Jubileuszowy Rok Św. Teresy. Wywiad z o. Jerzy Nawojowskim OCD, wykładowcą i sekretarzem Uniwersytetu Mistyki w Avili

Czy jest Rok Jubileuszowy? Jakie jest znaczenie?

28 marca 2015 r. przypada pięćset lat od narodzin św. Teresy od Jezusa (Teresy z Avili).

Obchody roku Jubileuszowego, 500-lecia Urodzin św. Teresy, zgonie z wolą papieża Franciszka, będą trwać w Hiszpanii od 15 października (wspomnienie liturgiczne św. Teresy) 2014 do 15 października 2015 r. Rok Jubileuszowy to czas wdzięczności Bogu za dar w osobie św. Teresy. Ale to również czas przypomnienia i skorzystania z dziedzictwa jakie mistyczka z Avili nam pozostawiła: Swoiste doświadczenie Boga oraz głębokie doświadczenie i szeroka znajomość duchowego wymiaru człowieka.

Rok jubileuszowy to czas łaski, gdyż zgodnie z wolą Kościoła, w znany i tradycyjny sposób można uzyskać w wyznaczonych hiszpańskich świątyniach związanych z życiem świętej, i pod tradycyjnymi warunkami, odpust zupełny.

Największą jednak radość budzi fakt, poznania za wzorem św. Teresy, prawdziwego miłosiernego obrazu Boga oraz przypomnienia prawdy o niezbywalnej godności osoby ludzkiej, którą Teresa doświadczyła w przyjacielskiej relacji z Bogiem oraz w procesie poznawania siebie samej w sposób wyjątkowy i opisała to w swoich pismach.

Rok ten pragniemy, aby był czasem intensywnego poznania i wzmożonego przekazu tegoż doświadczenia terezjańskiego; zbawczego doświadczenia mistycznego, które poprzez działanie Boga, stało się uniwersalne, ponadczasowe, ponadkulturowe.

Jakie są najważniejsze wydarzenia przewidziane z okazji 500-lecia urodzin św. Teresy?

Na całym świecie rodziny zakonne, zgromadzenia, instytucje i różnego rodzaju ruchy kościelne i społeczne, które żyją i karmią się duchem i chryzmatem św. Teresy od Jezusa, przygotowują i już realizują różnego rodzaju wydarzenia poprzez które pragną przypomnieć tą okrągłą rocznicę. Pragną również poprzez te wydarzenia przekazać to co najważniejsze z duchowej spuścizny terezjańskiej.

W Hiszpanii Rok Jubileuszowy rozpocznie się uroczystą mszą św. w Avila, na placu świętej Teresy 15 października 2014. Już jest zgłoszonych kilka tysięcy osób które wezmą w niej udział. W Polsce msza inaugurująca obchody roku terezjańskiego odbędzie się w krakowskich łagiewnikach, 11 października pod przewodnictwem krakowskiego kardynała, Stanisława Dziwisza.

Wiele krajów prześciga się w przygotowaniu programu obchodów. Nie sposób jest tutaj zebrać wszystkie inicjatywy lokalne, w zakresie danego kraju, które są przygotowane na całym świecie.

Do najbardziej spektakularnych i prawdopodobnie o największym zasięgu przygotowują się pod bacznym okiem państwowej komisji w Hiszpanii, która we współpracy z komisjami kościelnymi oraz zakonu karmelitów bosych zatwierdziła już szeroki program obchodów. Program ten został objęty honorowym patronatem króla Hiszpanii i najwyższych władz państwowych.

Wydarzenia oraz inicjatywy na rok Jubileuszowy pogrupowane są w następujące działy:

– “Droga światła” – to mega-pielgrzymka, praktycznie dookoła świata, która rozpocznie się w Alba de Tormes w październiku 2014 (gdzie znajduje się grób świętej Teresy) i zakończy w Avili 28 marca 2015 r. (miejsce urodzenia), przebiegnie pięć kontynentów i kilkanaście a może nawet kilkadziesiąt krajów, w których istnieją miejsca naznaczone obecnością ducha terezjańskiego. W Polsce pielgrzymka zaplanowana jest w miesiącu lutym 2015 r. i symboliczna trasa jej przebiegu bedzie z Krakowa do Czernej, gdzie między innymi istnieje już od czterech wieków klasztor karmelitów bosych.

