W dniu 30 kwietnia będziemy obchodzić 360 rocznicę urodzin świętego Jana Chrzciciela de La Salle, Założyciela Zgromadzenia Braci Szkół Chrześcijańskich.Z tej okazji prezentujemy opracowanie, przygotowane przez br. Janusza Robionka, sekretarza Polskiej Prowincji Braci Szkolnych.
ŚWIĘTY JAN
CHRZCICIEL DE LA SALLE (1651-1719)
Założyciel
Zgromadzenia Braci Szkół Chrześcijańskich, patron nauczycieli i wychowawców chrześcijańskich.
Jan Chrzciciel de La Salle żył w
świecie całkowicie odmiennym od naszego. Pochodził z zamożnej rodziny. Był pierworodnym synem wśród jedenaściorga dzieci Ludwika i Nikoletty
Moet. Przyszedł na świat 30 kwietnia 1651 roku w Reims, we Francji. Od
wczesnych lat swego dzieciństwa pragnął poświęcić się służbie Bożej jako
kapłan. Już w wieku 11 lat otrzymał tonsurę, w wieku 16 lat został kanonikiem
katedry
w Reims.
Do kapłaństwa przygotowywał się poprzez
studia teologiczne w seminarium świętego Sulpicjusza w Paryżu. Niestety, po śmierci
rodziców musiał przerwać naukę na
okres dwóch lat. Czas ten poświęcił opiece nad młodszym rodzeństwem i zarządzaniu dobrami rodzinnymi.
Po zakończeniu studiów teologicznych, w dniu 8 kwietnia 1678r., przyjął
święcenia kapłańskie. Dwa lata później ukończył studia doktoranckie, otrzymując
tytuł doktora teologii.
Wielki wpływ na jego życie oraz pracę
duszpasterską miało spotkanie z Adrienem Nyel, który przybywszy do Reims porosił Jana, aby ten pomógł mu w
założeniu szkoły. Opieką i formacją zaangażowanych w niej nauczycieli zajął się
Jan de La Salle. Jego poświęcenie i oddanie temu dziełu sprawiło, że mogli oni
stać się prawdziwie chrześcijańskimi nauczycielami i wychowawcami.
W epoce, w której żył Jan Chrzciciel de
La Salle, niewielu rodziców było w stanie pozwolić sobie na kształcenie swoich
dzieci. Tej możliwości pozbawione były zupełnie rodziny ubogie. Najmłodsi
przedstawiciele tych rodzin najmowali się do różnych prac, aby w jakiś sposób
pomóc swoim rodzicom. Zdecydowana większość z nich pozostawała jednak całymi
dniami bez jakiegokolwiek zajęcia. Taka sytuacja sprawiała, że dzieci z rodzin
ubogich nie miały przed sobą żadnych perspektyw.
Jan Chrzciciel de La Salle, widząc tę
rzeszę dzieci i młodzieży pozostawionych samym sobie, postanowił oddać
wszystkie swe siły i talenty służbie „najbardziej opuszczonym i pozbawionym edukacji".
W tym celu gromadzi wokół siebie nauczycieli i zakłada różnego rodzaju szkoły,
aby móc odpowiedzieć na potrzeby ubogich. Nauka w tych szkołach była bezpłatna,
a poziom nauczania – wysoki. Na pierwszym miejscu stawiał wychowanie religijne, które
oparł na chrześcijańskiej miłości i poszanowaniu godności człowieka, nawet dziecka. W tym czasie we
Francji powstawało coraz więcej szkół prowadzonych przez nauczycieli Jana
Chrzciciela de La Salle.
W celu dobrego przygotowania kadry Jan Chrzciciel de La
Salle otwiera liczne seminaria nauczycielskie. Sprawuje nad nimi opiekę i czuwa
nad prawidłowym przebiegiem kształcenia. Aby być bliżej swych nauczycieli,
postanawia zrezygnować z kanonii, a także ze wszystkich swoich dóbr rodzinnych.
Ten odważny krok życiowy przyczynił się do powstania wspólnoty mającej
cechy zakonnej. Jan Chrzciciel de La
Salle przy współpracy wszystkich członków opracował jej reguły, wspólnie
również przyjęto jej nazwę: Bracia Szkół Chrześcijańskich. Od tej pory wszyscy członkowie
wspólnoty nazywają się braćmi. W tej regule określono również charakter laicki
nowo powstającego zgromadzenia, to znaczy, że żaden z jego członków nie będzie
ordynowany do kapłaństwa.
