Redemptoryści

OO. Redemptoryści
ul. Piesza 1
00-230 Warszawa
tel. (22) 636 95 54
fax: (22) 578 70 11
e-mail: [email protected] 
strony internetowe: www.redemptor.pl www.cssr.com

Św. Alfons Maria de Liguori (1696-1787) założył wspólnotę zakonną redemptorystów, która oficjalnie ukonstytuowała się 9 listopada 1732 r. w Scala k. Neapolu. Jako zadanie wyznaczył on Zgromadzeniu niesienie pomocy duchowej ludziom najbardziej zaniedbanym religijnie. Do realizacji tego celu Założyciel opracował specjalny program misji ludowych. Zatwierdzenie papieskie Zgromadzenie otrzymało w 1749 r. Nowa wspólnota zakonna, pomimo trudności w samym Neapolu, prężnie się rozwijała. Kolejne klasztory powstawały w Królestwie Neapolitańskim i Państwie Kościelnym.

Pierwszym redemptorystą, który dotarł do Polski był św. Klemens Hofbauer (1751-1820), pochodzący z Moraw. Przybył on wraz z dwoma współbraćmi do Warszawy w lutym 1787 r. Wówczas nazwano ich benonitami – od wezwania kościoła św. Benona, przy którym osiedlili się redemptoryści. Podjęli przy nim niestrudzoną działalność duszpastersko-misyjną, która zyskała miano „nieustannej misji”. Szczególną uwagę zwracano na uroczyste sprawowanie Eucharystii, codzienne głoszenie Słowa Bożego, katechezę i posługę w konfesjonale.

Redemptoryści prowadzili też działalność wychowawczą zakładając sierociniec i szkołę dla chłopców z najbiedniejszych rodzin, a także pierwszą w dziejach polskiej edukacji bezpłatną szkołę zawodową dla dziewcząt. Podejmowali także misje i rekolekcje parafialne, które jednak były utrudnione ze względu na ówczesną politykę zaborców. Ta piękna działalność została przerwana w czerwcu 1808 r., kiedy to władze Księstwa Warszawskiego zniosły klasztor i usunęły redemptorystów z Polski. W 1824 ponownie pozwolono rozproszonym redemptorystom osiedlić się w Piotrkowicach k. Kielc, gdzie pod kierunkiem o. Jana Podgórskiego podjęto pracę duszpasterską i stworzono małe seminarium. Jednak i tę wspólnotę władze rosyjskie zlikwidowały w 1834 roku.

Dalszy rozwój redemptorystów w Europie nastąpił po śmierci św. Klemensa Hofbauera w 1820 roku. Po zatwierdzeniu Zgromadzenia przez cesarza austriackiego Franciszka I, w przeciągu czterech lat utworzyli oni w Europie Środkowej 4 nowe domy. W 1832 roku dotarli do Stanów Zjednoczonych Ameryki, gdzie piękny apostolat rozwijali m.in. św. Jan Neumann i bł. Franciszek Ksawery Seelos. W drugiej połowie XIX w. Zgromadzenie objęło prawie cały świat i dotychczas wydało 4 świętych i 9 błogosławionych.

Na terenach polskich na stałe redemptoryści osiedlili się w 1883 roku w Mościskach k. Przemyśla (obecnie Ukraina), dzięki staraniom Sługi Bożego O. Bernarda Łubieńskiego (1846-1933). Po tej fundacji nastąpiły kolejne: w Tuchowie, Krakowie i Warszawie, stopniowo obejmując wszystkie zabory. W roku 1894 została utworzona polska wiceprowincja. W rok później utworzono w Mościskach małe seminarium, w 1899 roku utworzono polski nowicjat, a w 1903 roku własne seminarium.

Zgromadzenie rozwijało się tak dynamicznie, że w 1909 roku utworzono polską prowincję, która obecnie jest najliczniejszą w Zgromadzeniu. W okresie międzywojennym polscy redemptoryści podjęli zaangażowanie misyjne w Argentynie, zaś w latach 70-tych XX wieku w Brazylii i Boliwii. Po roku 1989 otwarły się możliwości pracy ewangelizacyjnej w krajach byłego ZSRR, gdzie obecnie polscy redemptoryści pracują w Rosji, Kazachstanie, Białorusi i na Ukrainie.

