– Spoglądając historycznie na rozwój rzeźby możemy zauważyć – twierdzi Marcin Ciba – że figura bardzka wskazuje nam na XI wiek, gdyż osoba Matki Bożej przedstawiona na tronie, trzymająca dzieciątko Jezus przed sobą, przedstawia pewien archaizm, którego nie spotykamy w późniejszych wiekach. Relacja między Madonną a dzieciątkiem, nie ma też żadnej akcji oraz jest zachowany dystans, który z biegiem rozwoju rzeźbiarstwa zmniejsza się – tłumaczył konserwator.
Figura Matki Bożej Strażniczki Wiary Świętej, która znajduje się w głównym ołtarzu w bazylice pw. Nawiedzenia NMP w Bardzie jest najstarszą zachowaną drewnianą romańską rzeźbą na Dolnym Śląsku. Rzeźba ma 43 cm wysokości i przedstawia Matkę Bożą w koronie siedzącą na tronie. Na kolanach trzyma dzieciątko, które przytrzymuje jedną ręką oparta na kolanach matki księgę, drugą rękę unosi w geście błogosławieństwa.
tekst i fot. ks. Daniel Marcinkiewicz, rzecznik prasowy diecezji świdnickiej