–    Wystawy poświęcone życiu i działalności św. Teresy:

• “Las Edades de Hombre” – będzie to kolejna edycja znanej i licznie odwiedzanej wystawy. W 2015 roku od kwietnia do listopada zostanie zorganizowana w Avili i Alba de Tormes i poświęcona świętej Teresie;
• Wystawa poświęcona św. Teresie w Narodowym Muzeum El Prado w Madrycie;
• Wystawa “Espacialismo cromático” w Instytucie Weleckim Sztuki Nowoczesnej, IVAM
• Wystawa na temat filmowej serii “Teresa od Jezusa” Josefiny Moline w roli głównej z Conchą Velasco
• Cykl koncertów muzycznych w klasztorach założonych przez Świętą Teresę.
• Cykl koncertów muzycznych Orkiestry Symfonicznej Kastylii i Leonu.
• IV Festiwal Muzyki Starodawnej “Szlakim Alby”
• Mistycyzm i oświecenie w muzyce. Tomas Luis de Victoria (1584) przygotowany przez Diego Llorente y Sola (1789)

–    Kino i Telewizja:

• Film fabularny o św. Teresie i jej czasach
• Projekt widowiska świetlnego “Video Mapping”

–    Sztuki sceniczne

• Widowisko współczesny teatr-cyrk pod dyrekcja Daniela Finzi Pasca, jednego z reżysera “Cyrku Słońca” (Cirque du Soleil)
• “Skupienie, karmelitanka z Avila”, widowisko artystyczne flamenco.
• Widowisko teatralne “Język w kawałkach” w reżyserii Juan Mayorga, nagrodzonego 2007 r. krajową nagrodą teatralną.
• i wiele innych lokalnych widowisk teatralnych.

–    Projekty restauratorskie i dorobek V. Stulecia Narodzin św. Teresy

• Odnowienie klasztoru i kościoła karmelitów i karmelitanek bosych w Albie de Tormes.
• Stworzenie Terezjańskie Biblioteki Cyfrowej wszystkich istniejących rękopisów św. Teresy oraz ważniejszych studiów na jej temat.

–    Spotkania i pielgrzymki

• Międzynarodowe Centrum pielgrzymki duchowej dla młodych w Awili, tuż przy istneijącym już CITeS-ie. Podpisana została już umowa z firmą wykonującą i spodziewamy się oddać do użytku i zapoczątkować działalność tegoż centrum na wiosnę 2015 r. Będzie to miejsce spotkań ludzi młodych zainteresowanych wędrówką ku własnemu wnętrzu, do swego ducha. Awila, podobnie jak Teaize czy Asyż, pragnie stać się celem dla pielgrzyma zainteresowanego poznaniem samego siebie, aby poprzez tą aktywność mógł lepiej poznać siebie i dotrzeć do poznania Boga.
• Szlak pielgrzymkowy “Śladami Teresy” która połączy wszystkie miasta związane z fundacjami tereznajńskimi, tam gdzie św. Teresa założyła podczas za życia  klasztory karmelitanek bosych.
• Europejskie Spotkanie Młodych zorganizowane przez dyrektora wydział ds. duszpasterstwa Młodych Konferencji Episkopatu Hiszpanii we współpracy z diecezją Awili i Zakonem Krmelitów Bosych.
• Międzynarodowe dni Terezjańskie “Dla Ciebie się narodziłam” (Para vos nací) 10-14 sierpnia 2015 w Awili, zorganizowane przez Zakon OCD i rodziny żyjące duchem św. Teresy

– Programy i projekty społeczne

• Zbudowanie Centrum kulturalnego i troski o kobietę w Togo (Afryka), gdzie pracują karmelici bosi
• Budowa szkoły, liceum społecznego “Karmel” w Abidjanie (Wybrzeże Kości Słoniowej) – przy placówkach prowadzonych przez karmelitów bosych
• Wsparcie w postaci stałego dofinansowania domu opieki dla sierot “Betania” w Abidjanie (Wybrzeże Kości Słoniowej) prowadzonego przez karmelitów boscyh