Powołaniem redemptorystów jest pójście za Chrystusem Odkupicielem i głoszenie Dobrej Nowiny o obfitym Odkupieniu ludziom religijnie najbardziej opuszczonym, szczególnie ubogim, poprzez misje ludowe i rekolekcje parafialne, a także poprzez misje zagraniczne. Znani są jako wytrawni misjonarze ludowi i kaznodzieje. Prowadzą również duszpasterstwo parafialne, a także specjalistyczne rekolekcje dla duchowieństwa, osób zakonnych i świeckich. Szczególnym zadaniem redemptorystów jest także szerzenie kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

Obecnie redemptoryści prowadzą w Polsce 17 parafii i opiekują się kilkoma sanktuariami: Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Krakowie i Toruniu, Matki Bożej Tuchowskiej w Tuchowie, Matki Bożej Strażniczki Wiary w Bardzie Śląskim, Matki Bożej Królowej Polski w Nowej Osuchowej k. Wyszkowa oraz sanktuarium Świętego Krzyża w Braniewie.

Podejmują także apostolstwo pióra prowadząc wydawnictwo i kwartalnik teologiczno-duszpasterski „Homo Dei”, rocznik naukowy „Studia redemptorystowskie” oraz Małą Poligrafię. Od kilkunastu lat rozwijają w Polsce apostolat i oddziaływanie religijno-społeczne poprzez Radio Maryja, a ostatnio także przez TV TRWAM.

W głoszeniu Dobrej Nowiny redemptoryści zwracają szczególną uwagę na współpracę ze świeckimi i troskę o młodzież. W tym zakresie dużą pomocą jest prowadzenie szkół nowej ewangelizacji i innych grup duszpasterskich przy niektórych ośrodkach. Od 1991 r. w Prowincji działa Zespół Misyjny „Wschód”, skupiający świeckich i redemptorystów, którego zadaniem jest niesienie pomocy duszpasterskiej parafiom katolickim na terenach byłego ZSSR poprzez organizowanie rekolekcji zwłaszcza dla dzieci i młodzieży. W celu prowadzenia rekolekcji dla różnych grup i promowania duchowości redemptorystowskiej utworzono Centrum Apostolstwa i Duchowości Redemptorystów z siedzibą w Lubaszowej.

Prowincja Warszawska prowadzi również własne międzynarodowe i dwuobrządkowe Wyższe Seminarium Duchowne w dwóch ośrodkach: Studium Filozofii w Krakowie i Studium Teologii w Tuchowie, a także posiada nowicjat w Lubaszowej.

Życie, słowa i gesty każdego redemptorysty mają ukazywać, iż ukrzyżowany Chrystus wszystkim wysłużył odkupienie. Mówi o tym dewiza Zgromadzenia: Copiosa apud Eum Redemptio (obfite u Niego odkupienie). Strojem redemptorystów jest czarny habit przepasany pasem z różańcem oraz szeroka biała koloratka nakładana na kołnierz.

Obecnie Prowincja Warszawska Redemptorystów jest najliczniejszą w Zgromadzeniu, w Polsce posiada dwadzieścia trzy klasztory, a redemptoryści polscy pracują w kilkunastu krajach na różnych kontynentach: w Argentynie, Brazylii, Boliwii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, na Karaibach, w Burkina Faso, Rosji, Kazachstanie, Białorusi, Ukrainie, Czechach, Danii, Niemczech, Austrii, Hiszpanii i we Włoszech.

Według danych z października 2020 roku, Zgromadzenie liczy 4749 współbraci posługujących w 81 krajach. Prowincja Warszawska Redemptorystów liczy 339 zakonników (294 kapłanów, 26 kleryków, 15 braci i 4 nowicjuszy) w 21 domach w kraju i 13 za granicą. Oprócz tego poza granicami Polski pracuje 53 polskich redemptorystów, którzy należą do innych prowincji. Dom generalny Zgromadzenia znajduje się w Rzymie.

Św. Alfons Maria de Liguori urodził się 27 września 1696 roku w Marianella, w pobliżu Neapolu. Był pierworodnym synem wielkiej rodziny neapolitańskiej szlachty. Otrzymał solidną formację, studiował języki klasyczne i nowożytne, poznawał literaturę, zajmował się malarstwem i muzyką. Skomponował „Dialog duszy z cierpiącym Chrystusem” oraz znaną dziś w całych Włoszech kolędę: „Tu scendi dalle stelle” (Zstąpiłeś z gwiazd dalekich), a także wiele innych pieśni dla ludu.