Nowa sytuacja, w której znaleźli się
Jan Chrzciciel de La Salle, nauczyciele
oraz szkoły, sprawiła, że spotkali się oni z wielką niechęcią ze strony władz
kościelnych. Nie chciały one, aby powstała nowa forma życia zakonnego, w której
wspólnota braci, świeckich konsekrowanych, zajmuje się prowadzeniem szkół „razem i poprzez
stowarzyszenie". Przez wiele lat Jan Chrzciciel de La Salle i Bracia będą
musieli znosić z cierpliwością upokorzenia, obelgi, oszczerstwa. Jednak to
wszystko nie zachwiało ich wiary i ufności w Bożą Opatrzność nad dziełem, które zostało powierzone im przez Boga.
Jan Chrzciciel de La Salle zmarł w
Wielki Piątek, 7 kwietnia 1719 r., kilka tygodni przed ukończeniem 68. roku
życia. Pozostawił po sobie wiele pism, które przez długi okres należały do
kanonu dydaktyki. Do najwybitniejszych jego dzieł należą: Zasady dobrego
wychowania oraz Obowiązki Chrześcijanina. Bezcennymi dla poznania
ducha lasaliańskiego są jego listy.
Jan Chrzciciel de La Salle był
pierwszym, który organizował formację nauczycieli dla swoich szkół. Jako
pierwszy też wprowadził w nauczaniu język ojczysty zamiast łaciny. Jego szkoły rozpowszechniły się w całej
Francji, a po jego śmierci- po całym świecie. W roku 1900 został kanonizowany
przez papieża Leona XIII. 15 maja 1950 r. papież Pius XII ogłosił go patronem
edukacji chrześcijańskiej, nauczycieli i wychowawców.
Dziś około 4 883 Braci wraz z 79 104
świeckimi nauczycielami i współpracownikami poświęca się pracy edukacyjnej na wszystkich płaszczyznach
społecznych, w szczególności służąc najuboższym i najbardziej potrzebującym.
Obecnie w 79 krajach świata w szkołach lasaliańskich nauczanych jest 857 819 alumnów: dzieci, młodzieży i
dorosłych.
W
Polsce Zgromadzenie Braci Szkół Chrześcijańskich istnieje od 1903 roku.
Pierwszą placówkę zorganizowano we Lwowie, do którego Bracia przybyli z Wiednia
na zaproszenie ks. Arcybiskupa św.
Józefa Bilczewskiego, otwierając przy pomocy św. Zygmunta Gorazdowskiego Szkołę
św. Józefa. W roku 1922 ze Lwowa Bracia przybyli do Częstochowy. Prowincja Zgromadzenia
Braci Szkół Chrześcijańskich w Polsce liczy 58 Braci w 11 wspólnotach. Swoje
powołanie realizują oni poprzez edukację
w prowadzonych przez siebie szkołach (Częstochowa, Gdańsk), nauczając w
szkołach państwowych (Częstochowa, Laski Warszawskie, Lublin, Piotrków
Trybunalski) oraz prowadząc domy wychowawcze dla dzieci i młodzieży
(Częstochowa, Uszyce) i domy opieki społecznej dla dzieci i młodzieży (Przytocko, Zawadzkie). W Kopcu k/Częstochowy znajduje się Dom
Formacyjny dla kandydatów do zgromadzenia.
Wierność powołaniu, nawet w czasach
niełatwych, 89 Braci doprowadziła do chwały ołtarza, a proces beatyfikacyjny 80
innych jest w toku. Wśród nich jest Brat Franciszek Taranek z Polski.
Wspomnienie liturgiczne św. Jana
Chrzciciela de La Salle jest 7 kwietnia. Ze względu jednak na okres Wielkiego
Postu, w którym zazwyczaj przypada ten dzień, w Zgromadzeniu Braci Szkół
Chrześcijańskich uroczystość ku czci
Założyciela obchodzona jest 15 maja.
Brat Janusz Robionek FSC
MODLITWA
NAUCZYCIELA
O Panie, Ty jesteś moją mocą i cierpliwością, światłem i
radą, Ty czynisz mi uległymi serca dzieci i młodzieży powierzonej mej pieczy.
Proszę Cię tedy, nie opuszczaj mnie ani na chwilę; udziel mi dla własnego uświęcenia
i dla uświęcenia moich uczniów ducha mądrości i rozumu, ducha rady i męstwa,
ducha umiejętności i pobożności, ducha świętej bojaźni i gorliwości o chwałę
Twoją. Łączę pracę moją z pracami Jezusa Chrystusa i błagam Najświętszą
Dziewice, świętego Jozefa, Aniołów Stróżów, świętego Jana de La Salle o opiekę
przy sprawowaniu mego urzędu. Amen.