–    Wydarzenia i projekty naukowe

• Międzynarodowy Kongres Terezjański, który odbędzie się w dniach od 21 do 27 września 2015 r. w CITeS “Uniwersytet Mistyki” w Awili.
  Swój przyjazd jako prelegenci potwierdzili już m.in.: J. Ex. Ricardo Blázquez, arcybiskup Valladolid i przewodniczący Konferencji Episkopatu Hiszpanii; Víctor García de la Concha, pisarz, literat i aktualnie dyrektor Instytutu Cervantesa; Rowan Willians, arcybiskup i teolog anglikański, były prymas tegoż Kościoła; Francesc Torradeflot, teolog, sekretarz katalońskiego stowarzyszenia UNESCO promującego dialog międzyreligijny.
  Na kongres zostały zaproszone wszystkie Zgromadzenia, instytuty, ruchy i wspólnoty z całego świata żyjące lub inspirujące się charyzmatem św. Teresy i jednocześnie afiliowane do zakonu karmelitów bosych. Jest ich około siedemdziesięciu. Bardzo pragniemy, aby przedstawiciele każdego z nich wzięli udział w tym spotkaniu i wymianie informacji oraz doświadczeń.
  Z Polski, pani Teresa Stawarz, posługująca generalna Świeckiego Instytutu Karmelitańskiego “Eljanum”, oficjalnie potwierdziła już udział w tym wydarzeniu przedstawicieli swej rodziny, która dom macierzysty posiada w Czernej pod Krakowem.
• Kongres Literacki STJ, który organizuje się przy współpracy Królewskiej Akademii Języka Hiszpańskiego, pragnie zgromadzi wybitnych językoznawców oraz znawców dorobku terezjańskiego i pogłębić znajomość sztuki pisania świętej Teresy, która wybitny sposób przyczyniła się do rozwoju i ukształtowania współczesnego języka hiszpańskiego.
• We współpracy ze zgromadzeniem sióstr Towarzystwa św. Teresy (Companía de Santa Teresa) i świeckiego Instytutu Terezjańskeigo (Institución Teresiana) oraz kilku wydawnictw katolickich, planuje się przygotowanie i wydanie materiałów edukacyjnych dla szkół podstawowych, średnich oraz dla młodych studentów, które przybliżą postać św. Teresy, jej myśli oraz całego dziedzictwa, które pozostawiła.
• Przygotowuje się szereg publikacji i książek,  pośród, których warto wymienić przygotowanie Encyklopedii Studiów Terezjańskich bazującej na dorobku pięciu kongresów, które odbyły się podczas ostatnich lat przygotowania do Jubileuszu Terezjańskiego 2015 r. Encyklopedia, m.in. będzie zawierać wszystkie materiały kongresowe.

–    Varia

• Przygotowanie konkursów z różnych dziedzin: literatury, kulinarnego czy gry w szachy, nagradzając zwycięzców główną nagrodą V Stulecia Narodzin św. Teresy.
• Wydanie specjalnego medalu i serii znaczków filatelistycznych upamiętniających Jubileusz Terzjański.
• Złożenie prośby i przygotowanie Doodle de Google.
• Opracowanie kampanii krótkich wypowiedzi znanych ludzi pod hasłem “Soy teresiano” – “Jestem terezjanistą”
• App i logo V Stulecia
• itp.

To niektóre inicjatywy planowane na ten Jubileuszowy Rok 2015.

Czy można spodziewać się przyjazdu papieża Franciszka?

W Awili niemalże wszyscy z ogromną nadzieją zadają to pytanie, czy papież Franciszek przyjedzie 28 marca do Awili, na tę okrągłą rocznice 500 lecia urodzin św. Teresy? Jak najbardziej można się spodziewać, nadzieja jest jak najbardziej wskazana. Niestety nie ma jednak żadnego oficjalnego komunikatu, do tej pory, który by to potwierdzał. Czekamy więc z nadzieją i modlimy się codziennie w intencjach Ojca Świętego, który chociażby nie mógł być obecny w Awili, na miejscu, wiemy że całym swoim sercem popiera i również pragnie tego, co było pragnieniem św. Teresy, bliską i zażyłą relacją osobistą z Bogiem służyć Kościołwi i całej ludzkości.

