Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Misjonarek, Benedyktynki Misjonarki
Congregatio Sororum Benedictinarum-Missionariarum (OSB)
Benedyktynki Misjonarki
ul. Reymonta 68/70
05–400 Otwock
tel. (0-22) 779-31-74
strona internetowa: www.benedyktynki.pl
Święty Benedykt, nazywany Patriarchą Mnichów i Patronem Europy, jest również Ojcem licznych Zgromadzeń, zarówno męskich jak i żeńskich, powstających na przestrzeni ponad 1500 lat. Mądrość Reguły, osadzonej na gruncie biblijnym, urzekała wielu założycieli wspólnot zakonnych.
Jedną z nich – założoną w 1917 roku przez Matkę Jadwigę Józefę Kuleszę – jest Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Misjonarek. W nim każda Siostra – drogą ślubowanych rad ewangelicznych – dąży do doskonałej miłości Boga i bliźniego przez całkowity dar z siebie (por. Konstytucje Zgromadzenia nr 1). Jest ono zatem wspólnotą jednoczącą się w imię Chrystusa, mającą – wzorem pierwszych chrześcijan – jedno serce i jednego ducha (por. Konstytucje nr 118).
Duchowość Zgromadzenia od początku jest kształtowana na Regule Św. Benedykta. Nic więc dziwnego, że „modlitwa i praca to jakby dwa ramiona Benedyktynki Misjonarki wznoszące się do Boga w hymnie uwielbienia” (Konstytucja nr 132). Najważniejszym punktem życia liturgicznego jest Najświętsza Ofiara Eucharystyczna, do której niejako doprowadza Siostry monastyczna Liturgia Godzin, zasilana codziennym Lectio divina. Przeżywane raz w miesiącu dni skupienia i coroczne ośmiodniowe rekolekcje zamknięte są doskonałym sposobem pogłębiania atmosfery codziennego silentium i głębokiego zjednoczenia z Oblubieńcem.
Szczególnym charyzmatem Zgromadzenia, wynikającym z potrzeby czasu (czas I wojny światowej i potrzeba objęcia opieką osieroconych dzieci), stała się praca opiekuńczo – wychowawcza. Z biegiem lat Zgromadzenie zwiększyło swój udział w pracy apostolskiej posługą katechetyczną i parafialną oraz podejmując działalność misyjną. Obok powstałego po II wojnie światowej domu w USA, gdzie Siostry opiekują się osobami starszymi, zorganizowano placówki misyjne w Libii, Brazylii, Ekwadorze i na Ukrainie.
Zgromadzenie liczy obecnie (2007 r.) 305 członkiń, posiada 22 domy w Kraju i 11 za granicą. Dom Generalny mieści się w Otwocku koło Warszawy. Obok dwóch dużych domów opieki dla dzieci – w Ełku i Puławach – oraz przedszkoli – w Otwocku, Gdańsku i Borkowicach – istnieje kilkanaście placówek, w których Siostry podejmują pracę katechetyczną i parafialną.
Czas, w jakim żył Benedykt (480-547), to okres głębokiego kryzysu, który dotknął Europę już na początku V wieku. Cywilizacja antyczna legła w gruzach (476), rozpoczynał się okres wojen i niepokojów spowodowanych wędrówką ludów, a Wieczne Miasto przechodziło w ręce kolejnych najeźdźców. Zewnętrzny chaos był tłem jeszcze większego kryzysu moralnego, jakie przeżywało Imperium Rzymskie.
Benedykt, młody student z Nursji, który przybył w tym czasie na studia do Rzymu, krytycznie ocenił tę sytuację i zdecydował usunąć się na pustelnię, by szukać Bożej mądrości. Wkrótce stał się założycielem i prawodawcą nowego zakonu.
Fenomen Benedykta polega głównie na tym, że doskonale „wyczuł” epokę, można by rzec, posługując się językiem współczesnego Kościoła, że „odpowiedział na znaki czasu”. Nie lekceważąc tego, co stare (dorobek antyku), otworzył się na nową sytuacje historyczną głosząc Chrystusa nie tylko mieszkańcom Cesarstwa, ale i najeźdźcom. Zakon benedyktyński podjął zarówno misje do pogan, pracę umysłową oraz zaniedbaną sztukę uprawy ziemi. Sprawdzone w praktyce codzienności zasady Benedykt zebrał około roku 530 w księgę Reguły.