Mając zaledwie 16 lat kończy studia uniwersyteckie doktoratem obojga praw i rozpoczyna karierę adwokacką. Będąc cenionym adwokatem, w wyniku uknutej intrygi, przegrywa ważny proces sądowy. W roku 1723, po gruntownym przemyśleniu sprawy, porzuca karierę adwokata i pomimo ostrych sprzeciwów ojca, wstępuje do seminarium. Postanawia poświęcić się bez reszty Bogu i ludziom. W wieku 30 lat, 21 grudnia 1726 roku przyjmuje święcenia kapłańskie. Przez pierwsze lata kapłaństwa związany jest z jedną z neapolitańskich parafii, gdzie od razu zaczyna przedkładać na pierwsze miejsce przepowiadanie i spowiedź.

Oprócz swoich zwykłych obowiązków służy posługą kapłańską w najbardziej ubogich i opuszczonych dzielnicach miasta, wiele czasu spędza z bezdomnymi i z będącą na marginesie życia młodzieżą Neapolu. Zakłada „Kaplice wieczorne”, organizowane i uczęszczane przez tę właśnie młodzież i ludzi świeckich. Gdy umierał, działały 72 takie kaplice, z ponad 10 tysiącami członków.

Już w 1725 r. jako kleryk Alfons zapisuje się do Stowarzyszenia Misji Apostolskich, w którym stopniowo zdobywa misjonarskie doświadczenie. Wraz z innymi kapłanami podejmuje okresowo misje w małych ośrodkach graniczących z miastem i w różnych wioskach Królestwa Neapolitańskiego, gdzie spotyka ludzi o wiele biedniejszych i jeszcze bardziej opuszczonych, niż opuszczone dzieci, wałęsające się bez celu po ulicach Neapolu.

Szczególnie zmęczony nadmierną pracą apostolską, w maju 1730 roku, wraz z kilkoma przyjaciółmi kapłanami postanawiają spędzić pewien czas w pustelni S. Maria dei Monti w pobliżu Scala nad zatoką amalfitańską, aby móc trochę odpocząć. Tam właśnie spotyka pasterzy i ubogi lud, rozproszony po wiejskiej okolicy, pozostawiony bez opieki duszpasterskiej i pozbawiony Słowa Bożego i sakramentów.

To doświadczenie spotkania z ubogimi na wsi oraz wcześniejsze doświadczenie nędzy duchowej ludzi w szpitalu dla nieuleczalnie chorych, którym posługiwał jeszcze jako prawnik, a także organizowane wcześniej kaplice wieczorne pomagają mu zrozumieć, iż zupełne opuszczenie, w jakim pozostawał ów prosty lud, nie pozwala na poświęcenie mu tylko jakiejś sporadycznej misji, ale wymaga stałej obecności Kościoła, która pozwoliłaby temu ludowi poczuć się naprawdę dziećmi Bożymi.

9 listopada 1732 roku Alfons zakłada Zgromadzenie Najświętszego Odkupiciela, zwane popularnie Redemptorystami, którego celem jest iść za przykładem Jezusa Chrystusa i głosić Dobrą Nowinę ubogim oraz najbardziej opuszczonym. Od tego momentu całkowicie poświęca się swojej nowej misji i angażuje tym celu wszystkie swoje zdolności. Mottem Zgromadzenia czyni słowa: „Copiosa apud Eum redemptio” (obfite u Niego odkupienie).

Alfons jest miłośnikiem piękna: muzykiem, malarzem, poetą i pisarzem. Wszystkie swoje twórcze zdolności w dziedzinie literackiej i artystycznej wykorzystuje na służbę misji ewangelizacyjnej i tego wymaga też od wstępujących do Zgromadzenia. Napisał 111 dzieł z dziedziny duchowości i teologii. 21.500 wydań jego dzieł oraz ich tłumaczenia na 72 języki świadczą dobitnie, że Alfons należy do najbardziej poczytnych autorów. Najbardziej znane jego dzieła to: Umiłowanie Jezusa Chrystusa w życiu codziennym, Modlitwa – środek zbawienia, Zjednoczenie z wolą Bożą, Wysławianie Maryi, Nawiedzenia Najświętszego Sakramentu.

