Zgromadzenie Sióstr Szkolnych de Notre Dame, Siostry Notre Dame
Congregatio Pauperum Sororum Scholarium de Notre Dame (SSND)
ul. Mały Rynek 5
45-020 Opole
tel. (0-77) 402-50-85, 423-10-10
e-mail: intssndpo@opole.opoka.org.pl
strona internetowa: www.notredame.zakon.opoka.org.pl
Zgromadzenie Sióstr Szkolnych de Notre Dame, o regule św. Augustyna, wyrosło z pilnej potrzeby kształcenia i wychowania młodzieży żeńskiej na początku XIX wieku, w czasie, kiedy po Rewolucji Francuskiej zamknięto w Europie Zachodniej większość szkół katolickich, zwłaszcza prowadzonych przez zgromadzenia zakonne.
Założycielka Zgromadzenia, Maria Teresa od Jezusa, Karolina Gerhardinger (ogłoszona błogosławioną przez Ojca św. Jana Pawła II w 1985 roku), urodziła się 20 czerwca 1797 r. w Stadtamhof/Regensburg w Bawarii. Była uczennicą szkoły zakonnej Kanoniczek Regularnych św. Augustyna de Notre Dame (zakon założony w 1597 r. we Francji przez św. Piotra Fourier i bł. Alicję LeClerc). Karolina, jako młoda nauczycielka, zachęcona i wspierana przez biskupa Regensburga Michała Wittmanna i księdza Sebastiana Joba, założyła w 1833 roku w Neunburgu /Bawaria/ Zgromadzenie Ubogich Sióstr Szkolnych de Notre Dame.
Wskrzesiła tym samym życie zakonne wspólnotowe o charakterze apostolskim oraz system szkół katolickich. Zakładane przez siebie szkoły ukierunkowała w sposób szczególny na chrześcijańskie wychowanie dziewcząt, doskonalenie kobiety, a tym samym rodziny. Pierwszorzędną troską objęła najuboższe dziewczęta w małych wioskach i miastach.
Dla swego Zgromadzenia przejęła duchowość i regułę Zakonu Kanoniczek Regularnych de Notre Dame. Życie młodego Zgromadzenia kształtowało się nadto pod decydującym wpływem wskazań napisanych przez księdza Sebastiana Joba, pt. *Duch Konstytucji Ubogich Sióstr Szkolnych de Notre Dame*. Dla zachowania w Zgromadzeniu spójności ducha i działań, Założycielka podkreślała i wypracowywała, sama doznając niezrozumienia i bólu, nietypową dla swego czasu strukturę centralnego zarządu, na czele którego miała stać kobieta. Była mocno przekonana, że niewiasta lepiej rozumie swoje siostry, może nimi łatwiej kierować i w ten sposób motywować je do efektywniejszej służby. Stolica Święta zatwierdziła regułę Zgromadzenia definitywnie dnia 15 grudnia 1865 roku.
Od swego początku Zgromadzenie było otwarte na różne kultury i narody. Siostry podejmowały pracę tam, dokąd były wzywane, zawsze wybierając bezpośrednią służbę człowiekowi. W roku 1847, tj. 14 lat po założeniu pierwszej wspólnoty, po otwarciu na terenie Europy 25 domów, na wezwanie Kościoła Ameryki Północnej Założycielka udała się z kilkoma siostrami i nowicjuszką na kontynent północnoamerykański. Wśród pierwszych sióstr była Maria Karolina, Katarzyna Józefa Friess, która przez ponad 40 lat kierowała Zgromadzeniem w Ameryce Północnej, gdzie Zgromadzenie od samego początku rozwijało się bardzo prężnie. Uznawana jest przez siostry Zgromadzenia jako odważna, kierująca się głęboką wiarą pionierka w przystosowywaniu Zgromadzenia do życia i działania na nowym kontynencie.
Równolegle Zgromadzenie rozszerzało się dalej na następne kraje Europy. W latach trzydziestych obecnego stulecia siostry podjęły nadto działalność w Ameryce Południowej, a po II wojnie światowej w krajach Azji, Oceanii i Afryki. Chociaż Zgromadzenie rozwijało się szybko, siostry przeżywały jednocześnie skrajne ubóstwo, brak rozumienia stylu ich życia ze strony tych, którym służyły; przeżywały wojny, były dotknięte przez zmiany granic politycznych, przeżywały straty materialne. Cierpienia stawały się umocnieniem ich wysiłków na rzecz jedności; ponad podziałami narodowościowymi i kulturowymi Zgromadzenie zachowało na przestrzeni lat jedność ducha, działań, struktur zarządu.
W chwili śmierci Założycielki, w dniu 9 maja 1879 r., Zgromadzenie liczyło ponad 2500 sióstr. Obecnie Zgromadzenie liczy blisko 3900 sióstr, pracujących w 38 krajach świata. Od roku 1956 dom generalny Zgromadzenia znajduje się w Rzymie. Od roku 1986 Zgromadzenie żyje zatwierdzonymi przez Stolicę Apostolską *posoborowymi* Konstytucjami pt. Jesteście posłane (JP). Są one wynikiem modlitw i długoletniego dialogu wszystkich sióstr Zgromadzenia, sióstr wielu kultur i narodów, dla wspólnego szukania Woli Bożej i próby określenia charyzmatu Zgromadzenia w duchu aktualnych potrzeb.
W obecnych granicach Polski Zgromadzenie rozwija swą działalność od roku 1851. Prowincja polska z domem prowincjalnym we Lwowie (dokąd w 1904 r. wezwał siostry święty Ks. Abp Józef Bilczewski) otrzymała zatwierdzenie w 1934 roku. W okresie II wojny światowej siostry prowincji polskiej żyły w rozproszeniu. Ewakuowane po wojnie, przejęły – na zlecenie przełożonej generalnej – domy (zniszczone lub zbombardowane) prowincji śląskiej; od roku 1946 dom prowincjalny znajduje się w Opolu.
Siostry z Polski pracują także poza granicami Kraju: w Gambii/Afryka Zachodnia, na Białorusi, w domu generalnym w Rzymie, jedna z sióstr służy Polonii w USA.
Maria Teresa od Jezusa, Karolina Gerhardinger (ogłoszona błogosławioną przez Ojca św. Jana Pawła II w 1985 roku), urodziła się 20 czerwca 1797 r. w Stadtamhof/Regensburg w Bawarii. Była uczennicą szkoły zakonnej Kanoniczek Regularnych św. Augustyna de Notre Dame (zakon założony w 1597 r. we Francji przez św. Piotra Fourier i bł. Alicję LeClerc). Karolina, jako młoda nauczycielka, zachęcona i wspierana przez biskupa Regensburga Michała Wittmanna i księdza Sebastiana Joba, założyła w 1833 roku w Neunburgu /Bawaria/ Zgromadzenie Ubogich Sióstr Szkolnych de Notre Dame.
Wskrzesiła tym samym życie zakonne wspólnotowe o charakterze apostolskim oraz system szkół katolickich. Zakładane przez siebie szkoły ukierunkowała w sposób szczególny na chrześcijańskie wychowanie dziewcząt, doskonalenie kobiety, a tym samym rodziny. Pierwszorzędną troską objęła najuboższe dziewczęta w małych wioskach i miastach.