Czy św. Teresa jest aktualna dla współczesnego człowieka? Jakie elementy jej duchowości przyciągają ludzi?

Jak najbardziej aktualna. Jej duchowe dziedzictwo jest ponad czasowe i ponad kulturowe. Coraz częściej doświadczamy tego w Międzynarodowym Centrum Studiów Terezjańsko – Sanjuanistycznych w Awili (CITeS – “Uniwersytet Mistyki), gdzie docierają do nas ludzie z różnych stron świata oraz różnych wyznań i religii.  Przyjeżdżają oni do Awili, aby pogłębić znajomość postaci Teresy i jej dorobku. To co obecnie ich inspiruje i przyciąga najbardziej, to niektóre cechy charakterystyczne jej doświadczenia i chryzmatu. Do najczęściej podkreślanych należy wymienić:

–    Sposób w jaki dała poznać prawdziwą twarz Boga, poprzez własne doświadczenie modlitwy, jako poznania siebie oraz poznania i doświadczenia głębokiej, przyjacielskiej więzi z “Tym, o którym wiemy że nas kocha”. Tak rozumiana modlitwa, była czymś wyjątkowym w jej środowisku i czasach w których żyła. Przypomina o miłosiernym i pełnym miłości działaniu Boga z życiu człowieka;

–    Sposób relacji z Bogiem, która prowadzi do otwartości na drugiego człowieka, niezależnie od jego kondycji oraz do działania mającego na celu rozwój Kościoła oraz społeczności ludzkiej;

–    Jej determinację w dążeniu do znalezienia i doświadczenia podstaw godności ludzkiej, zarówno w sferze osobistej jaki i społecznej ludzkiego życia. Widziała ją w Bogu. Teresa jawi się tutaj jako mistrzyni i promotorka ześrodkowania procesów poznania samego siebie oraz akceptacji własnych limitów i ograniczeń związanych z doczesnym wymiarem stworzenia;

–    Wartość osoby ludzkiej, i w sposób szczególny, waga jej wymiaru wewnętrznego jako przestrzeni realizacji osobistej. W tym aspekcie Teresa przypomina nam o potrzebie autentycznego życia duchowego, bez którego człowiek nie jest w stanie cieszyć się pełnią realizacji osobistej;

–    Sposób w jaki doświadczała bycie kobietą o niesamowitym bogactwie ducha, jednocześnie będąc liderem w swoim środowisku, nieustannie poszukująca i walcząca, aby w niesprzyjającym kontekście historycznym, mizoginistycznym nastawionym do kobiet, móc utrzymać równowagę duchową i psychiczną między realizacją samej siebie a szacunkiem do drugiego człowieka.

 Do Avili przyjeżdżają ludzie z innych religii, aby poznać doświadczenie mistyczne św. Teresy. Co ich przyciąga?

Myślę że są to właśnie niektóre rzeczywistości charakterystyczne dla mistyki terezjańskiej, o których wspomniałem wyżej, a które czynią ją zawsze aktualną.

Po pierwsze, ponieważ jej chrześcijańskie doświadczenie Boga, było doświadczeniem ludzkim, zawiera elementy wspólne mistykom wszystkich religii. I po drugie jej szczególność i wyjątkowość będąca wynikiem działania Bożego oraz wynikiem konkretnego kontekst kulturowo-historyczny, sprawia, że właśnie w jednej postaci św. Teresy i jej doświadczeniu życiowym, znaleźć można niesamowite bogactwo i głębie nauki o człowieku i otaczającym nas świecie. Znajomość najgłębszych przestrzeni i wymiarów duchowych osoby ludzkiej, jej najgłębszych pragnień i celów, które nadają najgłębszego sensu ludzkiemu życiu, jest tym co wszyscy przybywający do Awili a konkretnie do naszego Międzynarodowego Centrum Terezjańsko-Sanjuanistycznego (CITeS – “Uniwersytet Mistyki”).