Naznaczona trudem i cierpieniem historia Zakonodawcy ma swą kontynuację w naszym Zgromadzeniu, w które – nie bezpodstawnie – wpisuje się trwale znak krzyża, bowiem prawie piętnaście wieków później w podobnej sytuacji przyszło żyć naszej Założycielce – Matce Jadwidze Józefie Kuleszy. Urodziła się Ona w 1859 roku w Karabelówce na Podolu w rodzinie ziemiańskiej. Od młodości pragnęła poświęcić swoje życie Bogu. Na przeszkodzie stał jednak ukaz carski z 1864 roku, który pozwalał klasztorom przyjmować kandydatki dopiero po śmierci jednej z sióstr.
Ksieni konwentu wileńskiego, do której zwróciła się Józefa z prośbą o przyjęcie, zgodziła się pod warunkiem, że zostanie w klasztorze dopóki nie wykryją jej władze carskie. Klasztor w Wilnie nie mógł prowadzić nowicjatu, dlatego przełożona wysłała kandydatkę do Przemyśla w Galicji. W 1902 roku, po powrocie do Wilna, siostra Jadwiga potajemnie złożyła profesje na ręce matki Anny Gabrieli Houvalt. W kilka lat później zmuszona była jednak, prawdopodobnie na skutek wykrycia, opuścić Wilno. Rozpoczął się długi okres wędrówki.
Nie wiemy dlaczego znalazła się w Rzymie u boku założycielki czynnej gałęzi benedyktynek, błogosławionej matki Kolumby Gabriel. Około 1912 roku siostra Jadwiga otrzymała misję, by udać się w rodzinne strony i założyć filię nowego Zgromadzenia na terenie Podola oraz kwestować na jego potrzeby. Tam spotkała panią Jadwigę Aleksandrowicz, która powierzyła jej troskę o założony przez siebie sierociniec. Zaczęły napływać pierwsze kandydatki do życia zakonnego, a siostra Jadwiga wdrażała je do pracy z dziećmi, dbając jednocześnie o ich rozwój wewnętrzny.
Klęska Rosji w pierwszej wojnie światowej zmieniła również sytuację zakonów. Siostra Jadwiga mogła przywdziać habit i starać się o zezwolenie na otwarcie nowicjatu. Biskup Ignacy Dubowski udzielił zgody i 24 czerwca 1917 roku w Białej Cerkwi odbyły się pierwsze obłóczyny. Przełożoną nowej wspólnoty została matka Jadwiga, a ksiądz Antoni Jagłowski – kapelanem Zgromadzenia. Biskup uważał białocerkiewny dom za początek nowego Zgromadzenia, natomiast Matka Jadwiga – za filię Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek od Miłosierdzia.
Ten rozdźwięk stał się przyczyną wielu cierpień Matki, a nawet jej czasowego odejścia ze Zgromadzenia. Utrudniony kontakt z matką Kolumbą, a wreszcie jej śmierć w 1926 roku, położyły kres rozterkom. Matka Jadwiga powróciła w 1927 roku do założonego, jakby wbrew sobie, Zgromadzenia, którego początek i charyzmat wiąże się z opieką nad dziećmi osieroconymi po I wojnie światowej. Siostry podejmowały również katechizacje i różne formy oddziaływania apostolskiego, zwłaszcza wobec młodzieży żeńskiej. W Łucku i Kowlu powstały dwa duże sierocińce, w których wprowadzono nowoczesny, rodzinkowy system wychowawczy.
Nowy układ granic po II wojnie światowej zmusił siostry do przeniesienia się wraz z dziećmi na teren obecnej Polski. Trzeba było wszystko budować od początku. Zgromadzenie szybko zorganizowało domy dziecka w Puławach, Kwidzynie, Ełku i Zagórowie. W latach sześćdziesiątych jednak władze komunistyczne zlikwidowały je lub przekształciły w domy opieki dla dzieci z upośledzeniem umysłowym. Zgromadzenie odczytało to jako znak czasu rozwijając stopniowo nowe formy pracy wychowawczej.
Obecnie siostry rozwijają swoją działalność apostolską w Kraju i za granicą podejmując różnego rodzaju prace w myśl Reguły św. Benedykta: „Aby we wszystkim Bóg był uwielbiony” (RB 57).
