Publikacja jest rezultatem kwerendy przeprowadzonej w zasobach archiwum
Instytutu Pamięci Narodowej – oddziału katowickiego i łódzkiego, w
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Częstochowie oraz w Archiwum Paulinów
na Jasnej Górze.
Miejskiego PZPR, informacje, meldunki Milicji Obywatelskiej, pisma
władz lokalnych, komunikaty i pisma biskupów częstochowskich:
Stanisława Czajki, Zdzisława Golińskiego, Stefana Bareły, publikowane w
książce dotyczą ruchu pielgrzymkowego na terenie diecezji
częstochowskiej w latach 1945-1989. „Poszukiwania w Archiwum Urzędu Miasta Częstochowy niestety nie dały spodziewanych rezultatów” – piszą we Wstępie autorzy wyboru dokumentów.
Dokumenty stanowią cenne źródło dla historyków nt. wydarzeń związanych m.in. ze „Ślubami Jasnogórskimi” w 1956 r., z obchodami Millenium Chrztu Polski w 1966 r. i Wielką Nowenną.
Publikacja zawiera również dokumenty dotyczące przygotowań i przebiegu pielgrzymek Jana Pawła II do Częstochowy i na Jasną Górę w 1979 r., 1983 r. i 1987 r.
Istotną część publikacji stanowią 32 dokumenty dotyczące prób ograniczenia przez władze PRL kultu Matki Bożej Częstochowskiej i budowy tunelu, który miał odciąć klasztor i sanktuarium jasnogórskie od Częstochowy, a tym samym utrudnić ruch pielgrzymkowy. Całe to wydarzenie rozpoczęło się na kilkanaście tygodni po pierwszej wizycie Jana Pawła II w Polsce i w Częstochowie. Sprawa trwała do wiosny 1981 r.
Publikacja zawiera w sumie 132 dokumenty uporządkowane w układzie chronologicznym od 10 września 1945 r. do 10 czerwca 1989 r. Każdy z dokumentów został opatrzony kolejnym numerem oraz regestem podającym autora, jego adresata, a także datę i ogólną treść. Pod tekstami dokumentów wskazano miejsce ich aktualnego przechowywania wraz z sygnaturą archiwalną, paginacją, formą utrwalenia i formą przekazu.
Wyboru i opracowania dokumentów dokonali historycy: ks. Władysław Piotr Wlaźlak, Andrzej Sznajder, Augustyn Brzezina i Sławomir Maślikowski. „Praca nad książką była bardzo trudna. Trzeba było nie tylko uwspółcześnić interpunkcję i ortografię, ujednolicić różne sposoby zapisu dat, ale również zamieścić biogramy ważnych osób” – mówi ks. Władysław Piotr Wlaźlak.
Do książki dołączony jest film dokumentalny na DVD nt. pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Częstochowy w 1979 r. pt. „Tutaj zawsze byliśmy wolni”.
Obecna publikacja to już drugi tom dokumentów, który przedstawia relacje państwo-Kościół w latach 1945-89 przez pryzmat diecezji częstochowskiej. Poprzednia publikacja, która ukazała się w 2008 r., była nt. budownictwa sakralnego w diecezji częstochowskiej w latach 1957-89.
ks. Mariusz Frukacz / Tygodnik Katolicki „Niedziela”