Obecnie na rocznym kursie z Mistyki i nauk humanistycznych, nie tylko studiują karmelici bosi, osoby zakonne z innych zgromadzeń czy księża, ale też świeccy, z innych wyznań czy nawet religii. Na kursie 2014-2015 jest też np. jedna muzułmanka. Rok czy dwa alta temu kurs podyplomowy zaliczyła Japonka, pochodząca z rodziny buddyjskiej. W innych latach mieliśmy osoby z kościoła anglikańskiego, czy protestanckiego. Wszystkich fascynowała św. Teresa czy też jej współczeny przyjaciel, też wybitny mistyk pochodzący z prowincji Awili, św. Jan od Krzyża.

Do Avili przyjeżdżają także Polacy, aby na miejscu zgłębiać duchowość terezjańską…

Organizujemy rokrocznie kursy w języku polskim. Poprzez te ostatni lata, w ramach przygotowania się do Roku Jubileuszowego, odbyło się już pięć różnych kursów i pielgrzymek w języku polskim. Zostały one zorganizowane przez CITeS – Uniwersytet Mistyki, we współpracy z innymi osobami, jak np. z s. Lidą Wroną, karmelitanką misjonarką z Krakowa, w celu zaoferowania nie tylko informacji na temat świętej z Awili, ale bogatego doświadczenia poznania miejsc bezpośrednio związanych z życiem św. Teresy, oraz przebywania podczas trwania kursu w międzynarodowej wspólnocie i centrum CITeS-Uniwersytet Mistyki, które ma na celu studiowanie i pogłębianie znajomości mistyków karmelitańskich i ich przesłania oraz samego fenomenu mistyki, jako rzeczywistości ludzkiej.

Oprócz kursów w języku polskim, poświęconych św. Teresie, nasze centrum oraganizuje w ścisłej współpracy Stowarzyszenia Polaków z Awili “Casa Copernico” różnego rodzaju warsztaty czy spotkania związane z pogłębianiem świadomości wymiary duchowego człowieka oraz przyjmuje wszystkich, którzy pragną przybyć do Awili, osób indywidualnych oraz grup.

Jakie propozycje posiada CITeS, także dla Polski z okazji 500-lecia św. Teresy

Jesteśmy na etapie zamykania programu na cały rok 2015. Na pewno będzie kilka różnych propozycji przygotowanych specjalnie dla Polaków. Mogę już zdrawdzić niektóre propozycje.

Staramy się zaproponować ofertę programu w języku polskim dla zorganizowanych grup, które zechcą nawiedzić w Roku Jubileuszowym miejsca terezjańskie w 2015 r. W specjalnej ofercie z tematycznymi konferencjami, fachowym przewodnikiem po miejscach związanych z życeim św. Teersy, z zapewnieniem zamieszkania, wyżywieniem oraz przewozem autokarami tam, gdzie tylko będzie to potrzebne.

Współpracujemy również z “Casa Copernico”, Stowarzyszenie Polaków w Awili, w poszukiwaniach środków na zorganizowanie w CITeS – Uniwersytecie Mistyki w Awili Kongresu Polonijnego dla uczczenia Obchodów Piątego Stulecia Urodzin Świętej Teresy, który mógłby się odbyć w weekend w pierwszej połowie czerwca lub drugiej połowie września 2015 (piątek, sobota, niedziela). Podczas tegoż kongresu pragniemy zaprezentować Polakom postać św. Teresy, patronki miasta Awili, poprzez miejsca i monumenty związane z jej życiem.

Chcemy przygotować wystawę w j. polskim poświęconą św. Teresie z Awili, byłaby ona otwarta na rozpoczęcie Kongresu Polonijnego i potem udostępniona do darmowego wypożyczenia dla innych Stowarzyszeń polonijnych.

Przy okazji kongresu chcemy zorganizować targi informacyjno-kulturalne Stowarzyszeń uczestniczących w Kongresie Polonijnym.

opracował: o. Marek Raczkiewicz CSsR