Praktykowanie modlitwy, miłość, zjednoczenie z Chrystusem oraz duszpasterskie zaangażowanie Alfonsa sprawiają, że jest on jednym z największych mistrzów życia duchowego. Duchowość św. Alfonsa wypływa z praktyki i jest na nią ukierunkowana. Podkreśla on prawdę, wynikającą z istoty odkupienia, że każdy człowiek jest wezwany do zbawienia i świętości, które są możliwe do zrealizowania w każdym stanie. Jego duchowość jest wybitnie chrystocentryczna, skupiona na kulcie tajemnicy wcielenia, męki i śmierci Chrystusa, oraz Eucharystii i Najświętszego Serca Jezusa.

Jest to duchowość skoncentrowana na praktykowaniu miłości, zgodnie z dewizą: „Szczytem naszej świętości i doskonałości jest miłość do Jezusa Chrystusa, naszego Boga, naszego najwyższego dobra i Zbawiciela”. Nasza miłość do Boga to odpowiedź na Jego miłość objawioną nam w Jezusie. Aby kochać Boga, który nieustannie okazuje nam swoją miłość, trzeba się gruntownie nawrócić i oddać się Mu całkowicie. Z tej miłości do Boga płynie postawa całkowitej dyspozycyjności i gotowości do pełnienia woli Bożej.

Z miłości do Boga wypływa miłość bliźniego będąca podstawą wszelkiego działania. Drogą rozwoju miłości Boga i bliźniego jest modlitwa rozumiana jako spotkanie człowieka z Bogiem i otwarcie się na Niego. W tej duchowości szczególne miejsce zajmuje Maryja jako Matka miłosierdzia, pośredniczka łask i orędowniczka.

Największym jednak wkładem św. Alfonsa w życie Kościoła, jest jego Teologia Moralna. Dzieło to jest wynikiem jego pracy duszpasterskiej, umiejętności znajdowania trafnych odpowiedzi na konkretne potrzeby wiernych, jego codziennego kontaktu ze zwyczajnymi sprawami wiernych. To, co pisze, jest przeciwieństwem bezdusznego legalizmu, którym była przeniknięta współczesna mu teologia.

Odrzuca on panujący w jego czasach, a będący tworem elit sprawujących władzę, skrajny rygoryzm, który według niego zamyka drogę do Ewangelii. Jego zdaniem „podobnego rygoru nigdy nie nauczał, ani nie praktykował Kościół”. Alfonsowi udaje się znaleźć wypośrodkowaną drogę pomiędzy laksyzmem a rygoryzmem. Scala on godność człowieka i jego wolność z wymaganiami wynikającymi z prawdy i z podstawowych wartości.

Nakreśla ponadto proces rozwoju, który zaczyna się od historycznej kruchości człowieka i zmierza do jego pełni i świętości. W swojej refleksji teologicznej podkreśla wielkość i godność ludzkiej osoby, sumienie moralne i ewangeliczne miłosierdzie. Jak napisał papież Jan Paweł II w liście apostolskim Spiritus Domini z okazji 200-lecia śmierci św. Alfonsa, jego teologia moralna „jest wzniosłym dziełem nie tylko przez swój wysoki poziom doktryny i przez szczególne wyważenie osądów, ale także poprzez szczególne wyczucie duszpasterskie”.

W roku 1762, w wieku 66 lat, Alfons zostaje biskupem Sant’Agata dei Goti, pomimo że usilnie wzbraniał się przed przyjęciem tej godności, ze względu na swój podeszły wiek i słabe zdrowie, które przeszkadzały mu podjąć tę pożyteczną dla diecezji służbę. W roku 1775 jego zrzeczenie się urzędu zostaje przyjęte i Alfons wraca do klasztoru redemptorystów w Pagani, gdzie umiera 1 sierpnia 1787 roku.

Został beatyfikowany w 1816 roku, a kanonizowany w 1839. Pius IX nadał mu tytuł Doktora Kościoła w 1871, zaś Pius XII ogłosił go Patronem Spowiedników i Moralistów w 1950 roku. Jego wspomnienie liturgiczne przypada 1 sierpnia.