O. Dostatni przez pięć lat mieszkał w Pradze, poznając tamten kraj i religijność Czechów. O swoich obserwacjach mówi w wywiadzie „Płochliwa pobożność”, który ukazał się na portalu Panoramakultur.eu.
Ateizmem, którego nie ma
Na wstępie rozmowy polski dominikanin nie zgadza się z obiegową opinią – utrwaloną m.in. w reportażowej książce Mariusz Szczygła „Zrób sobie raj” – jakoby społeczeństwo czeskie było głęboko areligijne.
„Ona oddaje Czechy, których dzisiaj tak naprawdę nie ma, a którymi autor się zachwyca. Pokazuje, że takim czynnikiem determinującym życie współczesnej czeskiej kultury jest wszystko to, co można nazwać libertarianizmem” – mówi o książce Szczygła o. Dostatni.
Podkreśla, że „kiedy książka ta pokazuje Czechy, które są nośne kulturowo ze względu na olbrzymią wolność obyczajową i wartości ateistyczne, w tym samym czasie na Hradczanach, zresztą co roku od lat, odbywa się Forum 2000”. Czyli spotkanie reprezentantów różnych religii monoteistycznych, jak i buddyzmu oraz innych religii Dalekiego Wschodu.
„Szczygieł zachwyca się ateizmem Czechów, a Havel mówi w tym samym czasie, że kultura ateistyczna jest barbarzyńska. Wcześniej Vaclav Havel, a teraz jego Fundacja i przyjaciele zapraszają przedstawicieli różnych religii z całego świata do rozmowy” – mówi o. Dostatni.
Bogaty neofitami
Pytany o różnice między Czechami i Polakami w kwestii religii i wiary dominikanin podkreśla, że „jest ich bardzo dużo” i wynikają z odmienności dziejów obu krajów. Odwołując się do najnowszej historii, o. Dostatni przypomina wielkie prześladowania Kościoła w czasach komunistycznych w ówczesnej Czechosłowacji, co – jak podkreśla – boleśnie przerwało „tradycję życia religijnego, które zostało wepchnięte do podziemia i sprowadzone do osobistego wymiaru”.
„Kościół czeski jest bogaty neofitami, czyli ludźmi, którzy przeżyli nawrócenie i osobistą drogę wiary. Wychowani w środowisku areligijnym, w wyniku spotkania z Bogiem żywym odkrywają Go. To jest odróżnienie od Polaków, gdzie Kościół jest bardzo formalny, mocno związany kulturowo, a nie religijnie” – mówi polski dominikanin o teraźniejszości.
Nie jeździmy nawracać
O. Dostatni, który jeździł po kryjomu do komunistycznej jeszcze Czechosłowacji w drugiej połowie lat 80. ubiegłego wieku i pomagał odtwarzać w tym kraju Zakon Kaznodziejski, przestrzega jednak przed próbami ewangelizowania i nawracania Czechów przez polskich księży.
„Jeśli ktoś sądzi, że my przychodzimy żeby Czechów nawracać i ewangelizować, to jest to dosyć niebezpieczne. Przychodzimy, aby być z tymi ludźmi, żeby im towarzyszyć. Oczywiście głosimy Ewangelię, ale to oni mają odnaleźć w swojej kulturze i języku całą tkankę tradycji chrześcijaństwa, która jest tam obecna i jest starsza niż w Polsce” – mówi polski dominikanin.