W niedzielnych Mszach św. uczestniczy nieco ponad 44 proc. polskich katolików, zaś do Komunii św. przystępuje ponad 17 proc. Oznacza to lekki spadek frekwencji i widoczny wzrost liczby przystępujących do Komunii.
Tak wynika z badań przeprowadzonych przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK) w Warszawie.
Badania dowodzą wyraźnego spadku frekwencji na niedzielnych Mszach św. w największych polskich miastach, zwłaszcza w
Warszawie.
Ogólnopolskie badania religijności przeprowadzono we wszystkich parafiach w kraju jesienią 2007 r. Szczegółowe wyniki badań opublikuje tygodnik „Niedziela”.
Obowiązek uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. spełniło w ub. roku 44,2 proc. katolików – o 1,6 proc. mniej niż w roku 2006. Równocześnie, w porównaniu do 2004 r., nastąpił wzrost o 1 procent.
Komentując te wskaźniki ks. Paweł Rozpiątkowski pisze w „Niedzieli”, że niepokój budzić może fakt, iż przerwana została widoczna w poprzednich latach tendencja wzrostowa, która dawała nadzieję „odrabiania strat” do spadkowych tendencji z końca lat 90. Na przykład w roku 1993 frekwencja na niedzielnych mszach wynosiła 43,1 proc.
W roku 2005 „dominicantes” (uczestników niedzielnych Mszy), było już prawie 45 proc., a rok później – 45,8 proc. W 2007 r. nastąpił jednak spadek. „Wpływ na to mógł mieć fakt zarobkowej emigracji Polaków” – uważa ks. Rozpiątkowski.
Najlepsze wskaźniki frekwencji odnotowano w latach 1998 i 2000: w obydwu okresach wynosiły one 47,5 proc.
Jeśli chodzi o wskaźnik katolików przystępujących do Komunii (tzw. „communicantes”) to wyniósł on w ub. roku 17,6 procent. Jest to najlepszy wynik od rekordowego pod tym względem Jubileuszowego Roku 2000, kiedy to do Komunii św. podczas niedzielnych liturgii przystąpiło 19,4 procent wiernych. Natomiast najmniej takich osób było w roku 1993 – 13 proc.
Choć badania pokazują spadek wskaźnika „dominicantes” o 1,6 proc., to, jak zauważa w „Niedzieli” dyrektor ISKK ks. prof. Witold Zdaniewicz, „nie upoważnia to do stwierdzenia kryzysu religijności”.
Ks. Zdaniewicz przypomina, że średnia „dominicantes” w 2004 r. wynosiła jeszcze mniej (43,2 proc.), a w następnych latach znowu nastąpił wzrost. Świadczy to jednak o pewnych przemianach religijności i powinno być jakimś „znakiem” dla pastoralistów. Szef ISKK wskazuje też na optymistyczne dane dotyczące „communicantes” w roku 2007 oraz na tendencję wzrostową dla tego wskaźnika.
Z badań religijności wynika, że najbardziej religijnymi diecezjami pod względem uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. pozostają diecezje: tarnowska (72 proc.) i rzeszowska (68,5 proc.) oraz archidiecezja przemyska (64,2 proc.). Podobna kolejność była w 2006 roku.
Natomiast na przeciwległym biegunie znalazły się archidiecezje: łódzka (28,6 proc.) i szczecińsko-kamieńska (29,3 proc.) oraz diecezja koszalińsko-kołobrzeska (30,5 proc.) Oznacza to, że na tych obszarach doszło to pogłębienia tendencji spadkowych, bowiem w roku 2006 archidiecezja łódzka wykazywała 30,9 proc. „dominicantes”, szczecińsko kamieńska 31,1 proc. a diecezja koszalińsko-kołobrzeska 32,2 proc.
Najwięcej przyjmujących Komunię św. było w 2007 roku w diecezjach: tarnowskiej (25,6 proc.), łomżyńskiej (23,1 proc.) i opolskiej (22,8 proc.). Z kolei archidiecezja szczecińsko-kamieńska i diecezje: koszalińsko – kołobrzeska oraz elbląska mają najniższy wskaźnik „communicantes”, odpowiednio: 12, 12,3 i 12,7 procent.
Wyniki badań ISKK pokazują również bardzo wyraźny spadek zarówno odsetka „dominicantes” jak i „communicantes” w największych miastach polskich. Na przykład w archidiecezji warszawskiej wskaźnik frekwencji na niedzielnych Mszach spadł w ciągu roku aż o 6 proc. i 2007 r. wyniósł 33,6 proc.
W archidiecezji wrocławskiej w 2006 roku było 41,5 proc. „dominicantes” a w ubiegłym – 39,8. W archidiecezji krakowskiej odpowiednio 53,6 i 53,4.
W niektórych diecezjach zanotowano tendencję odwrotną tzn. wzrostową. Najbardziej znacząca poprawa „dominicantes” miała miejsce w diecezji drohiczyńskiej: z 49,6 proc w roku 2006 do 54,9 w roku ubiegłym. Wyraźnie poprawiła się też frekwencja w diecezji pelplińskiej: z 50,8 proc. do 52,8.